Aleanca e Trashëgimisë Kulturore në Azi, një udhë e re drejt ruajtjes dhe bashkëpunimit ndërkombëtar

Nga Erion Malaj

Në fillim të vitit 2023, u themelua një iniciativë që shënoi një hap të ri dhe të rëndësishëm në fushën e ruajtjes kulturore: Aleanca e Trashëgimisë Kulturore në Azi. Kjo aleancë, e cila përfaqëson një përgjigje të domosdoshme dhe novatore ndaj nevojës për të mbrojtur dhe promovuar trashëgiminë kulturore të kontinentit aziatik, ka bërë më shumë se sa thjesht të shënojë një hap të madh përpara. Ajo ka përcaktuar një epokë të re në menaxhimin dhe konservimin e pasurive kulturore, duke u bërë një simbol i bashkëpunimit ndërkombëtar dhe i përpjekjeve të përbashkëta për ruajtjen kulturore në Azi. Për të kuptuar plotësisht rëndësinë e Aleancës, është jetike të shqyrtohet konteksti historik i krijimit të saj. Duke u nisur nga vitet 1990, roli i Japonisë në politikat globale të trashëgimisë ka qenë vendimtar, sidomos pas Konventës së Narës në vitin 1994. Kjo konventë ka pasur një ndikim të konsiderueshëm në politikat kulturore globale dhe u mbështet fort përmes investimeve të mëdha financiare dhe diplomatike në UNESCO.

Kjo iniciativë, e cila lindi në veriperëndim të Kinës, paraqet një zhvillim dhe zgjerim të përpjekjeve të mëparshme të ruajtjes kulturore, të përshtatura për realitetin kulturor dhe gjeopolitik të sotëm. U themelua si reagim ndaj nevojës së ndjeshme për të mbrojtur dhe ruajtur pasuritë kulturore në Azi, të cilat janë nën presionin e sfidave si ndryshimet klimatike, urbanizimi i shpejtë dhe konfliktet rajonale. Duke bashkuar vende të ndryshme aziatike nën një ombrellë të përbashkët, ajo përbën një hap vendimtar drejt bashkëpunimit rajonal për mbrojtjen e kulturës.

Përveç objektivit kryesor për mbrojtjen dhe restaurimin e monumenteve historike me rëndësi kulturore në Azi, kjo Aleancë synon gjithashtu të rrisë ndërgjegjësimin dhe edukimin e publikut mbi vlerën e trashëgimisë kulturore dhe të nxisë bashkëpunimin ndërmjet vendeve aziatike dhe institucioneve ndërkombëtare për mbështetjen e projekteve kulturore. Duke përfshirë një spektër të gjerë të vendeve aziatike si Kina, India, Japonia, Koreja e Jugut, Tajlanda, Malajzia, Indonezia dhe Vietnami, Aleanca merr një rëndësi shumëdimensionale. Ajo jo vetëm që kontribuon në ruajtjen e identitetit dhe historisë së popujve të ndryshëm të Azi dhe ndikon pozitivisht në rritjen e turizmit në vendet me pasuri kulturore të ruajtura dhe të promovuara efektivisht, por gjithashtu ka një ndikim të rëndësishëm në edukimin e brezave të ardhshëm.Në këtë mënyrë, veprimet e Aleanca e Trashëgimisë Kulturore në Azi jo vetëm që ruajnë dhe restaurojnë elemente të çmuara kulturore, por gjithashtu ndihmojnë në ndërtimin e një të ardhme më të ndërgjegjshme dhe respektuese ndaj trashëgimisë kulturore.

Përveç projekteve të saj kryesore që përqendrohen në restaurimin e vendndodhjeve historike, Aleanca i kushton rëndësi të madhe edhe veprimtarive të tjera jetike. Këto përfshijnë organizimin e seminareve dhe punëtorive, të cilat kanë për qëllim të ofrojnë trajnime për ekspertët dhe bashkëpunëtorët lokalë në metodat e konservimit dhe restaurimit. Gjithashtu, një pjesë thelbësore e veprimtarisë së Aleancës është nxitja e shkëmbimeve kulturore ndërmjet vendeve anëtare, për të shpërndarë njohuri dhe përvoja të ndryshme.

Aleanca e Trashëgimisë Kulturore në Azi ka ndikuar ndjeshëm në ruajtjen e trashëgimisë kulturore në kontinentin aziatik përmes një sërë projektesh të ndryshme, të cilat shtrihen nga restaurimi i vendndodhjeve historike te ngritja e ndërgjegjësimit dhe edukimit kulturor, dhe bashkëpunimin ndërkombëtar. Këto projekte, me një ndikim të theksuar pozitiv, kanë qenë thelbësore në mbrojtjen dhe revitalizimin e disa nga thesaret më të çmuara kulturore të Azi. Një shembull është restaurimi i tempujve në Angkor Wat në Kambodxha, një nga vendndodhjet më të njohura në Azi. Këtu, projekte të ndryshme kanë adresuar sfidat e erozionit dhe presionin e rritur nga turizmi. Në Nepal, pas tërmeteve shkatërruese, përpjekjet ndërkombëtare kanë qenë vendimtare në restaurimin dhe konservimin e Qytetit të Vjetër të Kathmandut, duke ruajtur kështu një pjesë të rëndësishme të historisë dhe kulturës së vendit.

Kina luan një rol të rëndësishëm në Aleancën e Trashëgimisë Kulturore të Azisë, duke theksuar angazhimin e saj për ruajtjen e trashëgimisë kulturore në të gjithë Azinë. Që nga viti 2019, kur presidenti kinez Xi Jinping u zotua të bashkëpunojë me vendet e tjera për këtë qëllim, ka pasur një rritje të dukshme në përpjekjet bashkëpunuese në fusha të tilla si kërkimi akademik, puna arkeologjike dhe restaurimi i vendeve historike.

Një shembull i përfshirjes së Kinës është restaurimi i kompleksit nëntëkatësh të tempullit Basantapur të Nepalit, i cili u dëmtua në tërmetin e vitit 2015. Ky restaurim, i përfunduar me ndihmën e profesionistëve kinezë, është vetëm një nga shumë rastet ku Kina ka qenë integrale në ruajtjen e vendeve të trashëgimisë kulturore në Azi.

Për më tepër, nisma e Kinës është zgjeruar përtej projekteve individuale në formulimin e strategjive më të gjera për ruajtjen e trashëgimisë kulturore. Aleanca për Trashëgiminë Kulturore në Azi, e krijuar me pjesëmarrjen e 13 vendeve aziatike, synon të nxisë bashkëpunimin dhe dialogun ndërkombëtar ndër-rajonal, si dhe ndihmën ndërqeveritare në fushën e ruajtjes së trashëgimisë kulturore. Kjo Aleancë nënvizon rëndësinë në rritje të një “qasjeje aziatike” për menaxhimin e ruajtjes së trashëgimisë kulturore globale.

Aleanca nuk është e fokusuar vetëm në ruajtjen e strukturave fizike dhe objekteve, por gjithashtu trajton çështje më të gjera që lidhen me trashëgiminë kulturore. Këto përfshijnë projektet e infrastrukturës në shkallë të gjerë, si ato nën Iniciativën “Një brez një rrugë”, në vendet e trashëgimisë kulturore dhe komunitetet përreth tyre. Aleanca kërkon të zhvillojë infrastruktura dhe institucione të njohurive në të gjithë rajonin për të trajtuar fenomene komplekse që lidhen me praktikat kulturore dhe fetare, muzetë dhe forma të ndryshme të trashëgimisë që lidhen me lumenjtë, detet dhe oqeanet. Për më tepër, roli i Kinës në Aleancë përputhet me strategjitë e saj më të gjera diplomatike dhe kulturore, siç është Iniciativa e Qytetërimit Global. Kjo nismë thekson respektin për diversitetin e qytetërimeve dhe mbron mirëkuptimin dhe mësimin e ndërsjellë midis kulturave të ndryshme, duke kontribuar në paqen dhe stabilitetin global.
Roli i Kinës në Aleancën e Trashëgimisë Kulturore të Azisë është thelbësor dhe i shumëanshëm, duke u shtrirë nga projektet e drejtpërdrejta të restaurimit në formësimin e politikave dhe kornizave më të gjera për ruajtjen e trashëgimisë kulturore dhe bashkëpunimin ndërkombëtar në Azi.

Ruajtja e Murit të Madh të Kinës është një tjetër projekt i rëndësishëm, ku janë zbatuar masa për të parandaluar erozionin dhe dëmtimet nga vizitorët, duke ruajtur kështu një simbol të njohur të kulturës kineze. Në Indonezi, programet e edukimit dhe ndërgjegjësimit janë fokusuar në rëndësinë e ruajtjes së vendndodhjeve kulturore si Borobudur dhe Prambanan, duke nxitur kujdesin dhe respektin ndaj këtyre monumenteve. Në Bhutan, projekte të restaurimit kulturor kanë ndihmuar në ruajtjen e arkitekturës dhe arteve tradicionale, veçanërisht në vendndodhje si dzong-të, të cilat janë jetike për identitetin kulturor të vendit. Në Japoni, iniciativat për ruajtjen e Kulturave të Gjalla, si teatri Noh dhe Kabuki dhe konservimi i kopshteve historike, kanë kontribuar në mbajtjen e gjallë të traditave të lashta.

Përveç këtyre, programet e shkëmbimit kulturor në Azi kanë ndihmuar në ndërtimin e lidhjeve, duke ndarë njohuri dhe praktika të mira mes vendeve anëtare përmes seminareve, punëtorive dhe shkëmbimeve të ekspertëve. Këto projekte dëshmojnë një gamë të gjerë të aktiviteteve që mbështet dhe zbaton Aleanca, të cilat jo vetëm që ruajnë vendndodhje dhe praktika të rëndësishme kulturore, por gjithashtu kontribuojnë në ndërgjegjësimin dhe edukimin e publikut në lidhje me rëndësinë e trashëgimisë kulturore dhe nevojën për të mbrojtur këto thesare për brezat e ardhshëm. Kjo iniciativë sjell në vëmendje një sërë mësimesh dhe parimesh udhëheqëse që kanë një rëndësi të veçantë për ruajtjen e trashëgimisë kulturore në një kontekst ndërkombëtar, të cilat janë thelbësore për të kuptuar dhe zbatuar strategji të suksesshme në mbrojtjen e pasurive kulturore.

Rëndësia e “Aleancës së Trashëgimisë Kulturore në Azi” shtrihet thellë nëpër kontinentin aziatik dhe më gjerë, duke u bërë një shembull frymëzues për ruajtjen e trashëgimisë kulturore në një skenë globale. Ky bashkëpunim i vendosur, i cili përqendrohet jo vetëm në ruajtjen fizike të monumenteve dhe vendndodhjeve, por edhe në ruajtjen e diversitetit të pasur kulturor, gjuhësor dhe artistik, ka shërbyer si një dritare drejt një të ardhmeje më të ndërgjegjshme dhe të qëndrueshme për trashëgiminë kulturore. Mësimet e nxjerra nga kjo Aleancë – si rëndësia e bashkëpunimit ndërkombëtar, adaptimi ndaj sfidave të reja, rritja e ndërgjegjësimit dhe edukimit, përfshirja e komuniteteve lokale, përdorimi i teknologjive të reja dhe qëndrueshmëria – janë thelbësore në formimin e politikave dhe praktikave të ardhshme në fushën e kulturës. Këto parime udhëheqëse, të zbatuara nëpër kontinentin aziatik, jo vetëm që ruajnë thesaret kulturore për brezat e ardhshëm, por gjithashtu kontribuojnë në ndërtimin e një botë më të ndërgjegjshme dhe të respektueshme ndaj pasurive të saj kulturore dhe historike.

Pra, “Aleanca e Trashëgimisë Kulturore në Azi” nuk është vetëm një iniciativë për ruajtjen e trashëgimisë; ajo është një udhërrëfyes për një të ardhme ku vlerësohen, kujdesen dhe ndahen gjerësisht pasuritë kulturore, duke u bërë një model për të gjithë botën në përpjekjet për të mbrojtur dhe promovuar thesaret e përbashkëta njerëzore.