Zbulimi tronditës: Gjyshi i një burri ishte Heinrich Himmler, arkitekti i Holokaustit

“Përbindësh i lig, vrasës, nazist,” – kështu e përshkruan Henrik Lenkeit gjyshin e tij. Kjo mund të tingëllojë ekstreme, derisa të zbulohet se burri për të cilin ai flet ishte udhëheqësi i pamëshirshëm nazist, Heinrich Himmler. Himmler, dora e djathtë e Hitlerit, ishte një figurë e frikshme dhe fanatike, i njohur për rolin e tij udhëheqës në “Zgjidhjen Përfundimtare” dhe Holokaustin. Imagjinoni pra, si u ndje Henrik kur, në moshën 47-vjeçare, zbuloi rastësisht se ishin të afërm.

Me kujdes, ai rrëfen momentin e vitit 2024 që do t’i ndryshonte jetën përgjithmonë. Ai shpjegon se kishte qenë i shqetësuar për pjesën më të madhe të ditës, ndaj filloi të shikonte një dokumentar online për nazistët. I interesuar nga ajo që kishte parë, ai kërkoi në internet për të mësuar më shumë. Por kur hapi një faqe interneti, fytyra e gjyshes së tij nga nëna, Hedwig Potthast, i shfaqej përballë. Poshtë saj shkruhej: “Dashnorja e Himmlerit”. Kërkime të mëtejshme zbuluan se Himmler ishte babai biologjik i nënës së tij dhe gjyshi i Henrikut.

“Si e përpunon faktin që je i lidhur me një nga kriminelët më të mëdhenj në histori?” e pyes gjatë takimit tonë në Berlin. “Nuk e përpunon,” përgjigjet shpejt Henrik. Ai thotë se zbulimi e shtyu të bënte një sërë pyetjesh rreth gjithçkaje që mendonte se dinte. “Kush jam unë? Kush isha unë? Pse nuk m’u tha e vërteta për 47 vjet?” thotë ai. “Pas dyzet e shtatë vjetësh jeta ime ishte si një gënjeshtër,” shton ai. Ndërsa nuk ka një përgjigje përfundimtare, ai beson se prindërit e tij e kishin mbrojtur nga e vërteta për ta ruajtur.

Ai hap një album fotografish dhe më tregon foto të Hedwig. Është viti 1935 dhe ajo është e re në atë kohë dhe buzëqesh lehtë. Deri në vitin 1938, Henrik thotë se ajo dhe Himmler kishin rrëfyer dashurinë e tyre për njëri-tjetrin. Ata ishin takuar përmes punës në selinë famëkeqe të policisë sekrete në Berlin, ku ajo ishte punësuar si sekretare private e tij. Nuk kaloi shumë kohë para se të fillonin lidhjen e tyre. “Ajo ishte një person miqësor,” thotë Henrik ndërsa mendon për gruan që ai e quante “Mutti,” një term i dashur që do të thotë nënë. “Nuk kam menduar kurrë se ajo mund të ishte dashnorja e një vrasësi masiv. Ta dish këtë, sigurisht, ishte një shok,” shton ai.

Gjatë kërkimit për intervistën, lexova se Potthast ishte një naziste e bindur. Një artikull madje pretendonte se ajo kishte pasur një kopje të librit famëkeq të Adolf Hitlerit “Mein Kampf” të lidhur me lëkurë njeriu. E pyes Henrikun nëse e ka dëgjuar këtë? “Ajo e dinte. Mendoj se ajo dinte gjithçka,” thotë ai, duke shpërndarë çdo ide se ajo ishte një grua e re naive, disi e pavetëdijshme për tmerret e dashnorit të saj. “Ata ishin dashnorë. Dashnorë përbindëshash. Madje kam dëgjuar se ajo e inkurajonte Himmlerin të përshpejtonte,” thotë Henrik. Letrat mes çiftit tregojnë Himmlerin duke iu referuar me dashuri Hedwig si “lepurushe”. Në një prej tyre, ai e mbyll me “mendime dhe përshëndetje të pafundme të dashura”.

Pavarësisht se ishte i martuar me dikë tjetër kur gjyshja e Henrikut mbeti shtatzënë, Himmler besonte se po përhapte racën superiore dhe për këtë arsye emri i tij u shtua në certifikatën e lindjes së nënës së Henrikut. Lidhja e tij e gjakut me Henrikun konfirmohet bardh e zi. E pyes nëse kjo lidhje gjenetike e frikëson. “Sigurisht. Ti pyet veten, ‘Cila është trashëgimia ime nga kjo?’” përgjigjet Henrik.

Himmler, kreu i skuadrës së vdekjes SS, ishte një arkitekt kryesor i kampeve të shfarosjes nën të ashtuquajturën Zgjidhja Përfundimtare, një term nazist për gjenocidin e qëllimshëm dhe sistematik të hebrenjve evropianë. Ata krijuan kampe të gjera të dizajnuara për vdekje ku miliona njerëz, kryesisht hebrenj, u vranë. Duke pasur parasysh shkallën e krimeve të tij, jam i interesuar të dëgjoj se si e sheh Henrik Himmlerin tani që di për lidhjen e tyre. “Vrasës masiv,” “djall,” “demon,” janë disa nga fjalët që ai përdor. “Të gjitha gjërat e këqija që mund të imagjinosh,” shton ai. “Dhe pastaj duhet të shtosh gjysh në fund të asaj liste,” i përgjigjem. “Po, zëvendësi i Hitlerit dhe gjyshi,” thotë ai, ngadalë. “Ai është gjyshi im. Nuk mund të bëj asgjë për këtë.” Ndërsa nuk mund të ndryshojë trashëgiminë e tij, Henrik dëshiron t’u kërkojë falje viktimave të Himmlerit dhe të shkëputet plotësisht nga e kaluara e errët e gjyshit të tij.