“Infektimi: Si mund të shmangësh diçka që është kudo?” – Totem

Armiqtë më tinëzarë janë ndonjëherë ata që s’ti zënë sytë, pasi ata janë kudo. Tek “Murtaja”, Kamy merr rolin e një profeti ogurzi, ku në një ndër paragrafët e librit, ai citon:

“Murtaja, nuk zhduket dhe nuk vdes asnjëherë përfundimisht. Ajo qëndron e fshehur për dhjetëra vite… tek mobiliet ose rrobat… ajo pret me padurim në dhomat e gjumit, qilarët, tek shamitë, apo letrat e vjetra dhe kur të vijë dita për fatkeqësinë e njerëzimit, murtaja do të ringjallet dhe do të dërgojë minjtë e saj për të mbjellë vdekjen në një qytet që jeton mirë e bukur”.

Kjo shkruhej në një kohë kur kinemaja ende s’i kish hedhur sytë drejt katastrofave që e prisnin njerëzimin, pasi vetë kinemaja ishte e re në moshë, ajo ishte naive.

Tani, gjerat kanë ndryshuar. Kinemaja është një tjetër, por bota mbetet e njëjtë, dhe katastrofat po kështu. Si arti më i madh i kohës që po jetojmë, kinemaja ka dëshmuar se është një parashikuese, shpesh hiperbolike e fateve të njerëzimit, ashtu siç ngjau me filmin “Contagion” në 2011.

Filmi flet për një shpërthim vdekjeprurës të një virusi në mbarë botën, që rezultoi jashtëzakonisht popullor kur u shfaq, duke arkëtuar 135 milion dollarë globalosht. Dhe pastaj, ndodh diçka akoma dhe më shokuese: Ndërsa shpërthimi i koronavirusitpërndezi nisjen e vitit 2020, papritmas filmi erdhi përsëri në vëmendje, duke kryesuar top listat e filmave më të shikuar të muajve të fundit.

Me sa duket, shumë njerëz që lexojnë lajmet e përditshme iu drejtuan filmave për të kuptuar se çfarë po ndodh në botën reale. Pas publikimit të tij, Contagion u vlerësua më së shumti nga komuniteti shkencor (megjithëse jo në mënyrë uniforme) për përshkrimin e tij jashtëzakonisht të saktë të mënyrës se si një virus vdekjeprurës, shumë i transmetueshëm mund të përhapet në të gjithë globin, duke prekur të gjithë nga shkencëtarët dhe udhëheqësit e qeverisë te njerëzit më të thjeshtë.

Dhe ne pamë pikërisht këto ditë se si figura mjaft të famshme nuk mundën t’i bënin bisht sulmit të një hiçgjëje të padukshme, dhe pikërisht këtu qëndron gabimi, në mënyrën se si ne e konsiderojmë këtë hiçgjë, që me vepra po na tregon se është shumëçka.

Filmi paraqet një ansambël të përberë vetëm nga yje (përfshirë MattDamon, GwynethPaltrow, LaurenceFishburne, MarionCotillard, Jude Law, Kate Winslet etj.., dhe nga një duo e suksesshme shkrimtar – regjizorsiScottBurns dhe StevenSoderbergh.

Contagion portretizon një botë të mbështjellë nga jo vetëm një virus, por nga një tërësi sëmundjesh që vijnë së bashku me të – çrregullimi, degradimi shoqëror, vështirësitë e natyrshme për të gjetur një kurë, individë që refuzojnë të ndjekin rregullat, njerëz që vendosin përparësitë që mbrojnë të dashurit para presionit të të tjerëve. Dhe nuk është çudi që ne kërkojmë ta shohim tani.

Contagion është edhe i tmerrshëm dhe pak ngushëllues; shkencëtarët përfundimisht arrijnë ta gjejnë dhe të prodhojnë një vaksinë, dhe megjithëse shumë njerëz vdesin, shumica e popullsisë së botës arrin të mbijetojë. Lufta Botërore nuk shpërthen, megjithëse ky është një film horror, por sidoqoftë jo skenari i rastit më të keq.

Por, duke parë Contagion në vitin 2020, ajo që është më e habitshme në lidhje me filmin nuk është në të vërtetë vetë virusi qendror, megjithëse duke parë numërimin në rritje të fatalitetit të koronavirusit, edhe ky aspekt ka qenë zemërthyer.

Ajo që është më e habitshme dhe ajo që shpresoj që shikuesit ta kenë ndërmend, është një lloj tjetër i virusit, një shpërthim kësaj rrodhe njerëzore, që prihet në film nga personazhi kontrovers i blegërit të lig, të portretizuar nga Jude Law.

Pjesa e frikshme në lidhje me markën e “virusit” të Krumwiede të portretizuar, është se infekton mendjen e njerëzve dhe i bën që ata të veprojnë në mënyra që kundërshtojnë shprehimisht interesat e tyre themelore, për të mos përmendur të mirën më të madhe.

Pasi të jetë zhvilluar vaksina, ai kërcënon se do t’i këshillojë ndjekësit e tij që ta shmangin atë, dhe kur të arrestohet dhe të akuzohet për mashtrim të letrave me vlerë, komplot dhe vrasje të mundshme, ndjekësit bashkojnë paratë e tyre për të dhe i japin lirimin me kusht.

Edhe njerëzit “e arsyeshëm” duken të prirurdrejt mënyrës sëtij të të menduarit pas zgjimit të virusit, pavarësisht nëse ata kanë hyrë në kontakt me vetëblogerin.

Një shkencëtar i thotë një tjetri, pa u matur gjatë, se ai po lexon se amerikanët kanë një kurë dhe po e prodhojnë atë në fshehtësi; kur ajo e pyet se ku po e lexon këtë lajm, ai thotë, në “internet”.

Natyrisht, njerëzit kanë qenë gjithmonë në gjendje të shesin teori dhe mjete të rreme për të gjitha llojet e problemeve për njerëzit që janë të frikësuar për jetën e tyre, gjatë gjithë historisë. Por Contagion na kujton se struktura e internetit lejon që informacioni i keq të përhapet në atë mënyrë saqë imiton një virus shumë ngjitës.

Dhe ky rrjet informimi i rremë – ato thashetheme të pavërtetuara dhe teori të liga- kanë implikime në botën reale.

Por, duke lenë pas Contagion, të shumtë janë artistët dhe krijuesit që frymëzohen nga katastrofat dhe përpiqen te përçojnë mesazhe në kohëra të tilla të sforcove humanitare.

Jo më larg se këtëjavë, në Italinë e gjunjëzuar nga koronavirusi, shkrimtari italian PaoloGiordano publikoi librin e tij “NelContagio”. Në kapakun e prapmë të librit, autori ka shkëputur një paragraf domethënës nga libri:

Nuk kam frikë nga sëmurja. Por nga se atëherë? Nga gjithçka që infektimi mund të ndryshojë. Nga zbulimi se skela e qytetërimit që njoh është një kështjellë letrash. Kam frikë nga asgjësimi, por dhe nga e kundërta e tij: që frika mund të shkojë dëm, pa lënë pas një ndryshim.