Gjithçka që duhet të dini për Kongresin e Lushnjes që vulosi shtetndërtimin e Shqipërisë
Ishte viti 1920. Shqipëria kishte vetëm 8 vite e pavarur. Konferenca e Ambasadorëve në Londrër më 1913 ndau copash Shqipërinë.
Luftërat ballkanike dhe Lufta e Parë Botërore 1914-1918 e kishin shndërruar Shqipërinë në një shesh betejash për ushtri ndërkombëtare.
Konferenca e Parisit krijoi Mbretërinë Serbo-Kroate-Sllovene më 1919 dhe ushtritë serbo- malazeze sulmuan asokohe veriun e Shqipërisë ndërsa ushtria greke jugun e vendit.
Koha nuk priste. Patriotët dhe politikanët atdhetarë thirrën Kongresin Kombëtar në Lushnje nga 21 deri në 31 janar 1920.
Patriotët shqiptarë i bënë thirrje mbarë popullit për t’u ngritur në këmbë për shpëtimin e Atdheut.
Kongresi i Lushnjës rikonfirmoi në mwnyrë të pakthyeshme Aktin e Pavarësisë të vitit 1912.
Kongresi i Lushnjes i hapi rrugën shtetit modern shqiptar dhe institucioneve të tij Kushtetuese:
-U sanksionua formimi i një regjence prej 4 anwtarësh qw pwrfaqwsonte tw gjitha besimet fetare; Imzot Luigj Bumçi, Aqif Pashë Elbasani, Abdi Toptani, Dr Mihal Turtulli që përfaqësonin të gjitha besimet fetare.
-U krijua Senati me 37 antarë, iu hap udha Parlamentit të parë Shqiptar.
-U vendos emërimi dhe shkarkimi i qeverisë nga senati.
-ushtrimi i kontrollit parlamentar ndaj qeverisë.
-U miratua statusi i Lushnjes që përbënte ligj kushtetues.
-Shpallja në Statut e Tiranës kryeqytet.
Kongresi i Lushnjes krijoi dhe jetësoi Qeverinë Kombëtare:
-Sylejman Delvina, kryeministër
-Mehmet Konica ministër i jashtëm
-Hoxhë Kadria ministër i drejtësisë
-Ndoc Çoba ministër i financave
-Sotir Peçi ministër arsimi
-Ali Rizaja ministër lufte
-Eshref Frashëri drejtor i përgjithshëm i punëve botërore
-Idhomen Kosturi drejtor i përgjithshëm i postave
Kongresi i Lushnjes zgjodhi delegacionin për Konferencën e Paqes të përbërë nga Luigj Bumçi, Mehmet Konica, Dr Mihal Turtulli.
Kongresi i Lushnjes shenjoi unitetin krahinoro-fetar, si një faktor madhor i unitetit kombëtar nën një Flamur e shtet të vetëm.
Kongresi i Lushnjes ribashkoi firmëtarë të pavarësisë, elitën kombëtare, patriotë, fetarë e intelektualë nga të gjitha trevat e Shqipërisë.
Në telegramin e Kongresit drejtuar Fuqive të Mëdha thuhej:
“Shqipnia nuk ka tjetër pretendim veçse me zanë nji vend në Gadishullin Ballkanik, tue i dhanë fund mizerjes, për të gëzue nji jetë në paqe e në harmoni me shtetet fqinjë. .. Shqiptarët janë gati me ba çdo lloji sakrifice, edhe me derdhë pikën e fundit të gjakut të tyne kundër çdo veprimi që mundohet me vu në rrezik pavarësinë e Shqipnisë e të tansisë tokësore.”
Kongresi i Lushnjes me vendimet e tij kombëtare i hapi rrugën Luftes çlirimtare tw Vlorës dhe themelimit të shtetit shqiptar të lire, të pavarur dhe demokratik.
