Amnisti për emigrantët, apo amnisti për emigruesit e parave në parajsa fiskale!

Nga Irena Beqiraj-

Në vitin 2015, kur filloi fushata kundër informalitetit, kishte shumë debat mbi ashpërsimin e masave kundër evazionit , pa ofruar si fillim lehtësi fiskale. Kujtoj që deputetë, anëtarë të qeverisë, ekspertë të ekonomisë, anëtarë të Partisë Socialiste,  para ashpërsimit të masave të kodit penal,  artikulonin nën zë nevojën e një amnistie të përgjithshme. Them nën zë, pasi Partia Socialiste e kundështoi aministinë e përgjithshme të vitit 2011. E konsideroi atë “ një  amnisti që bëhej me qëllimin e vetëm  për të mbushur arkën e boshatisur e të menaxhuar keq nga Qeveria  Berisha”.

Amnistia 2011 e ofruar  2 vjet para zgjedhjeve , u konsiderua veçse një “karamele elektorale “ e cila do të dobësonte mbledhjen e të ardhurave dhe për rrjedhim financat e shtetit në të ardhmen. Mungesa e  konsensusit politik  që çoi në mungesën e numrave në parlament , rrëzoi një nga parakushtet e suksesit të kësaj amnistie . Ajo mbeti vetëm një amnisti  financiare ( e miratuar me ligj të thjeshtë), duke mos ofruar falje ligjore , ose ndryshe “çlirimin nga ndjekja penale për evazionin e kryer”.

Por gjërat ndyshojnë shpejt. Aq më tepër kur partitë politike dallohen vetëm për qëndrime thjesht politike mbi çështje  ekonomike dhe më së shumti vendim-marrja bazohet në  filozofinë  “kur e bën ti , nuk jam dakord unë, kur e bëj unë , është tjetër punë”.

Nën këtë filozofi, drejtuesit e Partisë Socialiste nxorrën nga sunduku flamurin, deri dje  bezdisës dhe të anatemuar të aminstisë. Pseudonimi  “aminsiti për emigrantët” dhe koha kur u shpall, (menjëherë pas Konfrencës së donatorëve të 17 shkurtit 2020), tregonin qartazi qëllimet e saj.

Qeverisë i ra shpejt entuziazmi i Konferencës së Donatorëve. Fatkeqësisht qeveria e  dinte se nuk kishte asnjë  “Magji përtej fantazisë”. Ajo ditë nuk ishte gjë tjetër veçse një ditë e zakonshme pune për donatorët të cilët premtuan 75% kredi dhe 25 % donacione,  kryesisht me projekte dhe qëllime të përcaktuara nga vetë donatorët dhe jo qeveria. Për të rindërtuar shtëpitë në zonat e prekura qeverisë nuk i duheshin borxhe.

Pandemia Covid-19 e vështirësoi situatën financiare dhe likuide të shtetit. Në rastin më të mirë sipas FMN ( prill 2020),  kjo pandemi do ta çojë  defiçitin buxhetor për vitin 2020,  5.1% të PBB-së , bilancin e pagesave rreth -11% e PBB-së dhe Borxhin 75.6% të PBB-së. Ndërkohë qeveria ka nevoja urgjente për likuiditete jo vetëm për të përballuar situatën,por edhe shërbimin e borxhit  (interesa + kthim principali) i cili për vitin 2020 është 500 mijë Euro. Qartazi qeveria ka nevoja urgjente për para dhe kjo është arsyeja përse aprovimi i saj u përshpejtua nga Shtatori në Maj .

Por ka edhe një fakt tjetër, jo më pak të rëndësishëm. Në 30 Janar 2020, Parlamenti ka miratuar ligjin 4/2020  “Për shkëmbimin automatik të informacionit të llogarive financiare”. Një nismë kjo e filluar nga autoritetet tatimore dhe vendet e G20 dhe OECD në Shtator të 2014, të cilët krijuan një Standard të Përbashkët të Raportimit (CRS) mbi shkëmbimin automatik të informacionit. Qëllimi është  lufta me evazionin fiskal  “në  parajsat fiskale “ dhe shmangia  e grumbullimit të parave jashtë vendit.

Ky standard kërkon që institucionet financiare të çdo  vendi raportues, të mbledhin dhe raportojnë informacionin mbi balancat e llogarive financiare në fund të vitit, fitimet kapitale përfshirë interesat, dividendët, të drejtat dhe të ardhurat nga shitja e aseteve financiare, për individët , entitetet financiare dhe jo financiare të cilat janë rezidentë në shtete të tjera. Ky informacion duhet të transmetohet “automatikisht” për çdo vit.

Aktualisht  janë angazhuar 112 juridiksione për të shkëmbyer informacion dhe  Shqipëria do të fillojë të shkëmbejë informacion automatikisht në vitin 2020. Kjo do të thotë që institucionet tatimore shqiptare , në vazhdim do të kenë të dhëna mbi pasuritë e emigruara dhe grumbulluara  jashtë vendit nga shtetasit shqiptarë.

Studimet e fundit ,tregojnë që pasuria e vlerësuar globale, e grumbulluar në parajasat fiskale në fund të vitit 2016 ishte 7.8 trilion dollarë amerikanë (7.5 trilionë EUR), ose 10.4% e PBB-së globale.

Studimet tregojnë që vendet Skandinave kanë të “strehuara “ në parajsat fiskale , një pasuri që kap një vlerë sa  4% e PBB -së së tyre. Ndërsa vende që prodhojnë naftë si Rusia dhe Vendet Arabe kanë një pasuri që llogaritet sa  50% të PBB  të mbajtura në këto parajsa.

Shkaqet më kryesore që paracaktojnë se sa para rezidentët e një vendi të  caktuar grumbullojnë  në parajsat fiskale  lidhen me  papajtueshmerinë  e lartë tatimore, moralit të ulët në pagesën e  taksave dhe padyshim lidhet pazgjdhëshmërisht me  stabilitetit financiar të vendit . Renditja e më poshtme tregon pikërisht këtë gjë. Tre vendet europiane  me pasuri më të mëdha të mbajtura  në parajsat fiskale në raport me PPB-në  janë Qipro me 50% Malta me 48 % Greqia me 34%.

Presidenti i SHBA-së Donald Trump pas telefonatës me kryeministrin britanik u shpreh se “Boris Johnson është në formë “të pabesueshme”.

Johnson, 55 vjeç, kaloi tre net në kujdes intensiv në një spital në Londër në fillim të këtij muaji pas shqetësimeve nga COVID-19, për të cilat u trajtua me oksigjen. Ai më vonë tha se i kishte borxh jetën stafit të spitalit.

“Dukej për bukuri,” tha Trump pasi komunikoi përmes një telefonate me Johnson-in, në fillim të kësaj jave. “Ishte gati t’ia niste sërish.”

“Është  porsi Borisi i vjetër,” tha Trump. “Po bëhet mirë.”

Gazeta Daily Telegraph raportoi se Johnson po planifikon të kthehet në punë qëtë hënën. Po kështu, ministri i tij i Shëndetësisë, Matt Hancock, tha se kryeministri po bëhet mirë.