Femrat dhe femrat
Forum E Premte, 16 Prill 2021 17:56
Nga Miranda Haxhia
Kur opinioni po ngatërron këmbët me histori këngëtaresh, fyerje dhe pësh- pëshe, mund t’i dukem e dehur krejt njerëzve, por dua të rrëfej për një grua që nuk e njoha dot kurrë. Kur ma patën rrëfyer historinë e saj, kam hedhur sytë rrotull për të gjetur ndonjë të ngjashme me të… edhe të tjerat si ato qenë zhdukur. Jo nga frika e fjalëve; u fikën.
As ju nuk e keni njohur. Ishte krejt e zakonshme.
E lindur në një familje me origjinë patriotësh, nga ato familje- derë e madhe – ku flitej frëngjisht, italisht, turqisht dhe shqip, atë shqipe të kohës së Naim Frashërit, ajo u rrit si zonjushë e vërtetë, zgjidhte kapelen, mësoi të mos e ngrinte zërin, të fshihte emocionet, të prezantohej me tërë hiret dhe bukurinë.
Fill pas lufte, i morën babain në burg. E dënuan aq shumë, sa nuk guxonte të numëronte, të ëndërronte se do ta kishte në dasmën e saj. Pastaj, një natë vonë, Ishte 19 maji i vitit 1950, trokitën, e morën edhe atë. Pas dy ditwsh, mbushi 20 vjeç. Ditëlindje qelie. U dënua dhjetë vite burg në burgun e Burrelit. Në të njëjtin burg me të atin, për dhjetë vite, u takuan vetëm një herë përmes telave, ashtu, thjesht, pa emocione, shtrënguan majat e gishtave dhe u panë ndër sy.
Qëlloi në qeli me Musine Kokalarin, zonjushën e madhe të mençur e të papërkulur të ëndrrës së demokratëve shqiptarë të pas Lufte.
Siç ka rrëfyer vëllai i saj, e di si e kaluan një ndër ato Vite të Rinj, që, si për ironi, shfaqeshin si çelësa prangash? Oh, bënë një pemë prej gjerash qelie dhe kënduan ca këngë…këngë të vjetra…unë nuk i kujtoj dot, se gjuha ime groposet nga frengjishtja e tyre elegante, nga italishtja e tyre aq flirtuese, por, më besoni, asnjëra nuk fliste për ‘hedhim valle në gojën e ujkut’, apo ‘ me dyqind petrita…’
Flladitnin birucën me këngë dashurie.
Në fund të fundit, dashuria ishte shkaku i madh pse ato u futën në burg – dashuria për jetën.
E ndjera Rita Sami Koka, nuk jeton më prej vitesh. Nuk mori asnjë titull a gradë në varr, veç pikëllimit për djalin e vetëm që ia sollën prej ushtrie të vdekur (kushedi se përse, por vriteshin shumë djem me histori e biografi të grisura atë kohë!)
Si Rita, kanë jetuar në Shqipëri me dhjetra e qindra vasha, nuse, motra, nëna, gjyshe që krijuan këngën e tyre, larg shkëlqimit të rremë, por e kënduan vetëm njëherë, para se të zhdukeshin… të fikeshin.
Ato janë gratë e vërteta të Shqipërisë. Edhe pse nuk i njohim gjith’ historitë e tyre, edhe pse nuk e besojmë që bënin dhjetra e qindra kilometra nëpër male, deri në burgun më të thellë për të mos humbur të dashurit, burrat, vëllezërit, etërit; edhe pse u degdisën në fshtra pa emër, pa diell dhe pa jetë për shkak të burgut të burrave të tyre, të etërve, të vëllezërve; edhe pse humbën ëndrrat, shkollën; edhe pse… ato ruajtën atë tisin e mrekullueshëm të aristokrateve, që, edhe Tolstoji do t’a kishte zili, edhe pasi shkroi romanin ‘Anna Karenina’.
***
Pas këtij emocioni që më zgjojnë këto fjali… vallë, ia vlen të flasëësh për këngëtaret e shoqet ideale në socializmit? Apo për debate që janë si kanale me shenja tifoje, ku bashkohen ujërat e zeza me të bardha?
As ju nuk e keni njohur. Ishte krejt e zakonshme.
E lindur në një familje me origjinë patriotësh, nga ato familje- derë e madhe – ku flitej frëngjisht, italisht, turqisht dhe shqip, atë shqipe të kohës së Naim Frashërit, ajo u rrit si zonjushë e vërtetë, zgjidhte kapelen, mësoi të mos e ngrinte zërin, të fshihte emocionet, të prezantohej me tërë hiret dhe bukurinë.
Fill pas lufte, i morën babain në burg. E dënuan aq shumë, sa nuk guxonte të numëronte, të ëndërronte se do ta kishte në dasmën e saj. Pastaj, një natë vonë, Ishte 19 maji i vitit 1950, trokitën, e morën edhe atë. Pas dy ditwsh, mbushi 20 vjeç. Ditëlindje qelie. U dënua dhjetë vite burg në burgun e Burrelit. Në të njëjtin burg me të atin, për dhjetë vite, u takuan vetëm një herë përmes telave, ashtu, thjesht, pa emocione, shtrënguan majat e gishtave dhe u panë ndër sy.
Qëlloi në qeli me Musine Kokalarin, zonjushën e madhe të mençur e të papërkulur të ëndrrës së demokratëve shqiptarë të pas Lufte.
Siç ka rrëfyer vëllai i saj, e di si e kaluan një ndër ato Vite të Rinj, që, si për ironi, shfaqeshin si çelësa prangash? Oh, bënë një pemë prej gjerash qelie dhe kënduan ca këngë…këngë të vjetra…unë nuk i kujtoj dot, se gjuha ime groposet nga frengjishtja e tyre elegante, nga italishtja e tyre aq flirtuese, por, më besoni, asnjëra nuk fliste për ‘hedhim valle në gojën e ujkut’, apo ‘ me dyqind petrita…’
Flladitnin birucën me këngë dashurie.
Në fund të fundit, dashuria ishte shkaku i madh pse ato u futën në burg – dashuria për jetën.
E ndjera Rita Sami Koka, nuk jeton më prej vitesh. Nuk mori asnjë titull a gradë në varr, veç pikëllimit për djalin e vetëm që ia sollën prej ushtrie të vdekur (kushedi se përse, por vriteshin shumë djem me histori e biografi të grisura atë kohë!)
Si Rita, kanë jetuar në Shqipëri me dhjetra e qindra vasha, nuse, motra, nëna, gjyshe që krijuan këngën e tyre, larg shkëlqimit të rremë, por e kënduan vetëm njëherë, para se të zhdukeshin… të fikeshin.
Ato janë gratë e vërteta të Shqipërisë. Edhe pse nuk i njohim gjith’ historitë e tyre, edhe pse nuk e besojmë që bënin dhjetra e qindra kilometra nëpër male, deri në burgun më të thellë për të mos humbur të dashurit, burrat, vëllezërit, etërit; edhe pse u degdisën në fshtra pa emër, pa diell dhe pa jetë për shkak të burgut të burrave të tyre, të etërve, të vëllezërve; edhe pse humbën ëndrrat, shkollën; edhe pse… ato ruajtën atë tisin e mrekullueshëm të aristokrateve, që, edhe Tolstoji do t’a kishte zili, edhe pasi shkroi romanin ‘Anna Karenina’.
***
Pas këtij emocioni që më zgjojnë këto fjali… vallë, ia vlen të flasëësh për këngëtaret e shoqet ideale në socializmit? Apo për debate që janë si kanale me shenja tifoje, ku bashkohen ujërat e zeza me të bardha?
