FOCUS/ Psikologët: Pse ka ende nga ata që besojnë te horoskopi?!

Astrologjia është një art i lashtë parashikues, por, edhe sot, shumë besojnë në horoskopë pavarësisht se e dinë se ata nuk kanë bazë shkencore.

Astrologjia është një art parashikues sa i lashtë aq edhe i diskutueshëm. Dëshmia e parë daton shumë mijëvjeçarë më parë, në Mesopotami. Mirëpo, shekujt e përparimit shkencor nuk e kanë minuar hijeshinë e saj ose nuk e kanë zvogëluar interesin e saj: shumë njerëz ende besojnë në të dhe mbështeten – në një mënyrë pak a shumë të zakonshme dhe të thellë – në aftësitë e tij të supozuara profetike. Por pse kaq shumë interes për parashikimet dhe profilet e personazheve edhe nëse e dimë se ato nuk kanë asnjë bazë shkencore? Dhe kush i lexon i beson vërtet? Përgjigja mund të jetë në nevojën për të përcaktuar personalitetin tonë dhe të të tjerëve dhe në mënyrën se si ne e perceptojmë realitetin, duke modeluar një pjesë të pritshmërive tona mbi të: sipas një psikologu.

PAK HISTORI. Babilonasit ishin të parët që besuan se kishte një korrespodencë midis lëvizjes së qiellit të përjetshëm dhe ngjarjeve tokësore. Dëshmia e parë e këtij besimi është libri “Enuma Anu Enlil”, ku gjejmë përpjekjet e para për të interpretuar ngjarjet qiellore të ndara në katër kategori të mëdha, secila e lidhur me një hyjni. Në kohët e lashta universi ishte një mister absolut dhe çdo manifestim i tij – si kometat apo eklipset – kishte frikë, sepse ato interpretoheshin si dëshmi e një vullneti superior, shenja të ngjarjeve pozitive ose negative.

Cili është ndryshimi midis astronomisë dhe astrologjisë?

Brenda pak shekujsh astrologjia u përhap në të gjithë Mesdheun dhe në shekullin e tretë para Krishtit grekët filluan të parashikonin jo vetëm rrjedhën e ngjarjeve, por edhe fatin e çdo individi bazuar në pozicionet e planetëve (horoskopi). Edhe pse ka kaluar shumë kohë që atëherë, edhe sot, sipas astrologjisë, konformimi i qiellit (pozicioni i yjeve dhe planetëve) në momentin e lindjes mund të ndikojë në jetën e individit.

NUK E BESOJ… POR E SHOH! Që planetët ndikojnë në karakterin dhe personalitetin është një besim shumë më i pranuar sesa fakti që një formë e së ardhmes mund të lexohet në yje. Një pjesë e mirë e “klientëve” të horoskopëve përbëhen nga shikues të rastësishëm dhe entuziastësh të rremë. Por cili është sekreti i suksesit të astrologjisë edhe mes atyre që nuk besojnë në të? Dhe pse, edhe nëse nuk besoni në të, nuk e përbuzni kurrë një vështrim të shpejtë në horoskop?

Për psikologët që studiojnë fenomenin, mundësia e “njohjes” së një personi përmes karakteristikave që i atribuohen përgjithësisht shenjës së tij, të zakonshme për shumë njerëz të tjerë, është shumë qetësuese.

Me pak fjalë, pse të bëjmë kaq shumë përpjekje për të analizuar dhe kuptuar të tjerët, kur mjafton një profil i thjeshtë zodiak për të ditur se kush është përballë nesh? Efekti “sigurues” është i pranishëm edhe kur lexojmë karakterin tonë sipas yjeve. Ndoshta falë një përgjithësimi të caktuar. Për të qenë në gjendje të “vishet” nga njerëz të ndryshëm, një personalitet duhet domosdoshmërisht të përshkruhet në një gjuhë të paqartë, por jo shumë gjenerike, në mënyrë që të ketë pamjen e një profili personal, në të cilin secili prej nesh mund të identifikohet.

Nostradamus

Michel de Notre-Dame, i njohur më mirë si Nostradamus, është astrologu dhe parashikuesi më i famshëm në histori. Në faqet e pakuptueshme të Shekujve të tij, të botuara në 1555 pas 8 vitesh punë, ekspertët ezoterikë mund të lexojnë gjithçka dhe të kundërtën e gjithçkaje. Zakonisht pasi kanë ndodhur ngjarjet.

Ndryshe është rasti kur personazhi ynë përshkruhet nga një mik apo i njohur. Ndodh shpesh që nuk e gjejmë veten, e ndonjëherë edhe acarohemi. Ndoshta sepse një mik mund të jetë shumë më i saktë dhe më i përpiktë se një astrolog. Dhe më pak qetësuese. Besimi i verbër që normalisht u jepet horoskopëve dhe planeve astral, shpjegohet nga psikologët pikërisht me nevojën për të përcaktuar personalitetin e vet dhe të të tjerëve, në mënyrë qetësuese, por duke përdorur kritere të ndryshme nga ato të zakonshmet: profilet e shenjave të zodiakut. ose kartat Astrale nuk kanë të bëjnë asgjë ose asgjë me arsyen.

NËSE MENDJA NA MASHTRON. Dhe nëse ndonjëherë na duket se horoskopët po hamendësojnë, kjo, sipas psikologëve, për faktin se mendja na “mashtron”. Disa studime mbi perceptimin kanë sugjeruar në fakt se si mendja jonë interpreton dhe përshtat çdo informacion që mbledh me situatën tonë. Me fjalët e një astrologu ose midis rreshtave të një horoskopi, ne do të priremi të kuptojmë në mënyrë të pandërgjegjshme të gjitha ato deklarata që mund të përshtaten më mirë me situatën tonë, duke kujtuar më pas vetëm ato.

E njëjta gjë ndodh me profecitë për të ardhmen e njerëzimit: nëse mendon për disa figura të mëdha të astrologjisë, kujton vetëm atë që ata “menduan”, duke harruar gjithçka tjetër, sipas një mekanizmi të përzgjedhjes së kujtesës. Për shembull, astrologjia, Jeane Dixon mbahet mend në Shtetet e Bashkuara për një nga parashikimet e saj që u realizua: vdekja e Presidentit John F. Kennedy gjatë mandatit të tij në detyrë. Megjithatë, pak kujtohen gabimet e saj po aq të bujshme: parashikimi se njerëzit e parë që do të shkonin në Hënë do të ishin rusët dhe kura përfundimtare për të gjitha format e tumoreve që priten në vitin 1967. Sipas disa studimeve, përqindja e rasteve kur një astrolog mund “ta marrë atë të drejtë” është ai që do të arrini duke hamendësuar.

“PRITJET” E PLANETIT. Por ka edhe një arsye tjetër pse horoskopët ndonjëherë duket se funksionojnë. Varet nëse ata që i besojnë do të sillen në mënyrë të pandërgjegjshme në atë mënyrë që t’i realizojnë ato. Në fakt, predispozicioni psikologjik ndikon në mënyrën tonë të përjetimit të situatave në atë masë sa ndonjëherë arrin të modifikojë realitetin. Është mekanizmi me të cilin psikologu, Richard Wiseman shpjegon edhe fatin. Ata që ndihen të pafat presin që të tjerët të trajtohen keq; Prandaj, rezultati do të jetë një qëndrim mbrojtës dhe i turbullt, i cili si pasojë do të tërheqë antipati. Ndryshe nga ç’ndodh me “fat”.

Diçka e ngjashme ndodh në astrologji: për të realizuar një parashikim, mjafton ta besosh. Nëse një vajzë lexon në horoskop se mashkulli i saj ideal i përket shenjës së Ujorit, kur ta takojë një të tillë do të ndihet më e fortë, e qetësuar nga pashmangshmëria e pushtimit dhe do të jetë në gjendje të përdorë sa më mirë aftësitë e saj të joshjes dhe simpatisë, duke rritur mundësinë e suksesit.

FOCUS

Përgatiti: Albert Vataj / Koha Jonë