Albin Kurti: Bashkimi kombëtar do të bëhet

Ish-kreu i Vetëvendosjes, Albin Kurti hedh dyshime se kualicioni i nënshkruar dje mes AAK dhe nismës është afër me pushtetin e Kosovës. Në “Tonight Ilva Tare”, Kurti tha se duke u nisur nga takimet e përfaqësuesve të AAK me përfaqësues të qeverisë, u shpreh se ka një lloj flirtimi me pushtetin. Ai deklaroi se AAK-ja dhe NISMA kanë zbutur qëndrimet e tyre, duke hequr vizat e kuqe për koalicion. Gjatë intervistës, ai deklaroi se fal qëndrimit të Vetëvendosjes, Zajednica është praktikisht e vdekur dhe se në këtë linjë është edhe demarkacioni me Malin e Zi. I pyetur për qëndrimet e Departamentit amerikan të Shtetit, Kurti u shpreh se është e vërtetë se shumë qëndrime të Vetëvendosje janë të jashtëligjshme, por se ato kanë sjellë bllokimin e marrëveshjeve të nënshkruara nga qeveria e Kosovës me atë të Serbisë. Duke hyrë në analiza politike të marrëdhënieve me ShBA-në, ish-lideri i Vetëvendosje thotë se duhet të kalohet në një aleancë të re me Shtetet e Bashkuara.

***

Çfarë ndodhi me AAK-në dhe Nismën? Marrëveshja ishte e pritshme?

Ajo ishte e paralajmëruar që dje. Ne nuk kemi qenë të ftuar për një marrëveshje të tillë. Vetëvendosje po përgatitej për një alternativë qytetarëve edhe me shoqërinë civile. Këtë ide e ka pranuar AAK-ja dhe Nisma. Duket që kjo alternativë nuk ka hasur në mirëkuptimin e AAK-së, e cila nuk na ka ftuar neve në këtë marrëveshje. Nuk i di hollësitë.

I dini rezervat?

Ne kemi thënë që Vetëvendosje, AAK dhe Nisma kanë bërë opozitën e bashkuar në Kuvend me vezë, uji dhe sidomos gaz lotsjellës. Prandaj na nevojitej një ombrellë të re. Ata thanë se këtë jetë politike. Ne e kemi konsideruar se kjo alternativë të paraqitej edhe në zgjedhjet e ardhshme. Kjo i sposton gjasat që të kemi zgjedhje parlamentare së shpejti, të nevojshme për Kosovën. Nuk na duket e drejtë të bëhen marrëveshje parciale. Jemi të brengosur në veçanti për takimet dhe kontaktet të AAk-së me ata të qeverisë, duke flirtuar.

 Ju besoni se ka një marrëdhënie të re me qeverinë?

Besoj se ka një raport të ri me kryetarin e Kuvendit, Veseli sepse ndryshe nuk shpjegohet qëndrimi se nuk kanë vija të kuqe për asnjë parti dhe nga ana tjetër ka një zbutje edhe të qëndrimeve dhe të qëllimeve. Ka kaluar koha kur protestat mund t’i thërrasë një subjekt dhe duhet një alternativë e re. Mos harroni se Vetëvendosje ka 17 deputetë dhe AAK dhe Nisma kanë 14 deputetë. Nuk e kuptoj se ku duan të shkojnë me këtë marrëveshje. Në atë alternativën që kemi propozuar ne kemi thënë që udhëheqësi të jetë nga Vetëvendosje dhe pjesëmarrja të jetë 3 plus 1. Nëse duhen që udhëheqja të jetë me rrotacion, ku nuk është e barabartë.

Ndoshta të gjithën nuk mund t’ua lexoj, por më bëri përshtypje një fragment: duke pasur parasysh ndërtimin e një opsioni real qeverisës që garanton qeverisje demokratike, zhvillim të qëndrueshëm ekonomik.

Pa Vetëvendosje nuk mund të kemi një qeveri të vërtetë në Kosovë. Është e vërtetë që ne ndonjëherë kemi bërë edhe shkelje të vogla, por në mbrojtje të Kushtetutës, por Gjykata Kushtetuese na dha të drejtë me Zajednicës. Sondazhet e fundit, Lëvizjen Vetëvendosje e nxjerrin në 2 pikë pas Partisë Demokratike. LDK-ja ka pasur rënie.

Edhe një pikë tjetër; ata thonë se janë të hapur për koalicion në përjashtim të partive qeverisëse!

Tash e përjashtojnë koalicionin para zgjedhor që të mos përjashtojë atë pas zgjedhor. Është e qartë se e kanë zbehur aktivitetin opozitar. Ka një lloj zmbrapsje.

Bëri ndonjë gabim Vetëvendosje me aksionet e saj?

Jo! Ne kemi bërë që Zajednica të jetë sot e vdekur dhe demarkacioni të mos ekzistojë. Pa aksionet e shumta, ne nuk do të arrinim t’i ndalim projektet e Serbisë. Vuçiçi dështimet më të mëdha i ka pasur në Kosovë dhe jo në Serbi.

Ka një reagim të Shpend Ahmetit se në Vetëvendosje ka një frikë nga ndryshimi… Pse ka frikë për ndryshim në Vetëvendosje?

Vetëvendosje është ndodhur në një sulm të jashtëzakonshëm për shkak të bashkëpunimit me AAK-në dhe Nismën. Ata kanë qenë në qeverisje me PDK-në dhe LDK-në.

Siç ishit të gatshëm ju të qeverisnit me LDK-në!

Synimi ishte largimi i PDK-së që kishte kapur shtetin. Ne e shikojmë koalicionin nga pikëpamja strategjike dhe jo nga qëndrimi moral.

Shpend Ahmeti po del kundër Vetëvendosje! Ka një distancë?

Jo! Ne ishim bashkë në mbledhjen e Këshillit të Përgjithshëm dje kur u bashkua Donika Kadaj Bujupi.

Çfarë do të ndodhë tani me marrëveshjen e Zajednicës?

Zajednica ka vdekur për shkak të peticionit 205 mijë nënshkruesve, për shkak të protestave dhe për shkak të aktgjykimit të Gjykatës Kushtetuese. Kjo qeveria është mundësia për ringjalljen e saj. Prandaj duam ose ta largojmë ose ta rrëzojmë.

Kam pyetje për sa i përket një raporti të Departamentit amerikan të Shtetit, i cili thuhet se pengesa më e madhe e të drejtave të njeriut në Kosovë ka qenë pengimi i dhunshëm i Kuvendit nga deputetët opozitar. Pengimi ka bllokuar debatin dhe kalimin e ligjeve. E konsideron Vetëvendosje veten shkaktar?

Është e vërtetë. Unë kam bërë burg për këtë. Unë për shkeljet më të vogla e paguaj shtrenjtë. Të gjithë deputetët e Vetëvendosje dhe aktivistët e saj janë dënuar. Dënimi me vdekje nuk ekziston. Po këta kur do të dënohen?

Si mund t’u besojnë ju qytetarët kur nuk e keni njohur këtë drejtësi?

Pse qytetarët besojnë që unë të bëhem deputet? Nëse sillesh normalisht në një situatë ekstreme, atëherë je ekstremist. Ne sillemi radikalisht në një situatë ekstreme jemi normal!

Edhe pas raportit të DASH?

Nëse kongresmenët amerikanë do të kishin një Zajednicë do të reagonin!

Ambasadori amerikan në Kosovë e ka cilësuar akt të neveritshëm hedhjen e gazit në Kuvend. Ju nuk e keni takuar asnjëherë ambasadorin amerikan në Prishtinë.

Ai ka thënë që pamja është e neveritshme. Ky është gjykim estetik. Ishte akt i drejtë politik, kombëtar dhe moral. Ambasadori ka thënë se gazi lotsjellës nuk është mjet demokratik. Normalisht nuk është mjet demokratik. Duhet të kujtojmë edhe një gjë; Shtetet e Bashkuara nuk e kanë përkrahur kurrë UÇK-në, por pas UÇK erdhi intervenimi i NATO-s. Faktorët ndërkombëtar na ndjekin kur ne ecim, dhe na shtypin kur ne ngecim. Po mos të ishte Vetëvendosje, Presidentja nuk do t’i ishte drejtuar Gjykatës Kushtetuese. Nuk lexohet në mënyrë formale deklarata e ambasadorit amerikan.

Ju keni marrëdhënie të ftohtë me ambasadorët amerikan.

Kryetari i Vetëvendosje, Ymeraj ka takime të vazhdueshme me ambasadorët. Shtetet e Bashkuara janë duke na testuar neve a jemi serioz apo jo! SHBA nuk mund të angazhohen për ty. Ne nuk kemi nevojë për aleat të ri, por për një aleancë të re. Si bëhet që Kosova ka 17 vjet partneritet me SHBA-në dhe nuk ka ushtrinë e saj? Kur kujtojmë aleancën me SHBA-të flasim për sulmet e NATO-së. Sot, Shtetet e Bashkuara të Amerikës nuk na lejojnë të kthehet ushtria e Serbisë.

Siç mund të themi se Shtetet e Bashkuara po punojnë kundër Kosovës. Kerry kur erdhi në Prishtinë tha se ‘ne nuk do të bënim kurrë një veprim kundër sovranitetit të Kosovës’.

Çfarë ndodhi? Gjykata Kushtetuese pa u bërë tri javë nga deklarata e Kerryt rrëzoi vendimin për Zajednicën.

Duke folur për zgjedhjet e Hashim Thaçit President, Kurti deklaroi se ai nuk e përmendi në fjalën e tij UÇK-në, duke theksuar se ngjitja lart e tij do ta sjellë edhe rrëzimin më të fortë.

Pse realisht e kundërshtoni zgjedhjen e tij? Ka qenë pjesë e UÇK-së. Ka një karrierë të gjatë në politikë, ka qenë kryeministër i parë e Kosovës së pavarur.

Ju thatë se ka qenë në UÇK. Ka pasur edhe shumë të tjerë që kanë luftuar. Mos harroni se më shumë ka luftuar Esat pashë Toptani se Hashim Thaçi. Se një njeri bën një luftë, nuk do të thotë se nuk bën gabime më pas. Mos harroni se Peteni në Francë në Luftën e Parë Botërore ishte hero dhe u bë Marshall, mirëpo në Luftën e Dytë Botërore, përfundoi në shportën e historisë. Nga Sharl Degoli u dënua me dënim me vdekje, por ju konvertua në burgim të përjetshëm. Tri gabimet e mëdha ishin: shpallja e projektit të mbyllur kombëtar të projektit të Ahtistarit, çarmatosja e UÇK-së dhe braktisja e të majtës kombëtare për neoliberalizmin kosovar.

Këto janë problemet e Thaçit President se këto ishin për Thaçin Kryeministër?

Vëllezërit i ka milionerë, ka dështuar Kosovën, ka penguar me Projektin Ahtisari për bashkimin me Shqipërinë.

Nuk ka një mënyrë më demokratike për të realizuar qëllimet tuaja?

Provuam me vezë të prishura, provuam me ujë, provuam me gazin lotsjellës, asgjë nuk ka funksionuar.

Kur ju qëlluan ju me vezë ishte e prishur?

Duhet të pyesni ata. Unë kërkova që ai të lirohej, pasi ishte një veprim i drejtpërdrejtë.

Si u ndjetë? Sepse provuat atë që u bëni të tjerëve.

Unë e ftova atë që të vij në protestë dhe nuk u lajmërua. Unë kam bindjen se ai u instrumentalizua, por po të kishte bindje të thellë unë do të kisha një armik me të cilin të krenohesha.

A do t’i kërkoni Hashim Thaçit takim për zgjedhjet e parakohshme?

Ne kërkojmë largimin e tij.

Gjasat janë ulur me marrëveshjen e opozitës.

Ne nuk i kemi humbur shpresat. Nëse ndodh rënia e kësaj qeverie këtë vit, kjo do të ndodhë nëse opozita do të jetë e bashkuara. Thaçi tregon se në Kosovë regjimi është autoritar dhe tendencat janë totalitare. Në këtë situatë opozita nuk mjaftohet me protesta të qeta.

Me çfarë protestash?

Me protesta radikale. Nëse duan të na kthejnë statutin e  Zajednicën në Kuvend, ne duhet të mendojmë një metodë më të ashpër se sa gazi.

Kjo që bëni ju është anarki! Mos njohje institucionesh, mos lejim të funksionimit të Parlamentit.

Anarkistët nuk besojnë në organizim dhe autoritet. Ne i kemi të dyja, kemi kryetarin. Ne duam që Kosova të jetë republikë parlamentare. Ne duam t’i avancojmë ato. Zajednica do të na e zhbënte ne Republikën. Ne e kemi mbrojtur Kushtetutën e Kosovës, ndonëse duam një tjetër.

Çfarë jeni ju? Mund t’i vini një emër?

Ne kërkojmë bashkim me Shqipërinë, angazhim qytetar aktiv. Ne jemi lëvizje dhe jo parti.

Vetëvendosje lë të hapur një shteg anarkie. Njihni institucionet, por nuk njihni njerëzit.

Thaçi për ne nuk është legjitim. Ne kërkojmë që Kosova të mos jetë vend gjysmë legjitim. Ne nuk bëjmë sondazhe. I bëjnë partitë qeveritare dhe ne i lexojmë.

Çfarë është Vetëvendosje? Parti e majtë, e djathtë, e qendrës, keni elementë komunistë, të Siryzas.

Kur akuzohesh për komunistë, është pak pyetje komuniste. Lëvizja Vetëvendosje ka alternativën e vet qeverisë social-demokrate. Një parti moderne e qendrës së majtë, e cila thotë që shteti nuk duhet të jetë spektator, por duhet të jetë aktor dhe faktor, po kontrolluar e centralizuar ekonominë, por duke mos ia lënë gjithçka tregut të lirë. Ne kemi nevojë për më shumë demokraci në ekonomi dhe më pak matematikë.

Këta që mendojnë se tregu i lirë funksionon, janë shumicë në nivel global.

Ne duam që ndërmarrjet publike dhe ato private të garojnë së bashku. Ne besojmë se nuk ekziston asgjë inherente brenda tregjeve që shpie tek barazimi në të ardhura. Ne besojmë se tatimi progresiv është i domosdoshëm. Në alternativën qeverisë për të ardhura minimale ka zero tatim. Paga minimale në Kosovë është 170 euro. Mbi 10 fishin e pagës minimale, tatimi të jetë 30%.

Ku dalloheni me Syrizën?

Ne jemi social-demokratë. Ne po angazhohemi për t’u bërë pjesë e partive socialiste evropiane ku është PS-ja dhe LSI-ja. Ne jemi liberal nga aspekti i të drejtave të njeriut. Le të marrim një liberal nga filozofia. Dy parimet kryesore të John Lokut i kemi të implementuar në programin e vetëvendosjes.

Parimi i parë është: ne heqim dorë nga të drejtat natyrore, për t’i rifituar ato si të drejta civile. Parimi i dytë është: Liria e individit është e lidhur me idenë e zhvillimit. Ne kërkojmë një Republikë për zhvillim.

Si një përkrahës i fuqishëm i tezës së bashkimit kombëtar, Kurti thotë se bashkimi kombëtar jo vetëm që është i nevojshëm, por është edhe i pashmangshëm, duke theksuar se nëse nuk e bëjmë ne bashkimin kombëtar, atë do ta bëjnë fqinjët tanë.

Vazhdoni të qëndroni se teza për bashkim kombëtar është e mundshme dhe për këtë realitet gjeopolitik ku është Ballkani?

Kjo nuk është teza ime. Ne jemi shprehje e re e një ideje të vjetër të rilindasve. Ne nuk është se kemi shpikur ndonjëgjë. Ne kemi riaktualizuar atë që të tjerët e kanë braktisur. Pram und të themi që prej Sami Frashrit, Fan Nolit janë shkruar 90% të gjerave dhe ne pak mund të kontribuojmë në këtë gjë.

Sa janë gjasat që të realizohet kjo ide?

Kjo nuk do të ndodhte vetëm si rezultat i kësaj shprehje të re, por si rezultat i popullit dhe kombit shqiptar unë jam shumë optimist që bashkimi kombëtar jo vetëm që është i nevojshëm, por është edhe i pashmnagshëm dhe madje nëse do të bëhesha ironik për një moment, bashkimin kombëtar nëse nuk do ta bëjmë ne shqiptarët do ta bëjnë fqinjët tanë. Sepse ata do të nabashkojnë ne një shtet, duke na i rudhur trojet, por më mirë ta bëjmë ne sesa të na i bëjnë fqinjët. Spese Serbia e do veriun, e do Luginën e Preshevës, do edhe Ana Moravën. Maqedonia do ti nxjerrë shqiptarët nga Shkupi, Mali i Zi do ti përjashtojë shqiptarët ose ti reduktojë në numër. Pra bashkimi kombëtar do të bëhet, por unë them më mirë ta bëjmë ne sesa fqinjët tanë.

Bashkimi Kombëtar, rilindasit që po thoni ju i përkisnin një realiteti të para 100 viteve, situata ka ndryshuar, jemi në shekullin e XXI, ka realitete të tjera. A është i vlefshëm ai projekt?

Unë pajtohem me ju, situata ka ndryshuar. Por ne prandaj jemi shprehje e re, jo shprehje e vjetër. Pikërisht se situata ka ndryshuar ne jemi shprehje e re, por ideja nuk është e re.

 Ideja është e vjetër, por realiteti është i ri. Ballkani po kërkon të bëhet pjesë e Bashkimit Europian, të mos ndryshojnë më kufitë dhe të bashkohen të gjithë në Bruksel…

Prandaj jemi një shprehje e re duke besuar sërish në atë që kanë thënë …Bashkimi Kombëtar nuk e pengon BE dhe së dyti BE nuk e zëvendëson bashkimin Kombëtar. Pra në Bruksel mund të bashkohemi me Holandën, me Spanjën. Ndërkaq Bashkimi Kombëtar do të thotë të bashkohemi këtu në Ballkan. Nuk mund të bashkohemi në Bruksel, është absurd. Jemi një komb, por mund të themi që jemi dy popullsi, se jemi shtete të ndryshme. Unë besoj se shtetet shqiptare duhet të jenë në shërbim të shqiptarëve, i cili e do një shtet të vetëm.

Ky bashkim duhet të ketë një vlerë duhet ta njohin vendet e tjera, përndryshe do të ishim një ishull i izoluar të cilën e kemi provuar njëherë se cfarë bën kur izolohesh…

Le ta provojmë, njohja nuk i paraprin bërjes, njohja e pason bërjen. Pra nuk mund të na njihnin ne pavarësinë pa e shpallur. Unë nuk e përjashtoj faktin se nuk na duhet njohja. Por po them që mund të na paraprijë njohja.

E kuptoj, por nëse punon për një projekt, atë të BE dhe qëndrimet e deritanishme janë që nuk mund të ketë një njohje për një projekt të tillë sepse si Uashingtoni, si Brukseli po flasin për një bashkim në Bruksel në BE, çfarë kuptimi ka të harxhohet energji për bashkimin kombëtar?

Unë kundërshtarët më të mëdhenj të bashkimit kombëtar i kam dëgjuar prej shqiptarëve jo prej ndërkombëtarëve. Ndërkombëtarët mund ta thonë ndonjëherë, por shqiptarët këtu që janë elita ta përsërisin vazhdimisht sepse unë besoj që shumica e konjukturave udhëheqëse mund të mos jenë për bashkim kombëtar, sepse kanë intersa të qenit i ndarë të Kosovës me Shqipërinë. Berisha mbështeti i pari Zajednicën.

Zoti Berisha, dekalratat për bashkimin kombëtari ka pasur për zemër gjithnmonë, pavarësisht se i ka parë si të pamundura për ralitetin?

Problemi me zotin Berisha është që ai i pari mbështeti Zajednicën dhe doli që gjykata kushtetuese foli fjalën e vetë që thë se është antikushtetuese, por Zoti Berisha nuk tha ndonjë deklaratë të re. Pra ai e mbështeti  i pari Zajednicën dhe shpresoj që kjo mos jetë në vazhdën e mbështetjes së marrëveshjes me fqinjët.