SHBA paralajmëron sanksione të reja dhe auditim 90-ditor për korrupsionin në Shqipëri. Nën hetim disa oligarkë

Shtetet e Bashkuara të Amerikës kanë rritur ndjeshëm vëmendjen ndaj Ballkanit Perëndimor, me një theks të veçantë mbi Shqipërinë, ku vlerësimet tregojnë nivele të larta korrupsioni, shtrembërim të konkurrencës dhe ndërhyrje të krimit të organizuar, shpesh të lidhura me figura politike dhe zyrtarë të caktuar.

Kjo situatë ka shtyrë Kongresin amerikan të paralajmërojë një valë të dytë sanksionesh “Non Grata”, si dhe të nisë një proces vlerësimi 90-ditor për sektorë strategjikë. Këta sektorë kanë qenë së fundmi në qendër të hetimeve ose dyshimeve për abuzime nga Struktura e Posaçme Anti-Korrupsion (SPAK), duke përfshirë Agjencinë Kombëtare të Shoqërisë së Informacionit (AKSHI), Korporatën Elektroenergjetike Shqiptare (KESH), Operatorin e Sistemit të Transmetimit (OST), si dhe institucione dhe ndërmarrje të tjera publike.

Akti për Demokracinë dhe Prosperitetin në Ballkanin Perëndimor, i miratuar nga Kongresi i SHBA-së, identifikon qartë problematikat kryesore në Shqipëri dhe ofron udhëzime konkrete për adresimin e tyre. Qëllimi kryesor është goditja e korrupsionit dhe fenomeneve kriminale përpara zgjedhjeve të vitit 2027, të cilat konsiderohen vendimtare për të ardhmen demokratike të vendit.

Raporti thekson se, përmes identifikimit të mbështetësve ekonomikë të korrupsionit, figurave të biznesit dhe “ndërmjetësve” që lehtësojnë këto praktika, SHBA po i ofron SPAK-ut një udhërrëfyes të detajuar. Ky udhërrëfyes synon kalimin nga ngrirja e aseteve drejt arrestimeve në nivele të larta, me qëllim pastrimin e tregut nga konkurrenca e shtrembëruar dhe krijimin e kushteve për një mjedis biznesi më të ndershëm. Në fokus janë disa oligarkë.

Fokusi i veçantë i këtij vlerësimi 90-ditor, i cili përfundon në mars 2026, do të jetë te disa sektorë kyçë ku fluksi i “parave gri” është më i lartë. Kjo përfshin kontratat e AKSHI-t dhe infrastrukturën digjitale, ku do të shqyrtohen kontraktorët dhe “taksa e korrupsionit” në shërbimet shtetërore digjitale. Gjithashtu, nën vëzhgim do të jenë pasuritë e paluajtshme dhe ndërtimi, me një shqyrtim të thelluar të projekteve luksoze bregdetare dhe kullave të larta në Tiranë. Sektori i energjisë dhe shërbimeve publike do të monitorohet me kujdes, veçanërisht korporatat shtetërore si KESH dhe OST, si dhe koncesionet në energjinë e rinovueshme.

Partneritetet Publike-Private (PPP) do t’i nënshtrohen auditimit të kontratave për menaxhimin e mbetjeve dhe infrastrukturën. Sistemi bankar do të monitorohet për të siguruar shkëputjen e bankave vendase nga “lehtësuesit” e rinj të sanksionuar. Për më tepër, do të rishikohen projektet e turizmit që kanë marrë status “strategjik” përmes favorizimit politik. Këto masa, sipas vlerësimeve amerikane, synojnë të çmontojnë rrjetet financiare që mbështesin korrupsionin, duke kaluar nga goditja e politikanëve individualë drejt një qasjeje më sistematike. Kjo strategji pritet të forcojë institucionet dhe të garantojë një proces zgjedhor të ndershëm dhe transparent në të ardhmen.