OBSH jep alarmin: Obeziteti po vë në rrezik jetëgjatësinë në Europë
Jetëgjatësia në Evropë vazhdon të rritet por obeziteti dhe përqindja në rritje e njerëzve mbipeshë po rrezikon ta përmbysë këtë trend, paralajmëroi ditën e mërkurë Organizata Botërore e Shëndetësisë. Në Raportin e saj të Shëndetit Europian, që mbulon 53 vende në një zonë të gjerë gjeografike nga Atlantiku në Paqësor, agjencia e OKB-së evidentoi se mirëqenia është më e larta në botë, por gjerësisht mund të ndryshojë brenda rajonit.
Jetëgjatësia mesatare e lindjeve nga viti në vit është rritur në 76.7 vjet në vitin 2010 në 77.8 vjet në 2015. Gratë vazhdojnë të jetojnë më gjatë se meshkujt – 81.1 vjet krahasuar me 74.6 vjet për meshkujt, megjithëse hendeku është ngushtuar pak. Ka gjithashtu dallime të mëdha ndërmjet vendeve. Burrat jetojnë pothuajse 16 vjet më gjatë në Islandë (81.4 vjet) sesa në Kazakistan (65.7 vjet).
“Progresi është i pabarabartë, brenda dhe midis vendeve, ndërmjet gjinive dhe midis brezit,” tha Zsuzsanna Jakab, drejtore e OBSH për Evropën. Por ajo paralajmëroi: “Faktorët e rrezikut lidhur me stilin e jetës japin shkak për shqetësim, pasi ato mund të ngadalësojnë apo edhe t’i kthejnë fitimet e mëdha në jetëgjatësinë nëse nuk janë të kontrolluara”.
“Mbipesha dhe obeziteti janë në një trend rritës pothuajse në të gjitha shtetet anëtare”, tha raporti, i cili u lançua në Londër. Në vitin 2016, 23.3 përqind e njerëzve në rajon ishin mbipeshë, me 2.5 pikë përqindjeje në gjashtë vjet dhe 58.7 përqind ishin mbipeshë, me 2.8 pikë.
Ky trend është veçanërisht i dukshëm në Turqi, ku pothuajse katër në 10 gra – 39.2 për qind – janë obezë. Ndërkohë, sipas përkufizimit të OBSH, obez është dikush me një indeks masiv të trupit (BMI) prej më shumë se 30, që do të thotë më shumë se 87 kilogramë ku ka një gjatësi prej 1.7 metra.
Dy nga vendet e tjera me problem të mbipeshës janë Malta, ku 29.8 për qind e popullsisë janë obezë dhe Britania, ku shifra është 27.8 për qind. Raporti gjithashtu vuri në dukje se Evropa ka disa nga normat më të larta të pirjes së duhanit dhe konsumimit të alkoolit në botë.
Rreth 29 përqind e njerëzve mbi moshën 15 vjeç pinë duhan, krahasuar me 16.9 përqind në rajonin e Amerikës dhe 24.8 përqind në Azinë Juglindore. Megjithatë, përqindja e duhanpirësve të përditshëm në të gjitha vendet ka rënë, nga 28.1 përqind në vitin 2002 në 24.4 përqind në 2014.
Konsumi i alkoolit ka rënë nga nivelet e viteve 1990 dhe 2000, por në 8.6 litra për person në vitin 2014, evropianët ende pinë më shumë se rajonet e tjera. “Ndërsa përdorimi i alkoolit është në rënie në përgjithësi, konsumi i të rriturve është ende më i larti në botë”, vuri në dukje raporti.
Ndër kombet e Bashkimit Evropian në vitin 2014, Lituania kishte konsum më të lartë mesatar të alkoolit në 15.2 litra për person, pasuar nga Republika Çeke (12.7) dhe Belgjika (12.6). Vdekjet e parakohshme nga kanceri, diabeti, sëmundjet respiratore dhe kardio-vaskulare po bien dhe rajoni është në rrugë të mbarë për të arritur objektivin e saj të reduktimit vjetor prej 1.5 përqind deri në vitin 2020. Vdekjet ranë me 9 për qind midis 2010 dhe 2015, deri në 715 vdekje për 100,000 banorë.
Shpenzimet mesatare shëndetësore në të gjithë rajonin ndërkohë mbesin “pothuajse të pandryshuara” në 8.2 përqind të PBB-së në vitin 2014 krahasuar me vitin 2010. Në vitin 2014, pagesat e familjeve private përbënin 16.7 përqind të shpenzimeve totale shëndetësore në BE, krahasuar me 45.8 përqind në Rusi dhe 9.7 përqind në Britani.
Raporti vuri në dukje rritjen në vendet me strategji në vend për të reduktuar pabarazinë, të cilat kanë ndihmuar në uljen e vdekshmërisë foshnjore dhe mbulimin e vaksinave. Megjithatë, raporti i WHO paralajmëroi se shumë njerëz duhet të bënin vaksinimet e fruthit në vende të caktuara, duke përfshirë Ukrainën dhe Malin e Zi.
Në raportin e agjencisë së shëndetësisë të OKB-së, e cila botohet çdo tre vjet, shtoi një faktor subjektiv – kënaqësinë e jetës. Të pyetur se sa njerëz të kënaqur ishin me jetën këto ditë, u raportua se mesatarja në të gjithë rajonin ishte 5.9 nga 10 që është aktualisht.
