Kastriot Islami: Nesër do të jetë ndryshe, por si e me çfarë kostoje

Nga Kastriot Islami,

Pas më shumë së dy muajsh, planeti përjeton iluzionin e të qënit “lehtësuar” nga kriza sanitare por “i paqartë” si do të mund jetë “e nesërmja” për shëndetin e qytetarëve, sepse “dyshimet dhe pikëpyetjet” për sjelljen e virusit apo për efikasitetin e  “mekanizmave mbrojtës” janë ende prezente e pa përgjigje garantuese…Thënë ndryshe, mundimet/streset/pasiguritë e krizës sanitare nuk janë tejkaluar dhe me shumë gjasa do të mund të vijojnë edhe për shumë kohë…

Në momentin kur planeti përgatitet me shumë “pikëpyetje, dyshime e pasiguri” për të “dalë” nga “izolimi/karantina” ekziston jo vetëm frika nga rikthimi i “krizës sanitare” me të gjithë pasojat e saj e ndoshta më të forta, ka filluar të “skicohet” frika nga një krizë ekonomike e sociale, pasojat e së cilave mund të jenë më të forta e më afatgjata se ato të krizës sanitare. Madje në shumë vënde të varfëra këto kriza mund të bashkohen dhe të ndikojnë negativisht te njëra tjetra… Vecanërisht që kriza sociale në vëndet e varfëra është ngushtësisht e menjëherë e lidhur me krizën ekonomike…

Për vëndet demokratike ka filluar të “dezinjohet” edhe rreziku i një krize politike e deri të një krize eventuale të demokracisë të shprehur përmes dhunimit të të drejtave themelore, dhe keqpëdorimit të krizës sanitare dhe asaj ekonimike, nga drejtues autoritarë për forcimin e pushtetit të tyre personal…

Dhe të gjithë këtij “debati” për krizën sanitare, ekonomike e sociale, që ju intereson më shumë qytetarëve për të kuptuar të nesërmen e tyre të përditshme, ju shtohet edhe një debat tjetër, në pamje të parë abstrakt e deri “jashtëtokësor”,  “për një rend të ri global”… Debati mbi të nesërmen e konfigurimit politik, ekonomik, ushtarak, social, e tjerë të tjerë të planetit, të nesërmen e kësaj krize…Thënë më shkoqur një debat sesi do të organizohet shoqëria njerzore në të gjithë aspektet e saj deri te mardhënniet e ekulibrat e rinj mes fuqive të reja e aktuale globale… Një debat që mund ti japë udhë një “dinamike evolucionare” nëse ajo është përgjithisht e pranuar ose një “dinamike të sforcuar” që mund të cojë deri në tensione e konflikte mes të “sotmes” e të “nesërmes”…

Ndonëse qytetarët e thjeshtë, masvisht  nuk e ndjejnë apo nuk shikojnë as në horizont këtë “debat”, mund të gjendet shumë shpejt brënda një “krize” tjetër, shumë të të rëndë se krizat e tjera “nacionale” që mund të lindë nga “pamundësia” e gjetjes së një “përcaktimi unanim se cdo të thotë rend i ri global” për planetin dhe me më shumë gjasa nga mungesa e një “dinamike konsensuale” për të kryer tranzicionin eventual nga “rendi aktual global” drejt një “rendi të ri global”…

Thënë në mënyrë metaforike…Planeti gjëndet një një moment të rëndësishëm të transformimit të tij, politik, ekonomik, social, sanitar, edikativ, teknologjik, e tjerë e tjerë…Të gjithë bien dakord duke artikuluar pa reflektuar shumë se “nesër do të jetë ndryshe..” por askush nuk është në gjëndje të thotë në mënyrë bindëse e të sigurtë se si “do të jetë e nesërmja”… dhe aq më pak sesi do të kryhet kalimi nga “e sotma tek e nesërmja”…dhe mbi të gjitha me cfarë kostoje…në kuptimin e gjërë të kësaj fjale…

Ndoshta nuk do të jetë aspak “cudi” që kriza që do të pasonte “debatin për rendin e ri global” të ishte më frikshme, rrezikshme, më e pasigurta, dhe me pasoja më të rënda e të paparashikueshme sesa krizat e tjera, sanitare, ekonomike, sociale e madje edhe ajo e demokracisë…Thënë ndryshe, kriza santitare në zbutje, kriza ekonomike në zhvillim e me pasoja disa vjecare për të gjithë pa përjashtim, kriza sociale që ka trokitur tek të pambrojturit dhe ajo politike me pasoja eventuale mbi sistemet demokratike, nëse do të pranohej teza e një “rendi të ri global” për të nesërmen, me shumë gjasa mund të shfaqne vetëm si maja e ajsbergut e një krize shumë më të thellë e më të rëndë e me pasoja të pallogaritshme ndoshta për disa e për momentin…

Situata nga ky këndvështrim duket jo shumë optimiste për disa, por jo pesimiste për të gjithë…por edhe jo pa zgjidhje për një pjesë të konsiderueshme… Cështja shtrohet se cila do të ishte zgjidhja dhe cila do të ishte kostoja për të arritur te kjo zgjidhjes “e së nesërmes ndryshe..”.

Shqiptarët  me të drejtë shtrojnë pyetjen: Ku gjëndet Shqipëria në këtë ekuacion të komplikuar dhe me shumë variabla? Vetëm angazhimi i vërtetë i njerzve të mëncur, të aftë, dhe të ditur dhe debati transparent me pjesëmrrjen e të gjithëve pa përjashtim do të mund të gjeneronte një “përgjigje modeste” për të ecurinë dhe të ardhmen e kësaj “varke të vogël” që është e detyruar të vozisë në turbulencat e oqeanit të madh…