Turqia “vendi i fatkeqësive”, tërmetet e kanë shkatërruar jo pak herë ndër vite

Artikull i “Koha Jonë”

Një tërmet i fuqishëm me magnitudë 7.8 ballësh të Rihterit, goditi Turqinë dhe Sirinë mëngjesin e hershëm të së hënës duke lënë të vdekur më shumë se 5,000 persona e 20,534 të plagosur. Besohet se ka ende të ngujuar nën rrënoja dhe numri i viktimave pritet të rritet. Punonjësit e shpëtimit po vazhdojnë kërkimet mes rrënojave nëpër qytete dhe në vendbanimet në të gjithë zonën.

Ndërkohë me dhjetëra mijëra njerëz që mbetën të pastrehë në Turqi dhe Siri po përballen mes të tjerash edhe me temperatura tepër të ulëta. Në Gaziantep të Turqisë, një kryeqytet provincial rreth 33 kilometra nga epiqendra e tërmetit, njerëzit u strehuan në qendrat tregtare dhe stadiume. Po ashtu xhamitë përreth zonës u hapën për të siguruar strehim për të prekurit nga tërmeti.

Pse Turqia është kaq e rrezikuar nga tërmetet? 

Turqia ndodhet në një nga zonat sizmike më aktive në botë, duke e bërë atë të prekshme nga tërmetet. Vendi ka një histori të gjatë tërmetesh shkatërruese, që datojnë që nga kohërat e lashta.

Një nga tërmetet më të hershme të regjistruara në historinë turke ndodhi në qytetin e Antiokisë në vitin 526 pas Krishtit. Tërmeti ishte aq i fortë sa shkatërroi pjesën më të madhe të qytetit dhe vrau qindra mijëra njerëz.

Në vitin 740 pas Krishtit, një tërmet tjetër shkatërrues goditi qytetin e Izmitit, duke shkaktuar dëme të shumta dhe humbje jetësh.

Gjatë Perandorisë Osmane, tërmetet vazhduan të ishin një kërcënim i rëndësishëm për popullin e Turqisë. Në vitin 1766, një tërmet goditi qytetin e Stambollit, duke shkaktuar dëme të mëdha dhe duke marrë shumë jetë. Tërmeti ishte aq i fortë sa shkatërroi shumë nga monumentet e famshme të qytetit, duke përfshirë Hagia Sophia.

Në vitin 1894, një tërmet me magnitudë 7.2 goditi qytetin e Izmit, duke shkaktuar dëme të mëdha dhe duke vrarë mbi 20,000 njerëz. Tërmeti ishte një nga tërmetet më vdekjeprurëse në historinë turke dhe çoi në krijimin e Institutit Sizmologjik të Stambollit, i cili i kushtohet monitorimit dhe parashikimit të tërmeteve në Turqi.

Një tjetër tërmet i fuqishëm goditi Turqinë në vitin 1939, duke goditur qytetin e Erzincanit dhe duke shkaktuar dëme të shumta dhe humbje jetësh. Tërmeti ishte me magnitudë 7.8 ballë dhe ishte një nga tërmetet më të mëdhenj që goditi Turqinë në shekullin e 20-të.
Në vitin 1999, një tërmet me magnitudë 7.6 goditi qytetin e Izmit, duke shkaktuar dëme të mëdha dhe duke vrarë mbi 17,000 njerëz. Tërmeti ishte një nga tërmetet më vdekjeprurëse në historinë turke dhe çoi në zbatimin e kodeve më të rrepta të ndërtimit në vend.

Tërmeti i fundit para atij të datës 6 shkurt 2023 që goditi Turqinë ndodhi në vitin 2011, kur një tërmet me magnitudë 7.2 goditi qytetin e Van. Tërmeti shkaktoi dëme të mëdha dhe mori jetën e mbi 600 njerëzve.

Pavarësisht përpjekjeve të qeverisë turke për të përmirësuar gatishmërinë dhe reagimin ndaj tërmeteve, tërmetet mbeten një kërcënim i rëndësishëm për popullin e Turqisë. Vendi vazhdon të përjetojë rregullisht tërmete të moderuara deri në të fortë dhe potenciali për tërmete më shkatërruese mbetet një shqetësim për zyrtarët dhe banorët./N.H/