Der Spiegel: Rama autokrat që qëndron në pushtet i lidhur me krimin

Nga Keno Verseck, “Der Spiegel”

Integrim për reforma – me këtë premtim, të shpallur në “Samitin e Selanikut” të vitit 2003, Bashkimi Evropian ka premtuar anëtarësimin në BE për 6 vendet e rajonit të Ballkanit Perëndimor. Jozyrtarisht, ky premtim ka qenë në diskutim kohët e fundit sepse lodhja e zgjerimit është përhapur në të gjithë Bashkimin Europian.

Por tani BE, për herë të parë ka bërë një thyerje të hapur të fjalës: për shkak të një vetoje nga Franca, Shqipëria dhe Maqedonia nuk mund të fillojnë negociatat tashmë të premtuara për pranimin në BE.
Vendimi i samitit të BE-së të premten e kaluar shkaktoi zemërim dhe hidhërim në të gjithë rajonin e Ballkanit Perëndimor. Pasojat politike të refuzimit mund të jenë serioze dhe shumë liderë të BE-së folën për një “gabim historik”.

Veçanërisht i hidhur është mos-fillimi i negociatave të pranimit për Maqedoninë. Vendimi i Brukselit shkaktoi një krizë politike në vend. Udhëheqësi socialist Zoran Zaev foli për një “padrejtësi të madhe historike” dhe njoftoi zgjedhje të parakohshme në prillin e vitit të ardhshëm dhe dorëheqjen e tij në janar.

Vetëm këtë janar e ndryshoi Maqedonia emrin e saj në “Maqedoninë e Veriut” pas gati 3 dekadash mosmarrëveshje të vazhdueshme me Greqinë fqinje. Kjo nuk ishte vetëm një ngjarje e vetme në historinë botërore, por edhe jashtëzakonisht poshtëruese për shumicën e maqedonasve. Sidoqoftë, qeveria nën kryeministrin Zaev në të ashtuquajturën “marrëveshje e Prespës” përfundoi këtë kompromis të dhimbshëm historik – gjithashtu për të pastruar rrugën për negociatat e pranimit me BE.

Prishja e tabusë mund të bëhet normë

Për më tepër, Maqedonia e Veriut aktualisht është vendi i vetëm në Ballkanin Perëndimor që po synon seriozisht reforma themelore demokratike dhe të sundimit të ligjit. Procesi është i vështirë dhe shoqërohet nga shumë pengesa pasi një skandal i rëndë korrupsioni ka tronditur vendin prej disa muajsh. Sidoqoftë, që nga “Revolucioni shumëngjyrësh” i suksesshëm i vitit 2016, Maqedonia ka qenë një shembull pozitiv në rajon.

Por nëse nacionalistët kthehen në pushtet pas zgjedhjeve të parakohshme të pranverës, rruga e vendit do të bëhet e paparashikueshme. Një gjë është e sigurt: ish-kryeministri Nikolla Gruevski, i cili u arratis në Hungari në vitin 2018, nuk pati asnjë dyshim gjatë “mbretërimit” të tij për ta çuar vendin në luftë civile nëse ishte e nevojshme, në mënyrë që të mbetej në pushtet.

Çështja e Shqipërisë

Në rastin e Shqipërisë, refuzimi i negociatave të pranimit në BE është më i kuptueshëm. Reforma në drejtësi dhe sundimi i ligjit në vend ka ngecur, dhe kryeministri socialist Edi Rama, i cili ka në detyrë që nga viti 2013, dyshohet se ka mbajtur partinë e tij në pushtet përmes krimit të organizuar, veçanërisht mafies së drogës. Vetë Rama, i njohur në Perëndim për paraqitjet e tij me atlete dhe i admiruar si një artist, kultivon një stil gjithnjë e më autoritar në politikën e brendshme.

Ndarja e negociatave të pranimit – me një zhvendosje për Shqipërinë dhe një fillim për Maqedoninë veriore – do të ishte një mundësi për BE-në që të ruajë besueshmërinë e saj në rajon. Sidoqoftë, Franca e kundërshtoi edhe këtë variant.

Kështu, BE-ja ka ndërprerë një mundësi, për të ndikuar në stabilitetin dhe stimulimin e Ballkanit Perëndimor.

Një rifillim i dialogut midis Serbisë dhe Kosovës nën ombrellën e BE-së është ndoshta përfundimisht jashtë tryezës, në rastin më të mirë, ai mund të zhvillohet nën ndërmjetësimin e dy të dërguarve të rinj specialë, amerikanëve Palmer dhe Grenell. Ka shumë të ngjarë që të dy vendet të intensifikojnë luftën e tyre diplomatike.

Skenari “Shqipëri e Madhe” – një bashkim afatgjatë i Shqipërisë dhe Kosovës – mund të vendoset si një perspektivë e vërtetë politike afatgjatë.

Në Bosnjë-Hercegovinë, përfaqësuesit politikë të kroatëve dhe veçanërisht të serbëve rreth Milorad Dodik do të vënë në dyshim shtetin boshnjak edhe më shumë se më parë dhe do të punojnë në skenarë separatiste.

Vendimi është një goditje serioze për lojtarët e shoqërisë civile në rajon dhe një sinjal inkurajues për pushtetarët siç është kreu malazez i shtetit Milo Djukanoviç për të kultivuar korrupsionin dhe nepotizmin edhe më hapur.

Përkundër zhurmës së përhapur politike, duke kundërshtuar zhurmën e përhapur politike, vendimi i samitit të BE-së nuk do të thotë që Rusia, Kina ose Turqia në rajonin e Ballkanit Perëndimor do të hidhen në hendekun e lënë nga Brukseli.

Në fund të fundit, Rusia dhe Turqia në veçanti nuk kanë mjetet financiare që Evropa aktualisht po investon në rajon. Padyshim, Rusia, Kina dhe Turqia do të dinë të shfrytëzojnë përçarjen e BE-së. Në të ardhmen, Ballkani Perëndimor do të bëhet një zonë edhe më konfuze gjeopolitike gri. ©Përshtati LAPSI.al