The Economist: Autokratët e shohin katastrofën si mundësi

The Economist- Vëmendja e tërë botës është tek covid-19. Ndoshta ishte një rastësi që Kina zgjodhi këtë moment për të forcuar kontrollin e saj rreth shkëmbinjve të kontestuar në Detin e Kinës së Jugut, të arrestojë demokratët më të shquar në Hong Kong dhe të shqyejë një vrimë në Ligjin Themelor të Hong Kongut. Por mbase jo. Sunduesit kudo e kanë kuptuar që tani është koha e përkryer për të bërë gjëra të egra, të sigurta në njohurinë që pjesa tjetër e botës mezi do t’i vërejë. Shumë njerëz po shfrytëzojnë pandeminë për të grumbulluar sa më shumë pushtet në duart e tyre. Veprimet e Kinës në Hong Kong janë veçanërisht shqetësuese. Britania ia ktheu territorin Kinës në 1997, Hong Kongu qeveriset nën formulën “një vend, dy sisteme”. Në përgjithësi, njerëzit e saj gëzojnë përfitimet e fjalës së lirë, tubimit të lirë dhe sundimit të ligjit. Firmat e huaja janë ndjerë gjithmonë të sigurta atje, kjo është arsyeja pse Hong Kongu është një qendër kaq e rëndësishme financiare. Por Partia Komuniste në pushtet e Kinës ka kohë që dëshiron të shtypë kulturën e protestës së Hong Kong-ut. Neni 22 i Ligjit Themelor (një lloj mini-kushtetutë) ndalon zyrat e qeverisë kineze të ndërhyjnë në punët e brendshme të Hong Kong-ut. Kjo kuptohej gjithmonë se përfshinte Zyrën e saj Ndërlidhëse në Hong Kong. Por, më 17 Prill, zyra, organi kryesor përfaqësues i Kinës në territor, tha se nuk ishte e detyruar me nenin 22. Kjo sugjeron që planifikon të forcojë fushatën e vet për të zvogëluar liritë e Hong Kongut. Rritja e pushtetit të Xi Jinping në Hong Kong është një rast nga shumë të tjerë. Në të gjithë botën, autokratët dhe gati-autokratët po shohin para syve një mundësi të paparë. Covid-19 është një emergjencë si asnjë tjetër. Qeveritë kanë nevojë për mjete shtesë për të përballuar atë. Jo më pak se 84 shtete kanë miratuar ligje emergjente që i japin kompetenca shtesë ekzekutivit. Në disa raste këto kompetenca janë të domosdoshme për të luftuar pandeminë dhe do të hiqen pas përfundimit. Por në shumë raste nuk janë dhe nuk do të jenë. Vendet më të rrezikuara janë ato ku rrënjët e demokracisë janë të cekëta dhe kontrollet institucionale janë të dobëta. Merrni shembull Hungarinë, ku kryeministri, Viktor Orban, ka një dekadë duke gërryer kontrollet dhe ekuilibrat. Sipas një ligji të ri të koronavirusit, ai tani mund të sundojë me dekret. Ai është bërë, në të vërtetë, një diktator dhe do të mbetet i tillë derisa parlamenti të revokojë fuqitë e tij të reja. Meqenëse parlamenti kontrollohet nga partia e tij, revokimi mund të vonojë në kohë. Hungaria është anëtare e Bashkimit Evropian, një klub me demokraci të pasur, por akoma po vepron si Togo ose Serbia, udhëheqësit e të cilëve sapo kanë marrë përsipër fuqi të ngjashme me të njëjtin pretekst. Kudo njerëzit janë të frikësuar. Shumë njerëz dëshirojnë të ndjejnë siguri. Ushtarët e Ëannabe po grumbullojnë mjete shtrënguese që i kanë dashur gjithmonë – me qëllim, thonë ata, për të mbrojtur shëndetin publik. Tubimet e mëdha mund të jenë burim infeksioni; edhe qeveritë më liberale po i kufizojnë ato. Autokratët janë të kënaqur që kanë një justifikim kaq të respektueshëm për ndalimin e protestave masive, të cilat gjatë vitit të kaluar kanë tronditur Indinë, Rusinë dhe një mori të tërë të Afrikës dhe Amerikës Latine. Pandemia jep një arsye për të shtyrë zgjedhjet, si në Bolivi, ose për të vazhduar përpara me një votim ndërsa opozita nuk mund të bëjë fushatë, si në Guinea. Rregullat e bllokimit mund të zbatohen në mënyrë selektive. Presidenti i Azerbajxhanit kërcënon hapur t’i përdorë ato për të “izoluar” opozitën. Paratë e ndihmës mund të shpërndahen në mënyrë selektive. Në Togo është e nevojshme të kesh një ID të posaçme votuesi, që mbështetësit e opozitës të cilët bojkotuan zgjedhjet e fundit kanë tendencë të mos e marrin. Minoritetet mund të sakrifikohen në këto kohë. Partia qeverisëse e Indisë po kërkon mbështetje tek hindutë duke i portretizuar muslimanët përçues të Covid-19./ Përkthyer nga Lapsi.al