Guri misterioz që paralajmëron ndryshimet klimatike
Një mbishkrim runik i epokës së Vikingëve, i gdhendur në gur mund të jetë një shënim i një katastrofe klimaterike të shekullit të nëntë në Skandinavi, tregon një studim i ri nga një ekip ekspertësh suedezë. Në shkëmbin e quajtur “Rock”, afër liqenit Vatern në Suedinë qendrore, është gdhendur, besohet, “mbishkrimi runik” më i gjatë në botë. Përbëhet nga më shumë se 700 “runik”, shkronja të alfabetit të gjermanishtes së vjetër.
Studiuesit kanë konsideruar prej kohësh shkëmbin prej pesë tonësh, 2,5 metra të gjatë, si një përmendore për një djalë të vdekur, me një histori heroike për mbretërit Viking dhe betejat që ata luftuan. Katër studiues suedezë që janë bashkuar për të interpretuar mbishkrimin thonë në një punim të botuar këtë javë se disa pjesë të tekstit përmendin një rrezik natyror, jo një betejë ushtarake.
“Ne besojmë se kjo është një çështje e ekuilibrit kozmik”,-tha profesori i Universitetit të Gothenburgut Per Holmberg, i cili drejtoi studimin. “Deri më tani ne mund të jemi përqendruar shumë në rëndësinë e forcës ushtarake në atë tekst, por që në këtë mbishkrim është fuqi më e rëndësishme fetare – të mbash kozmosin së bashku”. Një mbishkrim në shkëmb për “vdekjen e diellit nëntë breza më parë” mund të referohej në ftohjen ekstreme të klimës 535-536 , e cila shkaktoi mungesën e të lashtave dhe urisë në të gjithë botën. “Elita e fuqishme e epokës Viking e shihte veten si garantues të një korrje të mirë,” tha Olof Sundquist, profesor i historisë së fesë në Universitetin e Stokholmit.
Në shekullin 9, kishte arsye që Vikingët të frikësoheshin se një dimër i tillë do të vinte dhe do të fshinte tërë jetën në Tokë, tha profesori i Arkeologjisë në Universitetin e Uppsala, Bo Graslund. “Para se të ngrihej shkëmbi me mbishkrimin runik, kishte shumë ngjarje që ndoshta dukeshin jashtëzakonisht ogurzi: një stuhi e fortë diellore ngjyrosi qiellin në hije dramatike me të kuqe, rendimentet e të korrave ishin të ulëta për shkak të verës jashtëzakonisht të ftohtë, dhe një eklips më vonë ndodhi një mëngjes menjëherë pas agimit”.
