Intervista e Ilir Metës te Oranews

Intervista e Kryetarit të Kuvendit, Ilir Meta për emisionin “ARENA” në televizionin “ORA NEWS” me gazetarin Dritan Hila

Dalja juaj dy ditë më parë shkaktoi një tërmet dhe një lëvizje në të gjithë sistemin politik shqiptar dhe në një farë mënyre zhbllokoi nga impasi gjithë situatën politike. Vendosët dy linja të kuqe, të paktën shtypi kështu i ka perceptuar: s’ka zgjedhje pa opozitën dhe duhet të kemi qeveri të besueshme nga të gjitha palët. Pra, qeveria e besueshme siç njihet në zhargonin e përditshëm, janë këto linja nga të cilat LSI-ja nuk do lëvizë, nuk do të negociojë për to?

Është kënaqësi që pak ditë pas këtij qëndrimi publik të Lëvizjes Socialiste për Integrim të kem mundësi ta shpjegoj pak më gjerë në studion tuaj. Kemi ndjekur me shqetësim këtë klimë të vështirë politike në vend, e cila nuk është se ka filluar me çadrën, por ka qenë vazhdimisht dhe që natyrisht është bërë pak më problematike pas vendosjes së çadrës dhe pas ekspozimit të një problemi në mënyrë permanente në një vend shumë simbolik dhe interesant midis qeverisë dhe parlamentit, ose edhe më saktë jo vetëm në bulevardin “Dëshmorët e Kombit”, por poshtë zyrës së Kryeministrit Rama dhe të Kryetarit të Kuvendit.

Njëri duhet të bisedojë me ta, njëri prej të dyve të paktën...

Për të gjithë ata që mund të jenë habitur për qëndrimin e Lëvizjes Socialiste për Integrim mund të kujtoj se që në fillim qëndrimi i LSI-së dhe qëndrimi im ka qenë për dialog me qëllim rikthimin e opozitës në Parlament, me qëllim vazhdimin e reformave sidomos asaj të drejtësisë dhe të mbylljes së reformës zgjedhore që është një kusht. Është një detyrim për zgjedhjet e ardhshme dhe për të arritur një mirëkuptim, që jep garanci që opozita të marrë pjesë plotësisht në të gjitha këto procese, të cilat janë vendimtare jo vetëm për stabilitetin e vendit, që ne nuk duhet ta diskutojmë, por janë vendimtare edhe për integrimin europian të vendit në të ardhmen.

Qëndrimi i Lëvizjes Socialiste për Integrim dhe qëndrimi im personalisht ka qenë në mënyrë të vazhdueshme për dialog, për të krijuar kushtet e një mirëkuptimi, të një mirëbesimi që çon te një dialog real dhe jo fals, pra thjesht sa për t’u justifikuar që u ulëm, por nuk u morëm vesh, sepse në fund fare kemi të bëjmë me çështje që u takojnë gjithë shqiptarëve, si çështja e zgjedhjeve.

Zgjedhjet nuk janë pronë as e opozitës dhe as e pozitës, përkundrazi janë një çështje e çdo qytetari shqiptar, i cili ka mundësinë pikërisht një herë në 4 vjet të vendosë, të shprehet për të ardhmen e tij dhe kërkon që vota e tij të jetë e barabartë me gjithë të tjerët…

Ju jeni të vendosur, zoti Meta, t’u qëndroni këtyre kushteve, sepse janë 600 mijë shqiptarë që votojnë edhe PD-në. Pra, a do të ketë votime edhe për këta 600 mijë shqiptarë, e cila ka lidhje me pyetjen që ju nuk do të toleroni në faktin që nuk ka zgjedhje pa opozitën?

Nuk është çështja se nuk ka zgjedhje pa opozitën, në qoftë se e diskutojmë këtë gjë dhe diskutojmë nëse jemi një vend europian apo jo, ne vëmë në pikëpyetje nëse vërtet e meritojmë të jemi vend anëtar i NATO-s dhe i japim fund një herë e mirë çdo shprese për çeljen e negociatave për anëtarësim në Bashkimin Europian dhe praktikisht e rikthejmë Shqipërinë 21 vjet mbrapa, në vitin 1996, kur opozita mori pjesë në zgjedhje dhe unë kam qenë në atë kohë në opozitë, mori pjesë në zgjedhje tepër të vështira dhe u detyrua, për shkak të një klime presioni, manipulimi, dhunimi të gjithanshëm, që në orët e fundit të largohej nga procesi zgjedhor. Sigurisht, kjo i kushtoi Shqipërisë shumë: solli një krizë të jashtëzakonshme; më pas atë të ‘97-ës; solli një bilanc të tmerrshëm njerëzor me 3000 viktima dhe, natyrisht, pas kësaj solli edhe Vranickin në Tiranë për të negociuar.

Ju shikoni një situatë të ngjashme sociale?

Unë nuk dua ta shikoj këtë gjë, por jemi të detyruar ta kujtojmë që të mos shkojmë në një drejtim të paditur dhe nuk kemi asnjë arsye që të shkojmë në një drejtim të paditur në të gjitha planet edhe duke pasur parasysh që ne kemi një klasë politike tani që, pas 27 vjetësh, pavarësisht edhe nga të gjitha përgjegjësitë që mban, në fund fare ka një eksperiencë dhe në parlamentin aktual ka shumë politikanë nga të dy krahët që kanë qenë në këto vite në jetën politike të vendit: në ’96-ën, në ’97-ën, që kanë qenë periudha të tjera edhe më të vështira, si më 14 shtator të ’98-ës dhe në vazhdimësi.

Nuk ka asnjë arsye që ne ta fusim Shqipërinë në një sfidë tërësisht të panevojshme nga e cila askush nuk do të fitonte.

Unë besoj shumë se edhe z. Rama, besoj se edhe z. Basha, si dy aktorë kryesorë politikë në të dyja kampet, maxhorancë-opozitë, do të reflektojnë, do të ulen dhe do të marrin përgjegjësitë që u takojnë që vendi të shkojë në zgjedhjet që meriton çdo qytetar shqiptar pas një sage 27-vjeçare të zgjedhjeve me probleme dhe të akuzave dhe kundërakuzave se kush e ka fajin dhe se kush do të manipulojë apo do të cenojë vullnetin e qytetarëve shqiptarë.

Për më tepër, unë mendoj se maxhoranca jo vetëm që e ka përgjegjësinë, sepse në fund fare përgjegjësinë më të madhe për drejtimin e vendit e ka maxhoranca, e ka qeveria, e ka Kryeministri, por, njëkohësisht, edhe në planin pragmatik, nuk ka asnjë arsye të ketë shqetësim nga krijimi i garancive maksimale për opozitën, të marrë pjesë në një proces të tillë duke qenë se kjo është një maxhorancë e cila është mjaft, po themi, e gjerë dhe e cila është mjaft e qetë normalisht për një rezultat bindës dhe për një rikonfirmim bindës, ndërkohë që opozita duket se nuk ka se çfarë të humbasë dhe duhet pasur shumë kujdes me dikë që nuk ka se çfarë të humbasë, sepse nga dëshpërimi, nga injorimi, nga përjashtimi, mund të bëjë veprime, të cilat mund t’i dëmtojnë të tërë.

Kështu që është, në radhë të parë, përgjegjësi e maxhorancës të tregojë vullnetin maksimal për zgjedhje të lira dhe transparente për t’i dhënë opozitës garanci maksimale dhe, sigurisht, është detyrë e çdo maxhorance për të garantuar legjitimitetin e institucioneve të vendit, por edhe legjitimitetin e pushtetit të saj në të ardhmen, sepse pa opozitën nuk ka legjitimitet një proces dhe të gjitha institucionet.

Të mos harrojmë, njëkohësisht, se jemi në një moment delikat, ndryshe nga zgjedhjet e tjera. Ky moment përkon me zgjedhjen e Presidentit në prag të zgjedhjeve dhe jo vetëm kaq, por qëllon edhe në një moment të rëndësishëm kur na duhet jo vetëm të krijojmë institucionet e reja të sistemit të drejtësisë, por edhe po u vjen fundi dhe po skadojnë afatet e institucioneve të vjetra apo të institucioneve aktuale të sistemit të drejtësisë dhe mund të krijohet një vakuum i jashtëzakonshëm institucional, i cili mund të fusë në kolaps të gjithë vendin, i cili mund të zhvlerësojë çdo lloj reforme dhe progresi që kemi arritur deri tani. Pra, është një kosto e paimagjinueshme, e panevojshme dhe që nuk besoj se dikush do të ketë luksin që ta marrë përsipër, apo të bëhet pjesë e saj. Dhe qëndrimi ynë, ka ardhur një moment, mendoj unë, kur u duhet dhënë koha të gjithëve të reflektojnë dhe të gjejnë një zgjidhje përpara se të skadojnë afatet të cilat do ta bëjnë edhe më të vështirë zgjidhjen. Dhe në fund fare dhe Lëvizja Socialiste për Integrim do të mbajë një qëndrim.

1. Meta, pikërisht për këtë doja t’ju pyesja. Ju keni hyrë si një lloj garanti, si një lloj ndërmjetësi në këtë konflikt, mur kundër murit që ka PS-ja dhe PD-ja. Hyrja juaj është si negociator, madje është folur që sot në drekë se keni pasur edhe një takim me zotin Basha. A është e vërtetë?

Sot në drekë kam pasur një takim me z. Nikollë Lesi dhe ndoshta aty afër mund të ketë qenë dhe z. Basha për arsye sepse dikush më çon një mesazh, por kjo nuk është e rëndësishme. Unë jam i hapur të takohem me z. Basha dhe me çdo përfaqësues të opozitës në çdo moment. Unë nuk kam hyrë as si garant, as si negociator.

A keni biseduar me z. Basha?

Unë thjesht kam bërë të qartë një qëndrim, sepse opinioni publik prej kohësh ka kërkuar një qëndrim se çfarë mendon LSI-ja për këtë situatë dhe çfarë do të bëjë LSI-ja në të ardhmen. Pra, mos të harrojmë se qëndrimi ka qenë në datën 3 prill, dy ditë pas datës 1 prill, që ka qëlluar ditë e shtunë. Të gjithë prisnin 1 prillin për të marrë një qëndrim.

Përvjetori i marrëveshjes...

Dhe ne zgjodhëm datën 3 prill për të mbajtur një qëndrim.

E kishit biseduar më përpara qëndrimin tuaj me z. Rama në një darkë e cila u mbajt vetëm 24 orë përpara daljes suaj?

Unë rezervoj të shprehem për bisedat që bëhen në darka, dreka, por qëndrimi im besoj ka qenë dhe është ky: çdo bisedë që kërkon dialog me opozitën duhet patjetër që të garantojmë standardet më të mira të mundshme për zgjedhje. Duhet t’i japim garancitë e duhura opozitës, sepse përndryshe do të vëmë në pikëpyetje jo vetëm legjitimitetin e institucioneve, por do të vëmë në pikëpyetje legjitimitetin e një pushteti që ky koalicion mendon që mund ta rikonfirmojë përmes zgjedhjeve të lira dhe të drejta, si dhe do të vëmë në pikëpyetje të gjitha reformat e tjera.

Kështu që ky qëndrim nuk ka qenë një gjë surprizë dhe nuk besoj se ka një njeri në Shqipëri që ndjek politikën, që ndjek parlamentin në këto 4 vjet, të ketë vënë re që unë nxis një konflikt midis maxhorancës dhe opozitës. Përkundrazi, besoj se të gjithë e kanë vënë re, aq sa kanë mundur, që pavarësisht se LSI-ja është pjesë e kësaj maxhorance, por edhe unë personalisht pa dyshim, Kryetari i Kuvendit, gjatë gjithë kësaj periudhe jemi përpjekur për të moderuar këtë marrëdhënie ende të vështirë që ekziston në jetën tonë politike, sepse ky është interesi i vendit, ky është interesi i realizimit të disa reformave kyçe që nuk mund të bëhen duke përjashtuar apo injoruar opozitën.

Natyrisht kjo nuk është një gjë e lehtë, kjo është një gjë e lodhshme, sepse vetë demokracia nuk është e lehtë. Përndryshe një sistem ndoshta më eficient mund të ishte diktatura, në kuptimin e zbatimit të shpejtë të gjërave, por natyrisht që ne e kemi provuar diktaturën për 50 vjet. Sigurisht nuk mund të themi që nuk ka qenë një sistem eficient në disa drejtime.

Në vitet ‘90 përfunduam shumë keq...

Po them disa drejtime, si: ndërtime të veprave, ndërtime të fabrikave, të uzinave të zhvillimit të arsimit, por ka qenë një sistem që në fund fare solli një mjerim të madh. Jo vetëm kaq, por solli aq shumë vuajtje të popullit tonë, solli izolim, shkelje të të drejtave të njeriut e kështu me radhë. Prandaj ne kemi zgjedhur demokracinë dhe nuk është faji i demokracisë, mendoj, por është faji ynë, i politikanëve, që nuk kemi nxjerrë mësimet e duhura për të ndërtuar institucione të besueshme, funksionale, të cilat funksionojnë pavarësisht alternimit të forcave politike. Për të bërë këtë gjë ai që na duhet dhe që na ka munguar deri tani është dialogu politik dhe ndarja e çështjeve për të cilat duhet të merremi vesh dhe e çështjeve për të cilat mund të debatojmë pa u lodhur. Ka disa çështje madhore për të cilat duhet të merremi vesh patjetër, përndryshe ky sistem nuk mund të prodhojë atë efikasitet që ka nevojë shoqëria, që ka nevojë shteti për të sjellë një zhvillim më të madh dhe në interes të të gjithëve.

1. Meta, daljen tuaj në konferencën për shtyp, pas mbledhjes së këshillit drejtues të LSI-së, ngjan se z. Rama nuk e ka pritur mirë, jo më larg, por sot në parlament ka thënë se kjo është një përpjekje e sponsorizuar, e paguar mbi dhe nën dorë për këtë ndërhyrje. Ka thënë edhe diçka tjetër: “Ky është parlamenti më i dobët dhe më qesharak në historinë e shtetit shqiptar” dhe në këtë pikë nuk mund të ketë dyshime për kë e ka...

Atëherë, për sa i takon të parës, unë besoj se z. Rama ka të drejtën e tij të shprehet dhe unë nuk të drejtë kam të marr të mirëqena komentet apo interpretimet tuaja. Megjithatë, mund të jap disa përgjigje shumë të drejtpërdrejta:

Së pari, qëndrimi i Lëvizjes Socialiste për Integrim, sepse nuk është thjesht një qëndrim personal, është një qëndrim i diskutuar, i konsoliduar, udhëhiqet vetëm nga interesi i Shqipërisë dhe i shqiptarëve dhe nga asgjë tjetër. Në këtë çështje Lëvizja Socialiste për Integrim dhe unë personalisht jemi plotësisht të bindur.

Së dyti, absolutisht unë mendoj se udhëhiqet edhe nga interesi i koalicionit ekzistues, PS dhe LSI, i cili ka përgjegjësinë të luajë rolin kryesor në garantimin e zgjedhjeve të lira dhe të ndershme; ka përgjegjësinë të mos e kthejë Shqipërinë atje ku e futi Berisha 21 vjet më parë, në ’97-ën; ka përgjegjësinë, sepse ka qenë një angazhim i këtij koalicioni që kur është nënshkruar marrëveshja e Shkodrës, për të bërë një reformë një reformë zgjedhore, për të garantuar zgjedhje të lira dhe të drejta e kështu me radhë.

Ky koalicion të mos harrojmë, përpara 4 vjetësh është krijuar në një klimë të tensionuar kur Berisha, pas largimit të LSI-së, daljes së saj në opozitë, në kushte të nervozizmit, hoqi një anëtar të Komisionit Qendror për të marrë kontrollin e KQZ-së, më pas ne i hoqën të 3 anëtarët që kishte opozita për t’i thënë Berishës mbaje ti 4 me 0, merri të gjitha, nuk ka problem, ne përsëri ty do të të mundim. Ajo ka qenë një situatë e tensionuar edhe publikisht, edhe në terren, gjë që nuk ishte e mirë. Ka qenë një ndërgjegjësimi ynë, dhe besoj se kemi qenë të sinqertë, se ne këtij vendi tani, kur të vijmë në pushtet, do t’i garantojmë zgjedhje plotësisht të lira dhe të ndershme. Në qoftë se ne do të ngelemi atje ku ishim, para 4 vjetësh, apo më keq do të kthehemi atje ku Shqipëria ishte para 20 e ca vjetësh, kjo do të ishte një përgjegjësi e madhe për të gjithë ne, për vetë forcat e majta dhe, natyrisht, do të vinte në pikëpyetje të gjithë mençurinë tonë politike, përgjegjshmërinë tonë, raportin tonë me vendin dhe, natyrisht, do të godiste të gjithë trashëgiminë pozitive që ka pasur e majta në drejtim të forcimit të shtetit, në drejtim të një tolerance më të madhe se sa e djathta në raport me opozitën e kështu me radhë.

Domethënë, ju keni menduar që Berishën më mirë ta lini të shfryhet në parlament se sa të shfryhet në rrugë?

Tani, lidhur me parlamentin, ju e dini mirë, sepse keni qenë dhe diplomat në Itali, parlament vjen nga “palare”. Në qoftë se ne tani do të ndalojmë edhe të drejtën e fjalës në parlament, në mënyrë që ta bëjmë atë më serioz, nuk i dihet se si mund të kthehet parlamenti, por unë mendoj se parlamenti ka shumë për të përmirësuar në funksionimin e tij.

Ajo që është më e rëndësishmja, meqenëse jemi në prag të zgjedhjeve, sidomos ne që jemi kryetarë partish, kemi përgjegjësinë që në listat që forumet tona do të paraqesin për zgjedhjet e ardhshme, të paraqesim njerëz sa më të përgjegjshëm, pa rekorde kriminale, që të mos na krijojnë ngjarje tërësisht të panevojshme, jo vetëm në parlament, por edhe të modelit të jetës publike dhe politike për të gjitha partitë, dhe, njëkohësisht, parlamenti bëhet serioz duke kontribuar secili me seriozitetin dhe përgjegjshmërinë e tij, në radhë të parë të gjithë drejtuesit kryesorë, faktorët kryesorë të forcave politike në parlament duke dhënë shembullin që janë të tillë, janë të përgjegjshëm, seriozë dhe jo qesharakë.

1. Meta, ju kërkoni zgjedhje me opozitën, sepse mendoni që duhet të ketë një qeveri besimi dhe duhet të bëjmë pjesë edhe opozitën të këtij besimi, apo le të themi, duke qenë Kryetar i Kuvendit keni më pak përgjegjësi dhe doni të bëheni Kryeministër dhe të shfrytëzoni krizën?

I mirëkuptojmë të gjitha fjalët, shqetësimet apo këndvështrimet e ndryshme! Kjo është arsyeja që jemi në demokraci!

Së pari, dua t’ju them se, pavarësisht nga ekzagjerimet e opozitës, mund të jetë e vërtetë deri diku ajo që thoni ju se përfaqësues të maxhorancës mund të kenë qenë pak të habitur nga qëndrimi, por nga qëndrimi publik, sepse qëndrimi edhe në raporte…

Eksponentë të LSI-së e kanë përmendur, i kanë hedhur…

Edhe nga ana ime, edhe nga të tjerët, ky ka qenë thelbi i qëndrimit, por qëndrimi ka qenë më zyrtar, sepse koha po ikën, po vijnë disa afate dhe nuk mund t’i lëmë gjërat për në minutën e fundit…

Ju i vutë vulën, por funksionarët e LSI-së e kanë përmendur...

Në çdo rast unë mendoj se edhe opozita nuk ka qenë shumë e përgatitur për arsye se ende nuk kemi një përgjigje të qartë të opozitës për çështjen e dialogut. Shpresoj që sa më shpejt të ketë një strukturë të këtij dialogu, dhe të gjithë duhet të përgatiten për ndryshime.

Thelbi i propozimit të LSI-së ishte ky: qeveri besimi nuk do të thotë që patjetër duhet të ikë kjo qeveri dhe të vijë një qeveri tjetër. Qeveri besimi do të thotë: nëse kjo qeveri jep garanci dhe besim për zgjedhjet duke plotësuar një pjesë të mirë të kërkesave të opozitës, kjo është një çështje…

E shikoni me Kryeministër Ramën këtë qeveri?

Patjetër!

Ajo që unë kam pasur si shqetësim ka qenë se retorika e Kryeministrit në raport me këtë çështje, edhe përpara se të krijohej çadra, por edhe gjatë periudhës së çadrës, nuk ka qenë ndihmuese për një dialog, për një mirëkuptim. Secili ka mbajtur pozicionet e veta. Z. Basha ka thënë “të vijë te çadra të firmosë dorëheqjen”, pala tjetër, jo thjesht vetëm z. Rama, ka thënë “ne ua çojmë kutitë atje të votojnë më 18 qershor te çadra, se këto do të bëhen”. Pra, diçka që nuk sjell asnjë zhvillim pozitiv, asnjë pikë takimi, por thjesht vret kohën drejt një konflikti, drejt një përplasje apo akoma më thjesht, drejt një krize. Në këtë drejtim ka qenë dhe mbetet e domosdoshme që ne ta kemi këtë dialog.

E vërteta është se opozita edhe në periudhën e reformës në drejtësi, pra të ndryshimeve kushtetuese, e ka pasur një çështje të panegociueshme ose si një kusht edhe për të miratuar paketën kushtetuese të reformës në drejtësi, votimin elektronik dhe çështje të tjera që kishin të bënin me reformën zgjedhore, se i donte si një garanci që këto çështje të merrnin një zgjidhje. U është premtuar edhe nga ime, kur unë jam ulur me z. Basha, por edhe nga faktorët vendas dhe ndërkombëtarë që do t’i bëjmë të gjitha, do t’i shikojmë të gjitha, por tani të miratojmë këtë, pastaj këto t’i shtyjmë pak më vonë, se ashtu ishte radha e prioriteteve në ato momente.

Praktikisht jemi në një situatë të tillë, kur reforma zgjedhore duhet të kishte përfunduar me kohë, por e ka fajin PD-ja, e ka fajin PS-ja, e ka fajin LSI-ja, kjo nuk është gjëja më e rëndësishme. Më e rëndësishmja tani është që të shpëtojmë zgjedhjet, të garantojmë legjitimitetin e institucioneve ekzistuese dhe ajo që është më e rëndësishme të të gjitha institucioneve të reja që do të prodhojnë këto zgjedhje.

A jeni dakord për shtyrjen e afatin të zgjedhjeve, mjaft që të plotësohen standardet?

Unë mendoj se duhet të bëhen të gjitha përpjekjet që zgjedhjet të bëhen më 18 qershor. Më e rëndësishme se data është që zgjedhjet të jenë me opozitën dhe të pranohen nga të gjithë, dhe jo vetëm kaq, por të jenë në standardet më të mira, pra të krijohet një klimë mirëbesimi. Për këtë duhet dialogu, për këtë duhet një marrëveshje dhe të mbyllim ciklin 27-vjeçar të kontestimit të zgjedhjeve.

Unë mendoj se çështja e zgjedhjeve në radhë të parë është çështje e kulturës sonë politike dhe e vullnetit tonë politik më shumë se sa çështje e karakterit të …

Faj kanë edhe politikanët që nxisin turmat, nuk mund të mohohet kjo gjë...

Jo vetëm turmat, por edhe proceset që deformojnë zgjedhjet, presioni që bëhet ndaj zgjedhësve, i cili është një presion që nga mënyra e të shprehurit në medie dhe shumë më poshtë, në terren. Kjo është e gjitha një frymë jo demokratike dhe që krijon një trysni tërësisht të panevojshme ndaj shqiptarëve.

1. Meta, partia që kryeson z. Idrizi ka paraqitur një platformë të veten. A jeni ju në një gjatësi vale me z. Idrizi? Çfarë mendoni për platformën e PDIU-së dhe për vetë qëndrimin e saj?

Në radhë të parë, ne e kemi vlerësuar këtë paketë apo këtë iniciativë të z. Idrizi si diçka shumë pozitive, sepse, në fakt, ka qenë iniciativa e parë që është ndërmarrë nga një faktor politik apo parlamentar për të kontribuar për …

Një platformë, se kanë folur më parë eksponentët tuaj, të PDIU-së...

Po, për vendosjen e një dialogu dhe të një substance për këtë dialog. Unë mendoj se ka qenë një veprim shumë i përgjegjshëm dhe pozitiv dhe kjo po vazhdon, sepse ne mund të themi se duam këtë apo duam atë, por në fund duhet të vendosim disa piketa, të cilat më pas duhet t’i shohim se çfarë do të bëjmë te kodi për këtë kohë që kemi në dispozicion, çfarë mund të bëhet, çfarë mund të mos bëhet, sa kohë do të duhet. Kjo duhet parë nga ana politike, duhet parë nga ana teknike, duhet parë nga ana e rekomandimeve të OSBE-ODIHR-it për dy zgjedhjet e fundit, të përgjithshme dhe lokale, cilat janë shqetësimet e tjera që kemi në vend, kemi problemin e dekriminalizimit. Pa dyshim kemi edhe probleme të tjera shqetësuese, siç është çështja e kanabisit apo e drogës, që nuk është çështje vetëm e përfolur, por është edhe një çështje reale, është një çështje konkrete, ku patjetër që shqetësimi për të parandaluar ndikimin e këtij fenomeni edhe në zgjedhje është një shqetësim serioz dhe që duhet adresuar. Pra, keni shumë çështje, të cilat mund të ndotin, mund të dëmtojnë, të cilat mund prekin, të cilat mund të tensionojnë situatën parazgjedhore, situatën zgjedhore dhe situatën pas-zgjedhore. Pra, duhet një klimë mirëkuptimi dhe bashkëpunimi, në mënyrë që gjithçka të administrohet në një mënyrë sa më konstruktive.

 Jeni kaq bashkëpunues për faktin se nuk e humbni postin e kryeministrit? Jeni Kryetar i Kuvendit dhe nuk ka problem për ju, apo doni të rrëzoni z. Rama, që të bëheni vetë kryeministër?

Së pari, shqetësimi im është të mos rrëzohen zgjedhjet që po vijnë, përkundrazi, të realizohen me një standard të pakontestueshëm dhe kjo do të ishte arritja më e madhe e kësaj maxhorance, në radhë të parë, por edhe për të gjithë qytetarët shqiptarë.

Sepse kam vënë re diskutimin që është bërë këto kohë, nëse do të shkojmë apo nuk do të shkojmë në zgjedhje, do të shkojmë pa opozitën, do të shkojmë kështu, apo deklaratat që vijnë nga përfaqësues të opozitës nga çadra, se do të kridhemi te Lana, e ku di unë. Pra, kam vënë re se ka një shqetësim në rritje të qytetarëve, sepse zgjedhjet po afrojnë, mungon një zgjidhje, ka një pasiguri, ka një shqetësim të sipërmarrësve, të investitorëve.

Në fakt, treguesit janë se ekonomia po bie në këto momente, ka një lloj ngurrimi nga investitorët…

Çdo ditë që mund të krijohet një lloj tensioni, pa dyshim që nuk është e mirë. Çdo biznes ka një plan biznesi dhe çdo pasiguri për të ardhmen, pa dyshim që është një kosto e panevojshme për ekonominë, por edhe për qetësinë familjare, qetësinë sociale, paqen sociale në vend. Është diçka tërësisht e panevojshme.

Për sa i takon pyetjes suaj, LSI-ja ka dashur të japë këtë mesazh: kjo situatë kërkon që të gjithë të lëshojnë diçka. Edhe opozita duhet të lëshojë diçka, sepse ndoshta është e vështirë të realizohen të gjitha kërkesat e saj dhe nuk duhet ta personalizojë këtë çështje, se do të ikë z. Rama, do të ikë ky, do të ikë ai. Rëndësi ka të bëhen zgjedhje, të merret garanci maksimale për zgjedhjet nga ana e opozitës, të garantohet pjesëmarrja e tyre në parlament, votimi i reformave që janë në proces e kështu me radhë.

Së dyti, edhe nga maxhoranca duhet të ketë lëshime.

E para, nuk është thjesht çështja e posteve apo e karrigeve, që për mua është më e parëndësishmja, por është …

Ju i ofruat për kërcënim postet e ministrave, apo e keni seriozisht që edhe mund t’i lëshoni në qoftë se e kërkon situata?

Ne nuk e kemi bërë absolutisht për kërcënim, por e kemi bërë për të dhënë mesazhin se duhet një zgjidhje, në dispozicion të kësaj zgjidhjeje vëmë çdo gjë që kemi mundësi.

Në radhë të parë, vullnetin dhe dëshirën tonë për mirëkuptim, për konsensus për këtë çështje, por, së dyti, në qoftë se duhen edhe postet tona, pa dyshim, kjo është më e rëndësishme, sepse çfarë vlerash kanë këto poste për 2-3 muaj, në rast se ne nuk garantojmë legjitimitetin dhe standardet në zgjedhjet e ardhshme dhe legjitimitetin e të gjitha institucioneve që do të vijnë pas këtyre zgjedhjeve dhe, njëkohësisht, edhe legjitimitetin e atij pushteti që, po themi, i ka të gjitha mundësitë të rikonfirmohet, të kësaj maxhorance në të ardhmen. Pra, vizioni nuk mund të jetë kurrsesi kaq afatshkurtër, sa mund të paragjykosh.

Së dyti, dua t’ju them se për të gjithë ata që mund të kenë paragjykime të tilla, se ky akt mund të jetë rezultat i një komploti për të provokuar, ku e di unë, largimin e z. Rama në këtë mënyrë, që më duket fare qesharake.

Unë di të them se kam qenë kryeministër në një moshë mjaft të re. Kam qenë 32 vjeç kur kam dhënë dorëheqjen nga posti i kryeministrit për të ndihmuar një zgjidhje politike të vendit, edhe brenda maxhorancës së asaj kohe, e cila kishte të bënte me një dëshirë të kryetarit të Partisë Socialiste në atë kohë, z. Nano, pas zgjedhjeve të vitit 2001, për t’u bërë patjetër President i vendit në vitin 2002. Një kërkesë legjitime e një politikani me shumë përvojë, me eksperiencë, dhe kryetar i partisë më të madhe, siç ishte dhe unë kam dhënë dorëheqjen duke mos pranuar edhe dëshirën e tij, jo për arsye personale, por për arsye të zgjedhjeve, por edhe më pas për të ndihmuar për një zgjidhje politike për këtë çështje.

Po i kthehemi pak historisë: a nuk do t’ju ndihmonte kjo, që ju të merrnit Partinë Socialiste, pasi të ikte Nano?

Këtë dua të shpjegoj, këtë gjë po ia thosha dje edhe një kolegu tuaj analist, e kishte harruar edhe ai, është normale, sepse këtu ka kaq shumë ngjarje, sa është vështirë për të bërë një analizë dhe për të pasur një koherencë, por dua t’ju konfirmoj koherencën time. Kam dhënë dorëheqjen për një arsye: se maxhoranca e asaj kohe mori 87 mandate, në mos gaboj nga 84 a diçka e tillë, që ishin votat e domosdoshme për presidentin dhe 7-8 mandate nga këto i mori përmes “Dushkut” siç njihet ai fenomen pas zgjedhjeve që ishin në raundin e dytë. Ishte një lloj faulli, megjithëse nga ana ligjore dhe formale nuk ishte i parregullt, por nga ana morale ishte një veprim, i cili i kishte hequr opozitës padrejtësisht disa mandate. Dhe në rast se nuk do të kishte ndodhur ky fenomen, faktikisht ajo maxhorancë edhe pse ishte mjaft solide, nuk do të kishte pasur votat për 60% që duheshin për të zgjedhur e vetme presidentin në parlament.

Për këtë arsye Parlamenti Europian në atë kohë, pas zgjedhjeve u deklarua se qeveria është legjitime, por presidenti duhet të zgjidhet me konsensus, pavarësisht se maxhoranca i ka votat, sepse është pikërisht është ky cenim i opozitës që ka ndodhur në zgjedhje që kurrsesi nuk duhet të injorohet dhe duhet patjetër presidenti me konsensus. Ajo që ka ndodhur edhe më pas është pikërisht, se nuk kam pranuar asnjë marrëveshje që të bëhesha unë kryetar i Partisë Socialiste dhe Kryeministër në qershor të vitit 2002 me kusht që të mbështesja z. Nano për president vetëm i nisur nga një interes. Interesi i vendit dhe i moskrijimit të një tensioni të panevojshëm në vend dhe njëkohësisht cenimit të procesit të stabilizim–asociimit që kishte hyrë Shqipëria atëherë me BE-në. Dhe kam sugjeruar zgjidhje tjetër, që nuk ishte më e mira për mua që Nano të bëhej Kryeministër, unë pranova të isha zëvendëskryeministër, siç edhe ndodhi me të, por presidentin ta zgjidhim me opozitën, siç ndodhi dhe praktikisht u zgjodh në atë kohë president z. Moisiu. Jam i bindur në këtë gjë, që politikani gjithmonë duhet të shikojë interesin e vendit, aq më tepër kur bëhet fjalë ende për politikanë të rinj që mund të kenë mundësi të reja.

Më duket se jemi përsëri në një situatë të tillë politike, pra z. Rama, nga ana ligjore ka plotësisht të drejtë të bëjë zgjedhjet e tij, por ju përsëri keni ndërhyrë dhe keni thënë: “Po opozitën, moralisht ne nuk mund t’i bëjmë këto zgjedhje”. A mendoni ju se nëse Rama hyn në zgjedhje, duke ndjekur vetëm anën ligjore “alla letttera”, të krijoni një lloj mosbesimi në parlament, pra duhet ta marrë parasysh edhe këtë akt ekstrem, besoj se edhe ju e keni marrë parasysh, sepse jeni politikan i vjetër dhe i shikoni të gjitha variablat e krizës?

Unë as nuk dua ta mendoj këtë çështje dhe kur flas ndonjëherë me ndonjë koleg socialist, se kjo është edhe çështje retorike që: jo do të bëjmë këtë gjë, do të bëjmë kështu, i them: shiko, ju jeni kaq të vendosur, sa mund të hyni në zgjedhje edhe pa PS-në.

Këtu tani nuk është çështje vendosmërie dhe kokëfortësie. Këtu në radhë të parë mendoj se është çështje përgjegjshmërie dhe mençurie, përgjegjshmërie për vendin. Sepse zgjedhjet nuk janë tonat, por janë të qytetarëve shqiptarë dhe nuk është Shqipëria në funksionin tonë, por jemi ne në funksion të interesit të saj, qoftë edhe krenaria jonë e momentit që mund të sfidohet nga dikush tjetër, nuk është kurrë më e rëndësishme sesa qetësia e shqiptarëve, sesa stabiliteti i vendit dhe e ardhmja e tyre, por edhe nga pikëpamja pragmatike, një maxhorancë që është e sigurt për një fitore nuk ka asnjë arsye të minojë legjitimitetin e saj të ardhshëm. Pra, përveçse do të dëmtojë stabilitetin e vendit, do të dëmtonte dhe legjitimitetin e pushtetit të saj në të ardhmen. Jo vetëm kaq, por ne themi Kushtetuta, dhe Kushtetuta padyshim që ka rëndësinë e saj, pavarësisht se, për fat të keq, Kushtetutën e kemi bërë copë-copë, që nga 2008, me ndryshimet kushtetuese e më pas, por Kushtetuta është e vlefshme dhe e rëndësishme kur ajo vazhdon të qëndrojë mbi zgjedhje të lira e demokratike.

1. Meta, ju keni bërë një grevë urie për ndryshimet kushtetuese që ndodhën në 2008-ën, dhe nuk u morën parasysh nga partitë e mëdha. Gjatë kësaj kohe, a keni bërë bisedime me aleatin tuaj, që të mund ta ndryshoni këtë kuadër zgjedhor? Në 2013-ën, kur sapo kishit fituar, ju kam pyetur te studioja e koleges Ilva Tare, e më keni thënë se “po, do të jetë një ndër çështjet që do të diskutohen në këto katër vjet”…

Unë nuk e harroj asnjëherë grevën e urisë së vitit 2008, bëmë edhe ne një çadër aty përpara parlamentit, sepse ka qenë diçka vërtet interesante. Së pari, dua të them se produkti i shumë problemeve që ne kemi edhe për demokracinë, edhe për parlamentarizmin, edhe për zgjedhjet në Shqipëri, por edhe për problemet në drejtësi, sepse aty u goditën rëndë parimet e kontrollit e të balancës së pushteteve.

Padyshim, të gjitha këto kanë pasur efekte mjaft negative në gjithë jetën institucionale, politike e demokratike në vend, që është reflektuar edhe në një dobësim të madh të demokracisë së brendshme të partive, për shkak të mënyrës se si bëhen listat. Mund të them se rreziku që solli ky kod, nga mundësia që shqiptarët kishin për të bërë zgjedhje, në rrezikun për të pasur një lloj zgjedhje konfliktuale dypolare, që nuk lë shumë hapësirë për alternativa të reja çtensionuese, pozitive në kuptimin e afirmimit të çështjeve, se sa të mbajtjes së një konflikti permanent, ku nuk ka rëndësi se çfarë themi e çfarë bëjmë, por e rëndësishme është që njerëzit të përplasen gjithmonë me njëri-tjetrin dhe të ndahen në dy kampe bardhezi, ku në fakt të dyja palët, nga ana politike dalin gjithmonë të fituar, ndërsa njerëzit jetojnë gjithnjë në një tension të panevojshëm e të pakuptimtë.

Në 2008-ën, ajo grevë urie më ka bërë të jem i ndjeshëm, nuk e kam harruar dhe nuk do ta harroj asnjëherë, jo vetëm për çështjen e zgjedhjeve, por më bën të ndjeshëm edhe për ata që janë në çadër sot. Kur kam hyrë në grevë, më është dukur pak si më e lehtë atje, meqë unë, praktikisht, kisha përgjegjësinë më të madhe për të gjithë kolegët që ishin aty.

Më pas bëheshin përditë protesta para Parlamentit, paradite, pasdite, dhe pasi kam hyrë aty, kam menduar si do të dal. Nuk ishte problemi im, por Spartak Braho, për shembull, kishte probleme me shëndetin, dikush tjetër kishte po ashtu problem të tillë, dhe ndjehesh në një situatë ku përgjegjësinë e ke ti.

Në fakt, ajo ishte një grevë urie, që edhe ju kontrolluan tamam, u bë grevë urie tamam…

Patjetër, por nuk ishte e thjeshtë ajo. Problemi ishte se mesazhi u dha, pavarësisht se nuk pati asnjë lloj reflektimi. Që nga ajo kohë, përsëri kemi pasur çadrat e PS-së para Kryeministrisë. Unë, në atë kohë, kam qenë në koalicion me z. Berisha, kam qenë Ministër i Jashtëm dhe Zëvendëskryeministër, dhe jam angazhuar për t’i dhënë fund asaj greve për hapjen e kutive mbas zgjedhjeve.

E vërteta është që z. Berisha e ka pranuar se, në qoftë se kjo kërkesë për hapjen e kutive do të vlerësohej nga ana e Komisionit të Venecias si diçka e pranueshme dhe kushtetuese për ta bërë, por ka thënë se unë nuk dua të marr përsipër, se s’mund ta marr përsipër këtë gjë, se kjo pastaj do të ndodhë përgjithmonë në Shqipëri. Ishte një qëndrim i arsyeshëm për atë kohë dhe për atë moment.

Megjithatë, të mos kthehemi pas. Unë mendoj që nuk mjafton të themi se kemi trashëguar këtë problem. Ne kemi ardhur këtu për të sjellë disa standarde të reja, për të sjellë një frymë tjetër dhe për të treguar se nuk kemi frikë nga zgjedhjet e lira, përkundrazi, i duam ato, jemi përkushtuar për to dhe kjo vetëm se na nderon para qytetarëve shqiptarë dhe na jep një avantazh edhe në raport me opozitën. Pasi dihet se historia e zgjedhjeve të cenuara ka filluar në Libofshë, në vitin ‘94 apo ‘95, ku kam qenë dëshmitar bashkë me disa kolegë të nderuar, si z. Dokle e të tjerë, ku për herë të parë është përdorur presioni, policia, shteti e deri edhe dhuna fizike ndaj opozitës dhe që u përshkallëzuar në vitet më pas.

Kështu që, pas 27 vjetësh, kaq shumë ngjarje, kaq shumë drama me zgjedhjet dhe me votën e qytetarëve shqiptarë, ku secili nga ne ka përgjegjësinë e vet, diku më të madhe, diku më të pakët. A e kemi luksin dhe kuriozitetin për të parë se çfarë mund të ndodhë në zgjedhje pa opozitën dhe si mund të jenë këto zgjedhje dhe, akoma më shumë, a e kemi luksin që të shkojmë në Europë, apo të shkojmë në botë, dhe të themi “jo po ne nuk na mori pjesë opozita në zgjedhje, sepse është një opozitë e tillë”, apo ata të shkojnë e të thonë që u bë ky proces në këtë mënyrë e në atë mënyrë e pastaj si mund të flasësh për hapje negociatash dhe për çështje të tjera më të mëdha. Do të dukemi tërësisht joseriozë. Atëherë, çfarë duhet të bëjmë? Thjesht, secili duhet të ofrojë diçka për zgjidhjen, e cila do të largojë nga pozicionet përjashtuese për të gjetur zgjidhje, sepse kemi nevojë për një qeveri legjitime, për një parlament legjitim dhe për një opozitë legjitime.

Kemi edhe një problem tjetër, nuk është vetëm çështja brenda sistemit të zgjedhjeve, pra nuk është vetëm ajo çfarë siguron struktura e KQZ-së dhe degëzimet e tij. Opozita akuzon për përdorimin e infrastrukturave ilegale, pra përdorimin e krimit të organizuar, përdorimin e parave të drogës, eksponentëve të krimit të organizuar. Ju e shikoni si të drejtë këtë pretendim të opozitës, sepse edhe ju si parti kemi akuzuar vazhdimisht për problemin e kanabisit, i cili nuk po luftohet sa duhet?

Është çështje akuze, është çështje përgjegjësie. Opozita, padyshim, që ka përgjegjësitë e saj edhe për çështjen e kanabisit. Fenomeni “Lazarat” që ka qenë fenomen mjaft vizibël dhe publik, dhe ka qenë fenomen i karakterit politik, ashtu sikurse dihet se pavarësisht se fenomeni i Lazaratit ka marrë një goditje të fortë. Kjo çështje ka marrë përmasa mjaft shqetësuese.

Departamenti i Shtetit thotë se është rritur 5 herë...

Nuk është vetëm çështja e Departamentit të Shtetit, që, padyshim, është një çështje mjaft serioze, por mos të harrojmë deklaratat e kreut të Prokurorisë Antimafia të Italisë, Franko Roberti, që kemi një rritje eksponenciale.

A ka një përgjegjësi në këtë drejtim Qeveria dhe a ka të drejtë të ketë frikë opozita?

Patjetër që këtu kemi një përgjegjësi serioze që të gjithë dhe ky fenomen meriton një angazhim të jashtëzakonshëm, përpara se të jetë tepër vonë, për arsye jo vetëm se kemi të bëjmë me fuqizimin e grupeve kriminale, jo vetëm se kemi të bëjmë me shumë pasoja sociale, dhe njerëzore, por, absolutisht, kjo infrastrukturë po shërben dhe mund të shërbejë edhe në të ardhmen për ta kthyer Shqipërinë në një qendër trafiku për heroinën, për kokainën dhe qendër të krimit të organizuar ndërkombëtar.

Shqipëria ka një avantazh dhe disavantazh të madh, që është pozita gjeografike dhe në përgjithësi deri më sot ka qenë një lloj viktime e pozitës së vet gjeografike. Është shumë e rëndësishme që këtë pozitë gjeografike ta kthejmë në një avantazh për vendin, pra që të jetë një pozitë, e cila na ndihmon të tërheqim investitorë të huaj.

Të kthehemi në një hap për këto investime, për transportet ndërkombëtare, për logjistikat ndërkombëtare dhe kështu me radhë. Por kjo gjë nuk mund të ndodhë në qoftë se kthehemi në një qendër të krimit të organizuar ndërkombëtar, përkundrazi. Pra, është e domosdoshme. Ky është një shqetësim që qëndron, nuk duhet ngritur thjesht politikisht, por duhet adresuar shumë herë më fort dhe më efektivisht sesa deri tani.

Të dhënat e Zyrës së Kombeve të Bashkuara për Luftën Kundër Trafiqeve thonë që në korridorin shqiptar, konkretisht në Tiranë e Vlorë, stokohen dhe transportohen rreth 1 miliard e gjysmë USD heroinë, ku një pjesë shkon nga Vlora në drejtim të Italisë, ndërsa nga Tirana përmes korridorit serb dhe kroat, shkon drejt Gjermanisë. S’kemi dëgjuar që të kapen më shumë se sa 1 ose 2 kilogramë heroinë dhe drogat e rënda. A ka përgjegjësi policia shqiptare dhe a ka elementë të inkriminuar brenda saj?

Pa dyshim që ka, policia, doganat, edhe në raportin e departamentit, si faktor i rëndësishëm për rritjen e këtyre fenomeneve, theksohej kontrolli mjaft i dobët i kufijve dhe për këtë arsye unë kam diskutuar dhe shpresoj të realizohet së afërmi një marrëveshje midis Departamentit të Sigurisë Kombëtare të Shteteve të Bashkuara dhe qeverisë shqiptare, por, për fat të keq, gjatë vizitës së fundit në vendin tonë, që bëri Ndihmës-Sekretari i Shtetit për Sigurinë Kombëtare Alan Bersin, kjo nuk u realizua, i cili ndihmon shumë për forcimin e këtij kontrolli në luftën kundër krimit të organizuar dhe terrorizmit ndërkombëtar, i kontrollit të standardeve më të larta, që Shtetet e Bashkuara kanë me Meksikën dhe nuk e di me cilin vend tjetër, por është i standardeve më të larta.

Absolutisht, është momenti që ne t’i japim një goditje dërrmuese këtij fenomeni, përndryshe nuk do të arrijmë dot të shfrytëzojmë avantazhet e pozitës sonë gjeografike, pasi mund të kemi një zhvillim të shëndetshëm të ekonomisë sonë, ose do të kemi një ekonomi kriminale, e cila na çon te një shtet i kapur.

Meqenëse jemi brenda rendit, ka pasur fjalë që jeni përgjuar nga Ministria e Brendshme konkretisht, mund të thuhen nga segmente të devijuara të z. Tahiri. Është e vërtetë kjo? Bëhet fjalë për numrin dy të shtetit që kontrollohet nga segmente të devijuara...

Nuk dëshiroj të merrem dhe nuk shqetësohem fare për këto çështje, aq më tepër për përgjimet.

Më fal, por kjo është shqetësuese, sepse, në qoftë se arrin të kontrollohet numri dy i shtetit, dhe bëhet fjalë për segmente të inkriminuara brenda Drejtorisë së Policisë, kjo nuk është më çështje fjalësh, por është çështje sigurie kombëtare...

Nuk mund të merrem me këtë çështje, nuk është ndonjë problem i madh i sigurisë kombëtare, sepse ne nuk bëjmë ndonjë gjë që cenon sigurinë kombëtare, përkundrazi. Por e rëndësishme në këtë çështje është që institucionet ligjzbatuese të ndjekin dhe të verifikojnë çdolloj shqetësimi. Unë nuk kam një shqetësim të tillë, sepse çdo gjë që raportohet në media, nuk mund të merret e vërtetë, por për mua është shumë e rëndësishme që energjitë tona, edhe në drejtimin e sigurisë kombëtare, t’i fokusojmë te lufta kundër krimit të organizuar para se të jetë vonë. Për një vend të vogël si Shqipëria, kjo mund të kthehet lehtësisht në një parajsë të krimit të organizuar për shkak të pozitës së saj gjeografike.

1. Meta, që ta mbyllim me rendin, shkarkimi i z. Tahiri, ishte një presion juaji apo i ndërkombëtarëve?

Nuk kam asnjë dijeni për këtë çështje, por një gjë mund ta them me bindje të plotë, pavarësisht se çfarë është thënë nëpër portale, nuk ka asnjë lidhje me ndonjë kërkesë të Lëvizjes Socialiste për Integrim, pasi LSI-ja nuk ka bërë kërkesë për shkarkimin e asnjë ministri.

Është normale në një qeveri të përbashkët që ju mund të keni vërejtje për ministrat e palës tjetër…

Vërejtja për çështje të caktuara të qeverisë është diçka tjetër, për këtë kemi pasur dhe kemi vërejtje edhe për ministrat e LSI-së, kemi bërë ndërrime dhe zëvendësime, por në marrëveshjen tonë kemi pasur këtë parim që i takon Kryeministrit të vendosë për ministrat, sidomos për ata të Partisë Socialiste.

Rama, në një intervistë që po jep në një televizion tjetër, ka deklaruar që në një farë mënyre ju po e motivoni PD-në që të qëndrojë në çadër.

Mendoj që PD-në e motivon në çadër dhe në kërkesat e saj çdo sjellje arrogante nga ana e maxhorancës dhe në këtë drejtim unë shpresoj që të ketë një rritje të përgjegjshmërisë për dialog dhe për të dhënë garanci maksimale për zgjedhjet e lira, pasi ky është në interes, në radhë të parë, të maxhorancës, sepse përgjegjësia për zgjedhje në radhë të parë është e maxhorancës.

Po sot ka thënë që edhe ju do të hyni në zgjedhje, edhe PD-ja do të hyjë në zgjedhje. Nuk ka thënë vetëm fjalën “si Çeçoja”, por vetëm që do të hyjnë në zgjedhje…

Unë shpresoj që të ketë reflektime dhe të ketë vullnet për zgjedhje të lira për të gjithë dhe të arrihet sa më shpejt një marrëveshje, e cila sjell një standard të ri të zgjedhjeve dhe të mënyrës se si bëhen ato në Shqipëri. Kjo është vendimtare edhe për rolin e çdo politikani aktual në të ardhmen e Shqipërisë, pasi është një moment kyç për vendin dhe besoj se askush nuk do të gjykohet nga retorika e tij, sidomos me të tjerët, aq më tepër me kundërshtarin, por do të gjykohet vetëm me aktet që do të bëjë në interesin e vendit dhe të legjitimitetit të institucioneve.

Në fakt, historia kështu gjykon, me aktet gjykon, por ndoshta ky qëndrim i z. Rama mos ka lidhje me deklaratën e ambasadores gjermane, e cila tha që le të hyjnë në zgjedhje, ç’rëndësi ka domethënë, të bëhen sipas ligjit, pra le të hyjë PS-ja në zgjedhje, kush shkon, shkon, kush nuk shkon, nuk shkon.

Nuk besoj të jetë bërë ndonjë deklaratë e tillë, sepse do të më dukej tërësisht jashtë…

E bëri në Orikum…

Më duket jashtë çdo koncepti europian, për arsye se zgjedhjet e standardeve evropiane ose të paktën të gjithëpranuara, janë një kusht i domosdoshëm jo vetëm për legjitimitetin e institucioneve, por për vetë dialogun politik, i cili është një kusht i pakapërcyeshëm për procesin e integrimit europian, kështu që ndoshta do të ketë pasur ndonjë keqkuptim në raportimet për këtë deklaratë.

Aq më tepër ne tani jemi mësuar t’i referohemi, bën deklaratë dikush, e paraqesim ne njëra palë që është në interesin tonë, bëhet një deklaratë tjetër, e marrim ne tani.

Nuk jemi në vitin ‘91, kur kishim një adhurim të madh për të huajt dhe ndërkombëtarët, me shumë të drejtë pas një izolimi të tmerrshëm, i adhuronim aq shumë, sa kur na thoshin që shikoni se do të sjellim një program si mbillet patatja, bëhet kjo, neve na dukej sikur ishte një gjë e madhe, ndërkohë që këtë punë populli ynë e kishte bërë gjatë 50 vjetëve, kur ishte e famshme ajo deklarata që patatja është edhe bukë edhe gjellë, por kur na e thoshin këta në vitin ’91, neve na dukej sikur kjo ishte diçka e re në Shqipëri. Ne tani u bëmë 27 vjet në demokraci. Kjo është demokracia jonë, ne duhet jo vetëm ta ruajmë këtë demokraci që kemi, përkundrazi, do ta bëjmë atë më funksionale. Për këtë është e domosdoshme të hedhim një hap të madh në zgjedhjet e ardhshme, për konsolidimin e demokracisë, të institucioneve dhe dialogut politik, pasi pa dialog politik nuk ka forcim të institucioneve të përbashkëta.

Dua ta mbyll me fushatën e gossip-it, me një pyetje të fundit. Flitet për një ndërmjetësim të z. Lu për zhvillimin e një takimi Basha–Rama. Z. Basha ka deklaruar në çadër që nuk bën dot takime fasadë, sa për të thënë. Ndërkohë, kemi edhe një rol evident tuajin, si mediator. Vetë fakti që po zbusni palët e tregon këtë.

Roli im nuk është thjesht një rol mediator, por është shprehje e një qëndrim politik.

Patjetër, por jeni një parti kyçe, e cila fiton këtë rol…

Nëse dikush do të kërkojë që unë apo LSI-ja të luajë këtë rol, e pranojmë këtë, pavarësisht se jemi në një pozitë relativisht të vështirë për një arsye dhe kjo arsye është: përveçse jam Kryetar i Parlamentit, unë jam edhe kryetar i një partie dhe këtu kemi të bëjmë edhe me zgjedhje, me kodin zgjedhor dhe me interesa të tjera. Megjithatë, ne nxisim çdo përpjekje të shpejtë për dialog dhe bëjmë presion pozitiv që kjo gjë të bëhet sa më shpejt. Pa asnjë diskutim, në çdo rast ne kemi bërë të qartë përgjegjshmërinë dhe vullnetin tonë dhe kemi treguar gatishmërinë tonë për të dhënë gjithçka që kemi mundësi, në dispozicion të një zgjidhjeje.

Së dyti, padyshim që ne do të marrim vendimet tona në varësi të ecurisë së këtij procesi dhe jemi gati për çdo vendim që do t’i shërbejë vendit dhe demokracisë. Vendimi ynë në çdo rast do të jetë shumë i moralshëm.

Absolutisht, nuk e vë në dyshim. Por ka edhe një hipotezë tjetër që takimi Rama-Basha mund të sjellë një aleancë PD-PS. Në këtë rast ju mbeteni në opozitë, apo jo?

Të jesh në opozitë nuk është ndonjë fatkeqësi, përkundrazi, të jesh në opozitë është një përgjegjësi e madhe. LSI-ja padyshim që ka një shpirt të fortë opozitar në kuptimin e mospajtimit me oportunizmin, me konformizmin dhe këtë e ka treguar që nga dita e parë e krijimit të saj dhe kjo është dhe arsyeja pse është krijuar.

Le të presupozojmë që gjithçka ka shkuar mirë. A mendoni se do të hyni vetëm në zgjedhje apo në koalicion me PS-në?

E rëndësishme është të krijohet klima e duhur për të pasur zgjedhje të lira, të ndershme dhe të gjithëpranuara, zgjedhje normale, si në çdo vend europian apo që dëshiron të bëhet anëtar i BE-së, siç dëshiron të bëhet edhe vendi ynë.

Së dyti, sido që të hyjë, si ata që votojnë për LSI-në, për PS-në apo për PD-në dhe për partitë e tjera, ky është një vendim që do të merret në vijim. LSI-ja e ka bërë të qartë vendimin e saj për të vijuar koalicionin me PS-në, në rast se ajo e dëshiron këtë gjë.

Natyrisht, e ka bërë të qartë, gjithashtu, që pret një angazhim më të madh dhe më të përgjegjshëm nga lidershipi i kësaj partie për garantimin e një klime pozitive dhe bashkëpunuese me opozitën për këto zgjedhje.

Më duket se LSI-ja i ka bërë të qarta qëndrimet e saj për cilindo që do të kuptojë, madje edhe ai që nuk do të kuptojë, nuk ka se çfarë bën…