Përpara kazanit të plehrave…

Nga Anila Rezhda

E qeshura shpërthim fizik, nuk përmbahet. E qara, dhimbje e shpirtit që ulëret. Dashuria, fillimi i fundit të ëndrrave. Shoqëria, shok apo shoqe të afërta, të ngushta, thjesht të njohur, miq. Unë i kam ndarë në kategori, kështu i prezantoj, për të bindur veten se sa më duan. Apo unë nuk mund të jem dot e njëllojtë me këdo dhe pse?! Familjet, njëra që u lindëm, tjetra që duhet të krijojmë. Herë rendim nga njëra tek tjetra për të shpëtuar. E para na jep siguri se na rrit na mban, na ushqen parazitizmin, tjetra është urdhri i brezave për të lidhur paratë, për të lindur fëmijët, kornizë që po nuk e pate zor se mund të bësh karrierë. I pasur, i varfër, të dy qeshin me njëri-tjetrin. I pari ka dhe beson se mund të blejë botën dhe njerëzit. Ka frikë veç, shumë frikë se mos i humbasë, mos e rrëmbejnë, mos nuk i shumfishon lekët, mos…tjetrit, bota i duket plot se nuk mundi të blejë kurrë kotësitë e shtrenjta, bosh se e di që kur të vdesë një karrocë Bashkie do e hedhi diku, e preokupon veç fundi, finalja e jetës se lindi njeri, kështu i thanë, nuk e bindën dot veç!!! Ai do jetë Kufoma, i pasuri do jetë trupi përpara aktit të pashmangshëm. Kështu do ti përmendin lajmet. Si do ti përshkruaja unë ato që vëzhgoj me aq etje…

E hënë, autobusi plot me njerëz, po ikin për në punë. Të gjithë mezi janë ngritur nga gjumi, të gjithë përtojnë të ikin në të zakonshmet, dita e parë e javës, janë nevrikë, mundohen ta fshehin, më kot. Shajnë duke pëshpëritur atë që kanë afër se nuk është veshur aq bukur dhe pastër sa ata. Sikur të punojë në komunale, kravatën thua të ketë harruar?! E sigurt. Hipi edhe unë në një stacion. E qeshur, e kënaqur, një mesazh dashurie me zgjoi më ëmbël se kurrë, me zë të lartë i uroj shoferit dhe të gjithëve javë dhe ditë të mbarë. Më shohin me habi, qeshin. Secili mendon një epitet për mua, të gjitha kanë të bëjnë me sëmundje nervore! Në tre stacione më larg hipën një tjetër person i veshur luks. Fillon të shajë për vonesën, për autobusët e rrjepur nga pisllëku, për sistemin e kalbur, ju prish makina u detyrua të hipi në autobus. Sa qetë e dëgjojnë të gjithë! Vetëm të drejtë i japin me sy, i hapin më tepër vend. Një dorë e moshuari më shtrëngon fort krahun, ka frikë mos rrëzohet kur të zbresë. Shikohemi në sy. “Dikur kam qënë profesor”-më pëshpërit. Shumën e lekëve që mblodhi një jetë e ka në xhep, e kontrollon se mos ja vodhën, më falenderon që i urova ditë të mbarë, gruaja i ka vdekur, fëmijët emigrantë, zbret. Sa u lumtur jam që morra gjithë të sharat e pasagjerëve! Ja vleu shumë se më përshëndeti njeriu i mençur i një brezi që shtroi një shkallë tjetër në epokën e Tij të moshuar, për të ecur unë me këmbë, ai bossi me makina luks. I mençuri, unë dhe i porsapasuruari në të njëjtin autobus!!!

Semaforët kanë tre ngjyra

U hap e kuqja. Kam ndaluar, po pres. Afër meje një nënë shtyn karrocën e djalit të saj invalid si diell i bukur! Të dy të qetë nuk mund të nxitohen më!!! Të gjithë kudo që të shkojnë, në ç`do institucion, do ti presin dhe do t‘ju japin prioritet. Sa shoqëri të kulturuara që jemi!!! Ta presim të drejtën për të vrapuar si era, këmbët, dhe të presim të zvarritesh me qetësinë tënde për të vajtur kudo…kudo?! Të gjithë e shikojmë me dhimbje me mëshirë në ato pak minuta.

U hap jeshilja. Nëna e nderuar me aq fuqi sa i ka ngelur shtyn djalin-burrë të saj. Jeta ja ktheu birin prapë fëmijë si atëherë të vockël që nuk ecte dot. Makinat kanë ndaluar, na respektojnë. Ne njerëzit që ecim me këmbë, njerëz me portofola të dobësuar nga papunësia, parakalojmë përpara tyre. Bukuritë adoleshente gëzohen kur bie borija, hapet ndonjë xham, dëgjohen fjalë komplimentuese. Unë kthej kokën dhe shoh një çift që puthet me afsh padurimi. Djali që i jep makinës më duket i njohur. Atje ku punoj shoh shumë njerëz por disa pa dëshirën time nuk i harroj dot kurrë. U kujtova. Dikur ishte dënuar se i kishte dhënë makinës i pirë, aksidentoi dhe dënoi përjetësisht në burgun e krevatit një 20-të vjeçar, padashje, qau, i bindi të gjithë se ishte penduar. Dënimi me burg u kthye në blerje, babai i pasur pagoi, ikën bashkë. Të nesërmen i riu merr makinën dhe del xhiro me të dashurën. Thua të jetë ajo që kishte atëherë, ajo që shoh tani e cila fshin gjurmët e puthjes me buzkuq në pasqyrën e makinës?! Shkëlqen nga lumturia që është me një nga kriminelët më pak të dënuar në këtë botë, pijanecët…Ka shtatzani kaq të gjata?! Nëna të mbajë fëmijën në bark, me vite, një jetë?! Ka, vëzhgoni dhe do ta vërtetoni. U hap ngjyra tjetër, nuk më përket mua, është për njerëzit me timon në dorë.  Rrugë dhe kthime të mbara.

Përpara kazanit të plehrave

Një grua zonjë me shumë unaza në duar, me flokë të krehura bukur, hedh plehrat. Një çantë me rroba, ushqime boll të skaduara, dua të besoj! Unë zhubros dhe hedh me frikë faturën e këpucëve të reja që bleva me kartë, muajin tjetër duhet ta paguaj patjetër. Një nënë e moshuar nuk hedh por pret të marri, ka një qese bosh. Pret ta mbushi me ato që hodhën të tjerët. Zgjedh, hedh jashtë kazanit plehra, bën pis ambjentin, kalimtaret qeshin, tallen, bezdisen, si i lënë kështu këto qenie, llahtarë, jemi shoqëri të civilizuara tashmë! Të gjithë kemi prishur qetësinë tonë me mendime logjike vetëm nëna e mjerë vazhdon pa carë kokën. Kush di më mirë nga ne të treja lojërat e jetës?! Gruaja e pasur me ndihmështëpiake, unë që besoj se po nuk rigjenerova garderobën nuk mund të jetë me mua Ai që i kam dhënë shpirtin, apo gruaja e moshuar, e panjohur për të gjithë ne se çka bërë në këtë jetë?! U mata të heq xhupin që t’ja fal, turp, xhup me shkëlqim, me gërma të alfabeteve qe se di kujt gjuhe i përkasin, i shkurtër që të duken sa më shumë barku, mesi… ç’farë ti jepja? E pasura u largua duke u tendosur akoma më shumë nga shkëlqimi i lekëve të dukshme. Të dyja llojet e lekëve shkëlqejnë thoni ju, të zeza, të bardha?! Shitësja e dyqanit të shtrenjtë i dha të fala për djalin e saj, drejtor i një banke të madhe. Ju afrova nënës dhe i dhashë një puthje me gjithë shpirt. Që 40-të ditë fëmijë mua më ka marrë një gjyshe në krahë dhe më rriti. Jap jetën për gjyshet. Më përkedheli me dorën e ndotur te flokët: “Më mirë të gërmoj plehrat se sa të lyp tek njerëzit. Lekët e të dy djemve emigrantë i futa pa lejen e tyre dikur te piramidat. I humba dhe bashkë me to dhe fëmijët. Ik bijë e nënës, paç uratat e mija, mos dëgjo mallkimet e asaj zonjës që tani do fillojë të më japë nga ballkoni i piramidave-pallate!!!” E pasura me lekë, unë plot dashuri për ata njerëz, zonja me flokë të argjenta nga hiri i cigareve që i hidhte nëna e drejtorit të bankës ç`do ditë nga ballkoni!!! Nga ne të treja, nga ne të gjithë, vetëm nëna e dashur dinte të vërtetën e madhe të jetës. E pasura dhe unë lyejmë flokët me thinja, i fshehin. Ajo i kishte ashtu siç i do lumi i jetës, gri.

Një katërkëmbësh i braktisur, një qen i bukur si engjëll

Shikonim vitrinat e dyqaneve. Dy vajza të reja dhe unë. Një qen i bukur na shikonte, i qetë, i shtrirë, i mësuar me kalimtarët. Po bëhesha gati të ikja, eca dy hapa, u ktheva, u përkula të përkëdhel qenin. Nuk komentoj kurrë, me asnjë në botë se ç`farë vendi kanë në jetën time kafshët. Mbi mua gjithmonë. E dinë shumë mirë ata që më njohin. Po e fërkoja te koka, më kafshonte, i thosha fjalë të ëmbla të sajuara, tendosej nga kënaqësia, ishim shumë të lumtur të dy. Ndjeva diçka të më preki dorën, ishte këpuca llustrinë e një nga vajzave të pasura që dolën nga dyqani me shumë qese malli. Nuk reagova. Këpucën e rrëshqiti në gushën e qenit tim, po timit. E përkëdhelte me këpucë, qeshte si histerike perpara një krijese të përsosur të jetës, qenit! Unë e di gjuhën e kafshëve, e kuptova që filloi të nervozohej. Unë shumë më tepër se ai. Pa u ngritur, rrëmbeva këpucën nga këmba e saj dhe e hodha pa llogaritur fare se kujt mund ti binte në kokë. U habit, u çudit, nuk foli dhe i shpëtoi inatit tim që ishte gati të shpërthente. Të gjithë më shikonin por nuk më interesonte fare. Një burrë u afrua me këpucën e vajzës në dorë. Unë isha bërë një me qenin se me vinte turp që një njeri ju soll ashtu. Prita të them të drejtën ta haja në kokë këpucën. Punë e madhe. Hallall për qenin e bukur. U përkul dhe i dha këpucën qenit të luante. Ai e shqyeji, e bëri copë-copë, ne të dy u shkrimë gazit. Kishte një qenushe në shtëpi femër që donte ta martonte me një qenush. Ju duka e mirë për nënë kafshësh. Ju afrova dhe i thashë se kam shtatë yje engjëj, pesë djem dhe dy vajza. U gëzua, mace- i theksova-jo qena. U shkrimë së qeshuri. U ulëm për të pirë kafe aty afër, qenushi hante diçka që i blemë, na prekte të dyve me aq dashuri! U përshëndetëm dhe u ndamë.

Qenushi ndenji në trojet e tij. Vajza doli me këpucë të reja nga dyqani më i afërt.

I mungonte shkëlqimi i zi i lustrimit lëkurë, nuk mund të rrinte pa të! I shpirtit?! Le të merret me të nëna që e edukoi, e respektoj që e lindi. …shpresoj të reagoj një ditë, të guxoj, se ndoshta këto që shkruaj disa i grisin!!!