Rusia dhe Turqia, s’mund t’ia “lejojnë vetes” të jenë armiq
Nga Sam Kiley*
Një avion bombardues rus i rrëzuar nga një anëtar i NATO-s. Ekuipazhi i tij që besohet se ka vdekur, pasi trupat e tyre u ekspozuan prej rebelëve të mbështetur nga Perëndimi. Kjo është një recetë për luftë, që nuk duhet lënë të ndodhë. Nuk duhet të ndodhë, pra, nëse arsyeja e shëndoshë mbizotëron në një rajon, ku arsyeja ka kohë që nuk ekziston. Një panoramë ku armiqtë e gjejnë veten në të njëjtën anë – dhe miqtë i ngulin thikën pas shpine njëri-tjetrit. Rusia këmbëngul se avioni i saj Su-24 u rrëzua në hapësirën ajrore siriane, ku po kryente bombardime kundër “terroristëve”. Turqia thotë se avioni u rrëzua nga gjuajtësit e saj F16, pasi kishte injoruar kërkesat për t’u larguar nga hapësira ajrore turke, dhe kishte marrë 10 paralajmërime brenda 5 minutave. Një ditë më parë, turqit kishin kërkuar që Rusia të ndalte bombardimet e militantëve të pakicës turkomane në Siri, që janë pjesë e një aleance të gjerë që lufton regjimin e Bashar al Assadit. Pamje filmike kanë dalë, që tregojnë pilotët, të vdekur ose të plagosur rëndë, në duart e Ushtrisë së Lirë Siriane. Kjo është një organizatë që mbështetet, financohet dhe ndonjëherë armatoset nga Turqia, SHBA dhe Britania. Rusia sigurisht që do të kërkojë shpagim, sidomos nëse zbulohet që piloti dhe navigatori kishin zbritur gjallë në tokë dhe më pas janë vrarë.
Kremlini është përpjekur të krijojë aleancë formale për të luftuar Shtetin Islamik dhe të gjithë grupet e tjerë rebelë, me koalicionin e udhëhequr nga amerikanët. Javën e kaluar, të dy blloqet kanë shtuar sulmet kundër infrastrukturës së ISIS, duke vënë në shënjestër industrinë e naftës, e cila ka gjeneruar 2 milionë dollarë në ditë, për të financuar kultin e vdekjes. Por Rusia ka bombarduar edhe aleatët sirianë të NATO-s në perëndim të vendit, ndërkohë që Uashingtoni është kundër fushatës së Putinit për të mbajtur në pushtet regjimin e Damaskut. Putini e ka quajtur rrëzimin e avionit “një thikë pas shpine”. Por Turqia ka kërkuar vazhdimisht një zonë ndalim-fluturimi në të gjithë vendin, për të mbajtur avionët e Assadit larg prej qiejve dhe ka paralajmëruar vazhdimisht Moskën, që rrezikonte të humbiste avionë, nëse vazhdonte të shkelte hapësirën e saj ajrore. Putini mund të jetë i gabuar për thikën pas shpine të Turqisë këtu.
Por ai do të ishte i falur nëse do të thoshte atë që është e dukshme, se Ankaraja po i ngul thikë pas shpine koalicionit, në lindje të Sirisë dhe në veri të Irakut. Kurdët e krahut të armatosur të Partisë Punëtore Kurde janë në ballë të frontit të një operacioni, që i ka afruar ata shumë pranë Raqqas, qendrës së ISIS-it. Bashkë me kurdët nga Iraku dhe disa vullnetarë arabë që mbështeten nga Perëndimi, ata kanë rezultuar e vetmja forcë e besueshme që lufton në terren kundër ISIS-it, në emër të koalicionit. Por në prapavijë ata po bombardohen prej Turqisë. E thënë thjeshtë, një anëtar i NATO-s po bombardon aleatë të NATO-s, të cilët po luftojnë Shtetin Islamik, me mbështetje nga ajri prej partnerëve të NATO-s. Duke vërtetuar edhe një herë se, në Lindjen e Mesme, armiku i armikut nuk është gjithmonë një mik. Por as Turqia, as Rusia nuk mund t’i lejojnë vetes një përshkallëzim të incidentit në kufi. Kjo do ta shtrinte konfliktin përtej kufijve të Sirisë dhe Irakut. Ata mund të mos jenë miq, por nuk mund të lejojnë që të jenë armiq.
*Sky – Bota.al
