5 arsye pse marrëveshja BE-Turqi nuk do ti ndihmojë refugjatët

Nga: Redjon Shtylla/

Pas muajsh negociatash, 28 liderët e Bashkimit Europian dhe qeveria Turke fundjavën e kaluar arritën një marrëveshje për të ngadalësuar fluksin e refugjatëve nga Turqia. Në këmbim për marrjen mbrapsht të refugjatëve sirianë që kalojnë në Europë në mënyrë të paligjshme, BE-ja do të pranojë refugjatë nga Turqia, së bashku me 6 miliard euro (6.7 miliardë dollarë) dhe një perspektivë të rinovohet Turqia në për BE. Ashtu siç pritet që kjo marrëveshje do të mbështesë dhe do të ndihmojë refugjatët, në përmirësimin e jetës së tyre dhe do ti sigurojë mbështetje socioekonomike. I ashtuquajturi plani 1+1, për çdo emigrant që Turqia merr nga Greqia, BE-ja do të marrë një refugjat nga Turqia. Por prej disa ditësh nga nisja e marrëveshjes, nuk ka pasur shenja se fluksi i refugjatëve po bie. Dhe më parë këtë javë, marrëveshja pësoi një humbje, kur një nga partnerët e rëndësishëm të zbatimit, agjencia e refugjatëve të OKB, UNHCR u tërhoq. “UNHCR nuk është palë në marrëveshjen midis BE-Turqi, as nuk do të jetë e përfshirë në kthimet apo paraburgim e refugjatëve”, ka thënë zëdhënësi i UNHCR Melissa Fleming për shtypin në Gjenevë. Në qoftë se dikush ka mbajtur shpresën se marrëveshja midis BE-Turqi do  t’i jap fund krizës së refugjatëve, ata janë të gabuar. Ky material është përkthyer nga faqja e lajmeve Dallas News.

Ja pse:

1. Realitetet operative janë shumë të vështira. Kritikët kanë vënë në dukje se plani do të shkelte të drejtën ndërkombëtare që ju garanton refugjatëve një shqyrtim individual të kërkesës së tyre për azil. Tre nga agjencitë më të përfshira humanitare, UNCHR, Mjekët pa Kufij dhe Këshilli Norvegjez për Refugjatë, janë tërhequr tashmë. “Greqia nuk ka kapacitete të mjaftueshme për vlerësimin e kërkesave për azil, as kushtet e duhura për të akomoduar njerëzit dhe në mënyrë të sigurt nuk as fuqinë për pritjen e shqyrtim të rasteve të tyre,” tha Fleming. Rreth 50.000 emigrantë, duke përfshirë më shumë se 13.000 në fshatin e vogël kufitar në Idomeni, janë bllokuar dhe në vende të tjera përgjatë rrugës ballkanike që tashmë u janë mbyllur kufijtë. Marrëveshja BE-Turqi nuk e trajton fatin e tyre. Ironikisht, si pjesë e marrëveshjes shtetasit turq do të jenë në gjendje të udhëtojnë në Europë pa viza në fillim të qershorit, në të cilën do të përfshihen dhe refugjatët sirianë të cilët do të jenë të ligjshëm për marrjen e shtetësi turke pasi ata tani të kenë jetuar në Turqi për pesë vjet.
2. Emigrantët dhe refugjatët do të përdorin rrugë të reja për të arritur në Europë. Marrëveshja BE-Turqi është menduar për një mënyrë efektive të mbylljes së rrugën lindore mesdhetare me të cilat mbi 1 milion emigrantë dhe refugjatë kanë kaluar që nga fillimi i vitit 2015. Megjithatë, në fund të dimrit, rruga Mesdhetare për emigrant e Afrikës së Veriut është bërë më e zhurmshme, sipas Organizatës Ndërkombëtare për Migrim (IOM), nënkupton një rritje në muajt që do të vijnë. Duke përfshirë edhe rrugët detare të Spanjës dhe në ishujt grekë, IOM-i vlerëson se rreth 156,000 emigrantë dhe refugjatë kanë zbarkuar në Europë nga Afrika dhe Lindja e Mesme në muajt e parë të vitit 2016, krahasuar me 20,000 refugjatë gjatë të njëjtës periudhë të vitit të kaluar, në 2015. Siria, Iraku dhe Afghanistani gjithashtu mund të përpiqen për të arritur në Bashkimin Europian nëpërmjet Shqipërisë dhe Bullgarisë, duke shmangur Greqinë.
3. Zgjidhja e mëparshme të BE-së për të trajtuar fluksin e refugjatëve duhet të ketë qenë një dështim. Nëse performanca e kaluar është një parashikues i suksesit në të ardhmen, shanset që marrëveshja BE-Turqi do të jenë efektive është shumë e pakët. Udhëheqësit e Bashkimit Europian tashmë kanë rënë dakord në maj të vitit të kaluar për të zhvendosur 40.000 refugjatët nga Greqia dhe Italia brenda BE-së; në shtator blloku ngriti këtë numër në 160.000. Që nga 22 mars, vetëm 953 refugjatë sirianë, u zhvendosën nën këtë “skemë të solidaritetit.” Anëtarët e BE-së të tilla si Hungaria dhe Polonia kanë refuzuar të pranojnë azilkërkuesit, dhe të tjerët, të tilla si shtetet baltike dhe United Kingdom, kanë rënë dakord vetëm me gjysmë zemre për të marrë pjesë.
4. Kriza e refugjatëve Europian është pjesë e një krize globale të refugjatëve që nuk do të shkojnë larg. Numri i personave të zhvendosur në mbarë botën në vitin 2015 është 60 milion, kjo shifër e llogaritur si më e larta ndonjëherë. Edhe në qoftë se bisedimet për paqe në siri janë të suksesshme dhe ISIS është i mundur, shumë sirianë ka të ngjarë që të mos kthehen në shtëpi. Deri më tani Turqia (1.7 milionë refugjatë sirianë), Lebanon (1.1 milionë) dhe Jordani (1 milion) kanë marrë një barrë proporcionalisht shumë më të lartë se sa në Bashkimin Europian. Ndërkohë, miliona refugjatë janë zhvendosur brenda vendit – ata persona të zhvendosur të cilët nuk e kanë kaluar një kufi ndërkombëtar, vazhdojnë të jenë të zënë në konflikte të zgjatura në vend si Afganistani, Kenia, Somali apo në Republika Demokratike e Kongos. Dhe emergjencat e reja të refugjatëve për shkak të konfliktit dhe qeverisjes së keqe, dalin çdo vit: Eritrea (pothuajse 50,000 i kanë ikur rekrutimit kombëtare mujor); Mozambiku (konflikti i brendshëm ka detyruar 11,500 njerëz të lëvizin përtej kufirit në Malavi, në gjashtë muajt e fundit); Jemen (173,000 ju kanë ikur luftës civile dhe ndërhyrjes ushtarake nga Arabia Saudite); Ruanda (mbi 250.000 janë larguar si pasojë e zgjedhjeve të dhunshme të vitit të kaluar dhe pasojat e tyre); dhe Amerika Qendrore (dhjetëra mijëra në kërkim të ikjes nga dhuna e bandave). Shumica e refugjatëve ndihen të sigurt në vendet fqinje.
5. Migrimi Global ka nevojë të menaxhohet. Kriza globale e refugjatëve, nga ana tjetër nuk mund të shihet si një izolim sepse migrimi global është në një problemet e krizës së lëvizjeve masive. Ka rreth 232 milionë migrantë ndërkombëtarë, sipas raportit të autoritative të IOM-it për Migracionit Botëror. Njerëzit lëvizin për të gjetur një ekonomi dhe tregti më tumirë por dhe për shkaqe sociale, të cilat bëhen gjithnjë e më të ndërlidhura. Europa do të vazhdojë të jetë një kontinent tërheqëse për të rinj dhe relativisht familjet nga Afrika e Veriut, Afrika SubSahariane dhe Lindja e Mesme, përveç atyre që kanë ikur për arsye të luftës dhe diktaturat, janë duke jetuar në varfëri në vendbanimet e refugjatëve. Marrëveshja BE-Turqi është sigurisht një hap në drejtim të zhvillimit të një politike të BE-së për menaxhimin e migrimit dhe rrymat e refugjatëve, por ende ka shumë e një unazë në oborrin e shtëpisë ndaj saj.

Greqi, refugjatët protestojnë: “Nuk dimë se çfarë po bëhet me ne”

Refugjatët dhe emigrantët në Greqi organizuan një protestë në lidhje me marrëveshjen e re. Disa qindra protestues ngritën shqetësimet e tyre për këtë marrëveshje duke arsyetuar se nuk dihet se çfarë po bëhet me ta. Atyre  ju është ndërprerë dhe shpërndarja e ushqimit nga organizatat bamirëse. Disa refugjatë dolën kundër kësaj proteste. “Unë mendoj se është e gabuar që ata janë duke protestuar në këtë mënyrë. Ne të gjithë duhet të jemi pjesë e programit të zhvendosjes. Kjo është zgjidhja jonë e vetme”, ka thënë Bayan al-Assaf. 21-vjeçari Al-Assaf nga Sirisë ishte në Idomeni me prindërit e tij, motrën 18 vjeçare dhe vëllain 13-vjeçar, dhe shpresonte për të shkuar në Gjermani apo Holandë. Rreth 150 persona bllokuan autostradën e qytetit më të afërt të Polykastro, duke organizuar një demonstratë. Kushtet në Idomeni, ku mijëra refugjatë janë të bllokuar që kur kufiri u mbyll në fillim të këtij muaji, kushtet janë përkeqësuar në mënyrë të vazhdueshme, që nga dita kur koha me shi e ktheu fushën në një moçal me baltë. Më 22 mars, një i ri sirian i vuri vetes flakën gjatë një proteste. Ai u shtrua në spital me djegie në trup. Ata që janë në Idomeni kanë gjetur veten të bllokuar pa një pasqyrë të qartë të asaj që çfarë po ndodh e çfarë do ndodh më tej. “Ne jemi duke qëndruar këtu pa asnjë plan. Ne nuk e dimë se çfarë të bëjmë “, tha Emad Sukariah, një 54-vjeçar nga kryeqyteti Sirian i Damaskut që udhëtoi me gruan e tij. Tre nga fëmijët e tij janë tashmë në Gjermani dhe një është në Austri. “Unë kam ardhur nga lufta në Siri për të shkuar në Gjermani, për të mos qëndrojë këtu”, ka thënë Sukariah. “Unë nuk pajtohem me këtë lëvizje për të mbajtur protesta, por situata ka çuar për të protestuar”. Protestat e vogla kanë ndodhur edhe në tre kampet e burgimit në tre ishujt grekë, ku emigrantët dhe refugjatët janë në pritje për të depërtohen përsëri në Turqi. Të gjithë refugjatët dhe emigrantët që vijnë në Greqi janë kapur që nga 20 mars, kur marrëveshja mes Turqisë dhe Bashkimit Europian hyri në fuqi. Të gjithë emigrantët që vijnë në Greqi në mënyrë të paligjshme do të kthehet në Turqi, ndërkohë që BE-ja do të marrë të njëjtën sasi të refugjatëve nga Turqia.