“Vendet e Ballkanit të kapura nga oligarkët”
“Transparency International”, ka shënjuar Ballkanin Perëndimor dhe Turqinë si shtete të kapura nga drejtuesit politikë dhe me një nivel të lartë të mosndëshkimit të korrupsionit të lartë. Në një raport të publikuar në faqen zyrtare të “TI”, shqyrtohen dy faktorët kryesorë që mundësojnë kapjen e shtetit në Ballkanin Perëndimor: mosndëshkimi i korrupsionit të nivelit të lartë dhe ligjet e bëra sipas interesave partiake. Raporti gjithashtu argumenton se gjyqësori nuk merret me problemet e lidhura me korrupsionin në mënyrë efektive dhe jep me një listë rekomandimesh kundër kapjes së shtetit.
Sipas raportit të publikuar, ndikimi politik në gjyqësor, pengesat që lidhen me prokurorinë dhe procedurat e gjata gjyqësore konsiderohen të jenë disa nga problemet më të zakonshme në Ballkanin Perëndimor. Edhe mungesa e ligjeve te lobimit është një tjetër mangësi.
Ndër të tjera në raport shkruhet se kontrolli politik i gjyqësorit është thelbësor për pushtetarët, ndërsa krijimi i ligjeve të bëra personalisht është thelbësor për ruajtjen e tij. Pengesa e parë për dënimin e korrupsionit që përfshin zyrtarë të nivelit të lartë, sipas raportit është kodi penal dhe legjislacioni përkatës.
Në raport shkruhet ndër të tjera se kur bëhet fjalë për raste të nivelit të lartë të korrupsionit, fuqia e partive politike dhe ndikimi mbi radhët e gjyqësorit janë përbërësit kryesorë që çojnë në kapjen e shtetit nga oligarkët dhe krijimi i rrjeteve të klientelës. Ndjekja penale e rasteve të tilla shpesh nga ndikimi i partive në pushtet mbi gjyqësorin, rezulton që bëhet në mënyrë të dobët, gjyqtarë dhe prokurorë të njëanshëm, e ligje të personalizuara që u shërbejnë vetëm interesave të një grupi të caktuar.
Raporti i plotë i “Transparency International”
Kapja e shtetit në Ballkanin Perëndimor dhe Turqi po pasuron politikanët dhe rrjetet e tyre me koston e rëndë të qytetarëve të zakonshëm. Po shkatërron gjithashtu besimin e publikut në institucionet qeveritare, pasi ato gjithnjë e më shumë po përdoren për t’i shërbyer interesave private. Prania e kapjes së shtetit në Shqipëri, Bosnjë dhe Hercegovinë, Kosovë, Mal të Zi, Maqedoni të Veriut, Serbi dhe Turqi është raportuar në raportet e Komisionit Evropian për vendet e zgjerimit, por mbështetjet dhe motivimet e tij nuk janë adresuar sa duhet në reformat e promovuara në rajon. Janë bërë përpjekje për të krijuar mekanizma ligjorë dhe institucione transparente dhe të përgjegjshme për të adresuar kontrollin e çështjeve të kombeve nga interesat private. Këto kanë synuar të garantojnë pavarësinë gjyqësore dhe parlamentare si dhe zbatimin e barabartë të ligjeve. Sundimi efektiv i ligjit, megjithatë, mbetet një sfidë në vendet. Vazhdimisht minohet nga liderët politikë, motivi kryesor i të cilëve është kapja e shtetit për përfitime private. Kjo çon në shpërdorim të gjerë të detyrës publike. Ky raport i Transparencës Ndërkombëtare ekzaminon dy faktorë kryesorë që mundësojnë kapjen e shtetit në Ballkanin Perëndimor dhe Turqi: mosndëshkimi për korrupsionin e nivelit të lartë dhe ligjet e bëra personalisht. Raporti jep pasqyrë se si gjyqësori në mënyrë joefektive trajton korrupsionin e madh dhe korrupsionin tjetër nga zyrtarë të nivelit të lartë. Ajo gjithashtu tregon se si ky problem dhe ndikimi i panevojshëm në ligj-bërjen në shërbim të interesave private ndihmojnë për të arritur dhe ruajtur kapjen e shtetit.
