Analiza/ Pse viti 2026 pritet të jetë një tjetër vit i trazuar për tregtinë globale

Sistemi global i tregtisë, që po mbyll një nga vitet më transformuese të shekullit të fundit, po hyn në një tjetër periudhë me sfida serioze për stabilitetin dhe rritjen.

Tregtia botërore e mallrave u mbajt relativisht mirë gjatë vitit 2025, edhe pse presidenti i SHBA-së, Donald Trump, nisi të ndërtonte një mur tarifash rreth ekonomisë më të madhe në botë. Të dhënat e cituara këtë javë nga veterani i industrisë së transportit detar, John McCown, tregojnë se vëllimet globale të kontejnerëve u rritën me 2.1% në tetor krahasuar me një vit më parë.

Megjithatë, nën këtë qëndrueshmëri të përgjithshme fshihen zhvendosje të rëndësishme: SHBA-ja regjistroi një rënie prej 8% të vëllimeve hyrëse, ndërsa importet në Afrikë, Lindjen e Mesme, Amerikën Latine dhe Indi shënuan rritje të fortë.

Zinxhirët globalë të furnizimit me kontejnerë kanë nisur tashmë të përshtaten dhe të rikonfigurojnë modelet e tregtisë. Pasi SHBA-ja regjistroi një rritje vjetore prej 15.2% të importeve me kontejnerë në vitin 2024, “të thuash se totali i vitit 2025 do të jetë në kontrast të plotë është nënvlerësim”.

Kërcënimet tregtare të Trump ishin ndër arsyet kryesore të këtij riorganizimi të dërgesave. Nëse 2025 ishte viti i tarifave, 2026 do të jetë viti i pasojave të tyre.

Ekspertë të tjerë presin më shumë turbulenca tregtare vitin e ardhshëm, me katër çështje kryesore në qendër të vëmendjes.

Rishikimi i USMCA

SHBA-ja, Kanadaja dhe Meksika po përgatiten të rishikojnë marrëveshjen e tregtisë së lirë të Amerikës së Veriut, që hyri në fuqi në vitin 2020. Ky proces do t’i çojë tre vendet në “territor të ri”, për shkak të rregullit që lejon rishikim pas vetëm gjashtë vitesh, deklaroi përfaqësuesi tregtar i SHBA-së, Jamieson Greer. Ai tha se qeveria mori mbi 1,500 komente publike: shumë mbështesin marrëveshjen dhe kërkojnë zgjatjen e saj, por pothuajse të gjithë kërkojnë edhe përmirësime. Çdo ndryshim, megjithatë, rrezikon të vijë në dëm të njërit prej partnerëve, duke paralajmëruar negociata të vështira.

Udhëtim i trazuar për transportin detar

Sipas ekspertëve, dy zhvillime që duken pozitive mund të shkaktojnë kaos në zinxhirët globalë të furnizimit. Rikthimi i anijeve në Detin e Kuq, pas rënies së sulmeve, mund të sjellë tepricë kapacitetesh dhe bllokime të mëdha në portet europiane. Njëkohësisht, një rritje e fortë e ekonomisë amerikane në 2026 mund të përmbytë industrinë e transportit me kërkesë.

Marrëveshje të brishta

Arritjet tregtare të Shtëpisë së Bardhë në 2025 përfshijnë marrëveshje jo tradicionale, pa mekanizma të fortë zbatimi, dhe vetëm një armëpushim njëvjeçar me Kinën. Kjo rrit rrezikun që paktet të prishen, veçanërisht nën presionin e Pekinit ndaj vendeve që afrohen me Uashingtonin.

Gjykata e Lartë

Një tjetër e panjohur për 2026 është vendimi i pritshëm i Gjykatës së Lartë të SHBA-së mbi ligjshmërinë e tarifave reciproke të Trump. Nëse ato shpallen të paligjshme, mbetet e paqartë nëse importuesit amerikanë do të rimbursohen. Parashikimet tregojnë rreth 75% gjasa që Trump të humbasë çështjen, çka do ta detyronte administratën të kërkojë mjete të tjera për vendosjen e tarifave.

I pyetur nëse 2026 do të jetë më i qetë në frontin e tarifave, Greer u përgjigj shkurt: “Kjo është një pyetje për presidentin Trump.” / Bloomberg