Zbulimi: Alluloza, sheqeri i rrallë që premton të ndryshojë ëmbëlsinë

Gjithçka ndryshoi në vitet 1990, kur Ken Izumori, profesor në Fakultetin e Bujqësisë në Universitetin Kagawa të Japonisë, zbuloi një mikroorganizëm që mund të shndërronte fruktozën në allulozë, me ndihmën e një enzime. Pas 20-30 viteve të tjera kërkimesh, alluloza po fiton ngadalë popullaritet si një ëmbëltues ose si një alternativë ndaj sheqerit në SHBA dhe Korenë e Jugut, ku është miratuar për përdorim komercial.

Alluloza (e njohur gjithashtu si D-allulozë ose D-psikozë) konsiderohet ende e rrallë, sepse gjendet vetëm në sasi të vogla në fiq, rrush të thatë, kivi, grurë, shurup panje dhe melasë. Ajo është rreth 70% po aq e ëmbël sa sheqeri i zakonshëm (sukroza), por ka vetëm 10% të kalorive të tij.

Shpesh reklamohet si pa kalori, e përshtatshme për menaxhimin e peshës ose e dobishme për njerëzit me diabet të tipit 2. A janë këto pretendime të mbështetura nga prova shkencore? Le të shohim.

A është alluloza një ëmbëltues pa kalori?
Administrata e Ushqimit dhe Barnave e SHBA-së (FDA) e ka miratuar përdorimin e allulozës në ushqime si një produkt që “në përgjithësi njihet si i sigurt”. Megjithatë, Bashkimi Evropian, Kanadaja dhe disa vende të tjera e konsiderojnë këtë ëmbëltuese si një ushqim të ri që ende nuk është vlerësuar mjaftueshëm për sigurinë e tij. Kjo është arsyeja pse shkencëtarët vazhdojnë të studiojnë efektet e allulozës në trupin tonë.

Studime të fundit tregojnë se trupi e absorbon allulozën, por nuk e metabolizon atë, që do të thotë se ajo nuk përmban glukozë dhe mund të konsiderohet pa kalori.

Me fjalë të tjera, trupi nuk e njeh allulozën si një burim energjie dhe për këtë arsye e “mashtron” veten duke e nxjerrë shumicën e kalorive jashtë.Kjo mund ta bëjë allulozën të dobishme për njerëzit që duan të humbasin peshë, por që gjithashtu dëshirojnë të shijojnë ëmbëlsira herë pas here. Për të njëjtën arsye, alluloza mund të jetë e dobishme për ata që ndjekin një dietë ketogjenike – një dietë me sa më pak karbohidrate (sheqeri është një karbohidrat).Ka gjithashtu prova që alluloza nuk shkakton prishje të dhëmbëve, siç bën sheqeri i zakonshëm.

Indeksi glikemik: Si është alluloza në krahasim me sheqerin?
Pretendohet gjithashtu se alluloza nuk rrit nivelet e sheqerit në gjak. Indeksi glikemik (GI) rendit ushqimet bazuar në shpejtësinë me të cilën ato treten dhe rrisin nivelet e glukozës në gjak.Sheqeri i pastër rrit nivelet e glukozës në gjak me 65 pikë në një shkallë nga 0 në 100. Buka e bardhë ka një GI prej 100 – tretet ngadalë dhe rrit ndjeshëm nivelet e glukozës në gjak. Kurse provat tregojnë se alluloza nuk rrit fare nivelet e glukozës në gjak.

A është alluloza e përshtatshme për njerëzit me diabet të tipit 2?
Pasi që alluloza duket se ka pak ose aspak ndikim në nivelet e glukozës dhe insulinës, ajo mund të jetë një alternativë ideale ndaj sheqerit për njerëzit me diabet të tipit 2. Studimet kanë treguar se edhe doza të larta të allulozës nuk kanë shkaktuar luhatje të nivelit të glukozës tek njerëzit me diabet ose tek ata të shëndetshëm.

Disa studime kanë zbuluar gjithashtu se konsumimi i allulozës zvogëlon nivelet e glukozës dhe insulinës pas vakteve, si dhe ul sasinë e luhatjeve të glukozës dhe insulinës në gjak. Ky mund të jetë një lajm i mirë për njerëzit me diabet, të cilët kanë sisteme më pak efektive të insulinës dhe nuk mund të rregullojnë nivelet e sheqerit në gjak në mënyrë efektive. Megjithatë, nevojiten më shumë prova nga studime më të mëdha klinike për të mbështetur pretendimin se alluloza është e dobishme për njerëzit me diabet.

A është “ushqimi natyral” sinonim me “ushqim i shëndetshëm”?
Alluloza nuk ka shije të fortë pas përdorimit, gjë që e bën një ëmbëltues të dobishëm për ushqimet komerciale si çokollata. Michelle Oten, themeluese e kompanisë GOALZ, e cila përdor vetëm allulozën për të ëmbëlsuar produktet e saj, thotë: “Ne ulëm kaloritë në çokollatën tonë deri në 40%, duke zëvendësuar sheqerin me diçka që është pothuajse pa kalori.”

Megjithatë, etiketa e allulozës si një produkt natyral dhe i shëndetshëm mund të jetë mashtruese. Për shembull, ka indikacione që konsumimi i sasive të mëdha të allulozës mund të shkaktojë dhimbje stomaku, diarre, fryrje ose gazra. Sheqeri i tryezës është gjithashtu natyral, njësoj si alluloza. Ai vjen nga panxhari i sheqerit ose kallami i sheqerit. Në fakt, alluloza mund të prodhohet nga fruktoza (sheqeri i frutave) duke ndryshuar formën e tij kimike me enzima. Lista e shqetësimeve shëndetësore nga konsumimi i sheqerit është e gjatë: diabeti, sëmundjet e zemrës, depresioni, prishja e dhëmbëve, lëkura e keqe dhe kanceri. Pra, “natyrale” nuk do të thotë gjithmonë “e shëndetshme.”

Përfundim
Alluloza duket të jetë një alternativë premtuese ndaj sheqerit për shumë njerëz. Megjithatë, janë të nevojshme më shumë studime për të kuptuar ndikimet e saj të plota në shëndet dhe për të vlerësuar të mirat e saj të mundshme.
DW