Debati i Vitit te Ylli Rakipi/ Meta përballë Bushatit, Lubonjës dhe Pekës
Intervista e Kryetarit të Kuvendit, z. Ilir Meta për emisionin “Të Paekspozuarit” të gazetarit Ylli Rakipi në “News 24”.
- Meta, ju u njohët shkurtimisht reagimet e opinionistëve në studio, cili është qëndrimi juaj për 7 vitet në qeverisje të LSI-së?
Unë mendoj si z. Lubonja që ju e nisët jo thjesht në mënyrë tendencioze, sepse është e drejta juaj dhe unë këtu jam i ftuari juaj, por sipas mendimit tim pak edhe gazetareske, edhe intriguese, edhe pak abuzive. Nuk është e vërtetë se është Ilir Meta që ka vendosur se kush do të qeverisë dhe se si do të qeverisë. Janë qytetarët shqiptarë ata që kanë vendosur dhe Ilir Meta është përpjekur që të lehtësojë në mënyrë sa më korrekte dhe të përgjegjshme vullnetin dhe dëshirën e tyre.
Përpara se të kalojmë tek vitet në qeverisje së Lëvizjes Socialiste për Integrim, në 2009-n në koalicion me Partinë Demokratike, ku nuk kishte asnjë zgjidhje tjetër përveç një koalicioni PD-LSI për stabilitetin e vendit për shkak edhe të formulës së rezultatit të zgjedhjeve, pra çdo koalicion PS-LSI nuk prodhonte koalicion, nuk prodhonte mazhorancë.
Nuk duhet të harrojmë se LSI ka lindur si forcë opozitare dhe Ilir Meta është larguar nga pozicioni i Zv.kryeministrit, i Ministrit të Jashtëm, ka krijuar një lëvizje brenda Partisë Socialiste me një platformë, e cila është injoruar. Pastaj ka krijuar një forcë politike e cila për pesë vite ka përjetuar një opozitë mjaft të vështirë.
E rëndësishme është ajo që ka ndodhur…
Ajo që ka ndodhur është që populli shqiptar dha besimin kryesor për Partinë Demokratike në 2009-n dhe Ilir Meta kishte dy zgjidhje: Ose të bënte koalicion me Partinë Socialiste që nuk jepte asnjë lloj qeverie, ose do të përpiqej që të respektonte këtë vullnet dhe të përpiqej që të luante një rol sa më balancues, sa më ekuilibrues. Se sa e ka luajtur, sa kanë qenë mundësitë, këtë jam i hapur ta diskutojmë. E njëjta gjë edhe në rastin e koalicionit me Partinë Socialiste.
Si do të vendosë Ilir Meta dhe LSI-ja më 14 dhjetor për ligjin e mbetjeve? Z. Meta, si do të jetë qëndrimi i partisë suaj, 20 votat tuaja, për këtë ligj që 3 vjet më parë për Kryeministrin e sotëm ishte një vepër e mafies? Pra, ligji i miratuar nga Sali Berisha….
Nuk besoj se është vendi për të diskutuar se çfarë ishte ligji atëherë apo çfarë është ligji tani. Ajo që mbetet si një shqetësim në vlerësimin tim, pasi unë personalisht nuk jam marrë në mënyrë të thelluar, por njëkohësisht nuk jam edhe një ekspert i fushës së mjedisit, ajo që është e qartë dhe nuk ka nevojë për ekspertizë të tillë, është se procesi i dialogut me grupet e interesit ka çaluar seriozisht. Unë kam pasur rastin të takohem me të dyja palët. Pra, me përfaqësuesit e asaj që quhet industria e ricikluesve dhe përfaqësuesit e shoqërisë civile.
Në radhë të parë, mendoj se vihet re një mosbesim mjaft i thellë jo thjesht për përmbajtjen e ligjit, por në aftësinë e institucioneve shqiptare, në integritetin dhe në seriozitetin e tyre për të respektuar ligjin.
Gjithashtu, shqetësimi tjetër është se ndoshta ky ligj do të dekurajojë procesin e riciklimit të mbetjeve vendase. Që do të thotë më shumë probleme në të ardhmen për mjedisin për shkak të mostrajtimit të tyre, pra, të mosnxitjes së industrisë së riciklimit, apo të autoriteteve të pushtetit vendor për të trajtuar mbetjet e vendit. Kështu që jemi në një situatë të tillë. Unë mendoj se duhej të ishte bërë një punë shumëpërfshirëse. Njëkohësisht jam i bindur se disa përfaqësues të ricikluesve që unë kam takuar duken njerëz seriozë me investime të cilat mendoj se i duhen ekonomisë tonë edhe si një mbështetje për zhvillimin e bujqësisë, për zhvillimin e eksporteve, pasi arka të domateve, të trangujve, të perimeve dhe të frutave do të ketë gjithmonë. Nuk ka asnjë arsye pse të mos zhvillohet kjo industri. Absolutisht besoj se duhen bërë përpjekje më të mëdha për të bindur të gjitha palët e interesuara, mbi të gjitha opinionin publik, sepse shoqëria civile është një zëvendëse në rastin konkret e pjesës më të preokupuar të opinionit publik, që nga veprime të tilla, nga çdo iniciativë, do të ketë vetëm impakte pozitive për mjedisin e vendit. Duhen dhënë garanci të forta, përndryshe çdo veprim, ose çdo vazhdimësi në mënyrë të njëanshme, me konflikte, do të kishte probleme jo pozitive edhe sikur ligji të zbatohej në mënyrën më korrekte dhe të mos kishte asnjë impakt, sepse boll është perceptimi negativ dhe vazhdimi i këtij konflikti ku edhe opozita tashmë është përfshirë në krah të pretendimeve të shoqërisë civile, nuk do të ishte pozitiv për vendin, për zhvillimin e turizmit, por do të ishte gjithmonë një objekt spekulimi.
Ndërkohë ruajtja e mjedisit është një fushë që i kalon interesat e të gjithëve, sepse kemi të bëjmë me shëndetin e njerëzve, të fëmijëve, të të moshuarve, të të gjithëve. Por njëkohësisht këtu kemi të bëjmë me zhvillimin e turizmit, me zhvillimin e bujqësisë, që janë vendimtare për të ardhmen e ekonomisë së vendit.
Pas miratimit të ligjit, besoj i keni parë kronikat, pas orës 12 të natës në këto fabrika, në mënyrë masive digjeshin plehrat dhe tymosej e gjithë zona përreth. Këto janë kronika të para në televizionin shqiptar…
Mund të jetë dhe kështu siç thoni ju. Problemi është se duhet të ndajmë dy gjëra.
E para, ato lloj industrish, po themi të kartonit, që bëjnë arkat e frutave dhe të perimeve, të cilat janë teknologji moderne, nuk krijojnë asnjë kosto për ambientin me aktivitete që janë të dyshimta, janë të diskutueshme. Për këtë shoqëria civile ka ekspertë, shteti ka ekspertë, ka ekspertë europianë. Pa dyshim është dialogu ai që i zgjidh dhe i sheshon këto gjëra.
- Meta, me sa dëgjova unë, ishte pak ambig në përgjigjen e tij dhe nuk na dha një përgjigje të qartë, sepse është ajo loja e interesave politike, që nuk e dimë ende, e cila flitet, por ama çështja që është në thelbin e vet dhe që ka të bëjë me ndryshimin e politikës në Shqipëri është kjo: kur do të vijnë partitë politikë të punojnë për interesin e shumicës dhe jo për interesat e një pakice, që i ka kapur partitë politike, që i sponsorizon partitë politikë, të cilat e tradhtojnë të gjithë popullin në emër të këtyre interesave të vogla, që lidhen pastaj me korrupsionin dhe me të gjitha gjërat e tjera?
Unë do të bëj vetëm një ndërhyrje, që është më e shkurtër se herën e parë. Së pari, dua ta siguroj Z. Lubonja se aty ka përfaqësues, që unë do t’i quaj të nderuar. Ata që pashë aty dhe që ishin në takim me mua, për shkak edhe të aktivitetit dhe të punëve që bëjnë dhe do t’i quaja (këta që takova, se mund të ketë të tjerë të mbetjeve) të industrisë së riciklimit, pra i kam takuar për herë të parë, pasi Presidenti e ka kthyer dekretin dhe nuk i kam takuar as në vitin 2012 dhe as përpara se të miratohej ligji.
Kam ndjerë një shqetësim para se të miratohej ky ligj, për të cilin kishte informacion sikur ishin sqaruar këto shqetësimet dhe ishin një ligj i përmirësuar ndjeshëm. Kam ndjekur debatet dhe pretencën e shoqërisë civile dhe kemi kërkuar dhe kemi realizuar një ndryshim në ligj që shoqëria civile ta monitorojë zbatimin e këtij ligji, duke qenë se edhe ata kanë ekspertë. Natyrisht që kjo do të shoqërohej edhe me një mbështetje konkrete më pas, pra të mos mbetej vullnetare për të bërë transparencë dhe për të hequr çdo dyshim, sepse në thelb të këtij problemi, të këtij konflikti mendoj se qëndron mosbesimi për një konflikt, që mund të ishte evituar, në fakt, midis aktorëve të ndryshëm, përfshirë këtu edhe qeverinë, përfshirë edhe grupet e interesit. Cili është qëndrimi im? Qëndrimi tim ia kam thënë kryetarit të grupit tim parlamentar, që, për fat të mirë, është një njeri i ditur edhe në fushën e mjekësisë, edhe të mjedisit. I kam thënë: “Do ta marrësh ti këtë përgjegjësi dhe do të dialogësh vazhdimisht” dhe ai ka qenë vazhdimisht në dialog me këto grupe, në mënyrë që ne të marrim vendimin më të duhur, sepse unë nuk jam që të falimentojë aktiviteti i një njeriu që merret me një industri të riciklimit të kartonëve apo të çdo gjëje që nuk sjell asnjë lloj rreziku dhe asnjë problem për mjedisin, kur është brenda teknologjisë dhe brenda standardeve europiane, që t’i nxjerrim njerëzit nga puna, i cili e ka bërë një fabrikë edhe duke marrë një kredi para disa vitesh pa e ditur se çfarë do të ndodhte me ligjin në vitin 2012, në vitin 2013 apo tani. Kështu që ne mbetemi të vendosur dhe unë, personalisht, kam këtë qëndrim: të ecim drejt një dialogu që i sqaron çështjet dhe jep garanci që ai ligj që do të miratohet, nëse do të miratohet, të sjellë qetësi, të sjellë garanci dhe kurrsesi dyshim, mosbesim apo edhe më rëndë, probleme për mjedisin në mënyrë konkrete.
Ajo që më çudit mua tek e gjithë peripecia e këtij ligji, ose te peripecia e hapjes së debatit për importin e plehrave në Shqipëri, është fakti se partia e z. Meta është e vetmja parti që edhe me demokratët, edhe me socialistët ka votuar që plehrat të hyjnë në Shqipëri. Në një farë mënyre…
Nuk kemi votuar që të hyjnë plehrat. Ligji është brenda direktivave të Bashkimit Europian. Këtu problem është dyshimi nëse ky ligj do të përdoret për të sjellë mbetje të rrezikshme në vendin tonë për llogari të mafies…
Ne po ju pyesim nëse do votohet ose jo.…?
Në qoftë se një shtet është i kapur në këtë mënyrë, siç mund të paragjykohet nga dikush, me të drejtë apo pa të drejtë nuk ka rëndësi. Kjo gjë mund të ndodhë edhe sot pa ligj fare.
Mendoj se problemi kryesor është që duhet të ishte ngritur një dialog i vazhdueshëm me shoqërinë civile.
Vjen qeveria “Rama” kthen ligjin e Berishës. Ilir Meta është me Ramën, e kthen ligjin. Pastaj Rama vendos të lëpijë atë që ka pështyrë. Meta i bashkëngjitet sërish herën e tretë.…
Nuk është kështu, sepse z. Rama e ka pasur premtim kryesor këtë çështje dhe ajo ka qenë partia kryesore me 66 mandate. Kur ka marrë këtë iniciativë, qëndrimi ynë ka qenë: Mos ka kohë për ta marrë më vonë këtë vendim?
Ky është qëndrimi ynë. E kemi pasur këtë shqetësim se mos kjo do të prekë industri të caktuara e kështu me radhë, por ai ka qenë një vendim i Partisë Socialiste dhe ne nuk mund t’i kundërviheshim.
Në rastin konkret ka një shqetësim. Ne kemi thënë, kemi propozuar amendamentin. Shoqëria civile ta marrë këtë përgjegjësi, të bëjë monitorimin me ekspertët për këtë çështje. Shoqëria civile nuk thotë të mos vijë lëndë e parë. I kemi takuar ata, por thotë të mos vijnë plehrat…
Më fal, shoqëria civile thotë: Ju bëni politika të atilla brenda vendit që ne të riciklojmë plehrat tona. Kjo është një ndër pikat kryesore.
Patjetër dhe ka shumë të drejtë..
Nuk e keni bërë këtë…
Jam shumë dakord me ju dhe ajo do të bëhet patjetër. Ka shumë të drejtë shoqëria civile.
- Meta, tha në fillim, kur bëri parashtrimin e tij, që në një farë mënyre votat e shqiptarëve na detyrojnë të bëjmë digën e partive të mëdha, ose një lloj kontrolluesi për një pushtet të pakufizuar të partive të mëdha. Pikërisht, nëse roli i LSI-së do të ishte ky edhe në këtë ligj, ajo nuk e ka bërë fare. Pse? Zoti Meta dhe LSI-ja sot nuk mund të mos kenë një qëndrim. Kanë votuar tri herë.
E kemi qëndrimin. Ky ligj është në përputhje me direktivën e BE-së, pavarësisht se i ka apo jo Shqipëria kapacitetet efikase…
- Meta, është shumë e thjeshtë, nuk kemi pse t’i biem rreth e rrotull. Ka një dekret të Presidentit të Republikës ku thuhet po ose jo.
Ne bëmë një amendament, thamë: shoqëria civile të monitorojë. Për dekretin do të shprehemi patjetër në kohën e duhur. Unë e thashë, pak a shumë, qëndrimin. Tani me po ose jo, nuk mund ta them, se nuk është as kompetenca ime.
Puna është se kjo është një çështje që ka polarizuar aq shumë shoqërinë, që unë s’paragjykoj as ata, as këta të tjerët. Ka një qëndrim. Kjo bëhet kështu ose kjo bëhet ashtu. Nuk mund të presësh momentin për çdo gjë...
Absolutisht jo! Nuk ka lidhje me atë. Qëndrimi ynë është shumë i qartë, por këtu kemi të bëjmë me një mosbesim të tillë, i cili ka sjellë këto pasoja.
Pyetja është konkrete: 3 herë e keni votuar sipas dëshirave të aleatit tuaj. Herën e katërt do të votoni sipas logjikës suaj apo jo?
Së pari, pa asnjë diskutim LSI-ja gjithmonë është e prirur në interesin e publikut, ju lutem shumë!
Së dyti, publiku ka një paragjykim, ka një mosbesim përmes shoqërisë civile, përmes jush, kjo është e drejta juaj, por unë nuk kam pse të paragjykoj…
E ka thënë Kryeministri: “Janë interesa të mafies”. Na e ka thënë me gojën e vet.
E ka thënë, është çështje e tij. Unë nuk e kam thënë këtë gjë, sepse nuk kam pasur bindje. Kjo mund të jetë e vërtetë edhe sot, prandaj ne e kërkuam. Ka shqetësim, urdhëro, ta monitorojë shoqëria civile! Përsëri kemi një problem. E ka kthyer Presidenti. Hajde, të ulemi me shoqërinë civile ta zgjidhim këtë gjë!
- Lubonja thotë se shoqëria civile ka merakun që në qoftë se kjo nuk miratohet, atëherë nuk trajtohen mbetjet këtu. Hajde të shikojmë si do të garantojmë, në radhë të parë, trajtimin e mbetjeve të vendit. Por nuk besoj që z. Lubonja ka një vërejtje apo edhe z. Bushati, apo edhe z. Peka që një industri e teknologjisë së fundit prodhon kartonë për domate, për kastravecë, që është baza e eksporteve tona. Kjo lloj industrie është kudo.
A është një shqetësim i madh dhe i vërtetë për ju?
Absolutisht që po, sepse po të mos ishte shqetësim…
Një shqetësim pa qëndrim, kjo më shqetëson.
Qëndrimi është i qartë.
Partia juaj është pjesë e kësaj vendimmarrjeje dhe nuk e shoh të qëndrojë, pra plehrat janë metafora, por te plehrat ju keni ngecur pak, sepse e ndieni si shqetësim më të madh, por ama ajo që them: partitë si vegla të oligarkëve, është problem që ngelet dhe që edhe partinë tuaj unë e shikoj kështu.…
Për çështjen që folëm, përsëri po kthehem te mbetjet, që ju thoni “plehrat”, është e drejta juaj, por vendimi i shoqërisë civile dhe juaji, që, absolutisht, ne, në radhë të parë, na duhet një politikë, një strategji për të trajtuar mbetjet e vendit tonë, kjo është e padiskutueshme.
Kush është fajtori për lulëzimin e drogës si kultivuesi kryesor në vendin tonë? Ne nuk kemi një bimë tjetër që kultivohet, kemi këtë të shtrirë në të katër anët e vendit. Kush përgjigjet për këtë?
Unë mendoj që përgjegjësinë e kemi të gjithë. Në radhë të parë e kanë institucionet e zbatimit të ligjit dhe puna shumë e madhe që duhet të bëhet për koordinimin midis tyre. Kjo shprehet qartë edhe në raport-progresin e BE-së. Natyrisht në radhë të parë e ka vetë politika që do një konsensus për këtë çështje, sepse ky nuk është një fenomen i ri, pavarësisht nga debati për përmasat, ne e dimë që Lazarati ka qenë një fenomen i dukshëm i kanabisit dhe për arsye politike është toleruar për një kohë të gjatë, ndërkohë që sot del qartë që në të kaluarën ka pasur edhe shumë zona të tjera, të cilat nuk raportoheshin, sepse në buletinet e policisë, si të thuash nuk ishin publike dhe ka një kundërthënie shifrash dhe raportesh, por një fakt është që kanabisi nuk është një fenomen që lindi sot. Kjo do të thotë që përmasat sidomos edhe reale, sepse duket që ka një problem real sidomos në zonat e thella, edhe disa reagime shqetësuese ndërkombëtare e bëjnë të qartë se ky është një problem me të cilin ne duhet të ndeshemi jo duke akuzuar dhe duke kundërvënë njëri-tjetrin, pavarësisht nga përgjegjësitë që kemi sot si maxhorancë dhe opozita si maxhoranca e djeshme, por duke i dhënë një zgjidhje përfundimtare këtij problemi, sepse çdo lloj politizimi nuk është se e lufton këtë fenomen.
Kemi edhe një institucion që e ndjek këtë dhe ka një rol lideri në partnerët ndërkombëtarë që është misioni italian, të dhënat e të cilit janë shqetësuese, janë kritike, por janë edhe vlerësuese për punën, për luftën, sepse përditë shikojmë edhe që kapen, goditen grupe të ndryshme kriminale e kështu me radhë.
- Meta, kam një pyetje të shpejtë dhe do të doja një përgjigje konkrete: Kryeministri del dhe thotë se këtë panik e hapin mediat, sepse Shqipëria është realitet krejt tjetër. BBC-ja jo më larg se sa sot transmetoi: “Kryeqyteti i drogës është një vend që është në Europë, është Tirana”. Ju mendoni, realisht situata është siç e thotë Rama aleati juaj apo situata është kjo që ne pasqyrojmë gjatë gjithë kohës?
Unë mendoj se situata është shqetësuese, pa asnjë diskutim. Edhe fakti që BBC-ja, ARD-ja apo “Corriere della Sera”, ngrenë këtë shqetësim, është një shqetësim serioz. Fakti që edhe ju e ngrini pavarësisht se ju jeni kritik edhe për çështje të tjera, që janë edhe shumë të rëndësishme, por ndoshta janë më pak të rëndësishme sipas vlerësimit tim, pra keni atë për të qenë kritikë, dhe kjo është e drejta juaj.
Sepse një politikan që ankohet nga media është si një marinar që ankohet nga deti, ndaj unë nuk kam ndërmend të ankohem ndonjëherë për veten time. Unë besoj se duhet edhe një autokritikë edhe për opozitën, për të rritur besueshmërinë e saj dhe për të krijuar një klimë konsensusi.
Sepse dëshira e opozitës thjesht për të akuzuar qeverinë aktuale, duke harruar përgjegjësinë e saj në të kaluarën, në njëfarë mënyre i jep të drejtë qeverisë apo maxhorancës, që ta trajtojë këtë debat më shumë se si debat për të përballuar një çështje reale, edhe të trashëguar, edhe të re, thjesht si pjesë të një lufte politike të sforcuar, që bën opozita. Pra, në këtë drejtim, mendoj se edhe opozita duhet të marrë përgjegjësitë e saj, edhe qytetarët shqiptarë duhet ta dinë se mbjellja e kanabisit nuk stimulohet as hapur e as në forma të tjera, nga asnjë forcë politike, as sot e as në të ardhmen.
Pozicioni juaj nuk merret vesh: është rritur apo pakësuar? Është e qëllim të apo s’është e qëllimtë? Në një Shqipëri me 3 milionë, z. Meta, është e vështirë të të besojë njeri se pa politikën, pa policinë, do të mbillej Shqipëria kështu me kanabis.
Jam shumë dakord. Pozicioni ynë dhe pozicioni im nuk është bardhezi. Ne kemi qenë në qeveri me Berishën. Mbajmë përgjegjësi për shumë gjëra që nuk kanë vajtur mirë, por në atë kohë janë bërë edhe gjëra shumë pozitive për vendin.
Unë nuk do t’i them z. Tahiri se çfarë të thotë. As z. Tahiri s’mund të më thotë mua. Pra, dua të them se çdo qeveri ka arritjet e saj, por ka edhe vështirësitë e saj. Në këtë drejtim, mendoj se LSI-ja e bën një dallim. Është një forcë që përpiqet të jetë sa më objektive, jo thjesht oportuniste, siç do të donit ta vlerësonit ju. Unë e quaj forcë që përpiqet të jetë sa më objektive.
Ky është një problem mjaft shqetësues. Kush e gjykon tani se si është sipërfaqja. Unë personalisht nuk i kam hartat e vitit 2000, kur kam qenë unë Kryeministër, të 2010-ës, që ka qenë z. Berisha, dhe tashti që është z. Rama, që të them…. Këto çështje i ka ndjekur një emision italian dhe vazhdon t’i ndjekë.
Ju duhet të jeni më të informuar. Më mirë se ju kush e di?
Është si puna e atyre që thonë se i di të gjitha ai që është atje. Po nuk është kështu. Këtu ka institucione, ka përgjegjësi. Kemi një raport të Komisionit Europian. Po ta shikojmë, edhe raporti është i balancuar. Apo s’është i balancuar?
Si ambasadori amerikan që bën reformën dhe nuk thotë asnjë gjë për hashashin….
Ambasadori amerikan ka thënë se ky është një problem, i cili ka qenë probleme dhe më përpara.
Në qoftë se ne shikojmë sot se këtu po fluturojnë avionët me drogë dhe pastaj mundohesh ta relativizosh që ka pasur edhe atëherë…
Nuk po relativizoj gjë, por po them se ky është një problem shqetësues, kritik dhe duhet të merremi të gjithë dhe çdo përpjekje për ta politizuar nuk na ndihmon, të bëhemi të gjithë bashkë për ta luftuar atë.
Ju keni një ministër, anëtar kabineti, z. Manjani, i cili ka bërë thirrje publike: po nuk u fut sot ushtria kundër hashashit, nesër do të jetë vonë. Kështu siç e paraqisni ju, z. Manjani duket një i çmendur, se ju thoni se situata është normale, kurse z. Manjani paska thënë një bombë. Të kërkosh futjen e ushtrisë që të përballojë …
Unë nuk thashë që nuk është normale. Ju nuk po e kuptoni qëndrimin tim . Unë thashë që është kritike, shqetësuese dhe duhet të punojmë të gjithë për të gjetur zgjidhje.
Kjo mua më duket si në rastin e plehrave dhe si në rastin e hashashit një hipokrizi dhe duke e shtuar këtë pak më tej, që kështu keni bërë me qeverisjen e Berishës dhe kështu po bëni edhe me qeverisjen e Ramës. Pyetja që një qytetari të thjeshtë i lind është: Ore, kur LSI-ja qenka shtesë e këtyre autoritarizmave, pse unë duhet të vazhdoj të votoj për LSI-në kur kjo nuk bëhet asnjëherë pengesë për më të këqijat e këtyre sundimtarëve?
Unë do t’ju jap vetëm dy raste që në gjykimin tim nuk është kështu, sepse nuk dua të bëj debat se ju keni vlerësimin tuaj. Unë nuk thashë as që situata normale është kritike, është shqetësuese. E kam thënë edhe më përpara që kur kemi qenë në Korçë për bujqësinë, që e ardhmja është bujqësia, nuk është kjo e të tjera e të tjera.
Por duhet të jemi edhe realistë që është një fenomen i trashëguar në vite dhe na kërkon që të bëhemi të gjithë bashkë në qoftë se duam që ta shkulim një herë e mirë këtë të keqe.
Po për LSI-në?
Unë e thashë që është populli shqiptar ai që vendos edhe për koalicionet, sepse nuk mund të dalësh kundër vullnetit të qytetarëve shqiptarë dhe të votuesit shqiptar.
Po për LSI-në lidhur me koalicionin me Berishën?
LSI-ja ishte forcë politike që kur kryeministri i asaj kohe, z. Berisha po krijonte një ngërç me NATO-n, apo jo? LSI-ja dhe unë, edhe si kryetar i LSI-së, edhe si Ministër i Jashtëm kam dalë në Parlament dhe kam thënë: “Ne jemi kundër këtij ligji, nuk e votojmë, duhet tërhequr, sepse përndryshe do të ngrijnë marrëdhëniet e Shqipërisë me NATO-n dhe kjo për ne është e papranueshme”. Dhe pa dyshim që kemi qenë të vendosur jo vetëm për të mos e votuar, por edhe për të dalë nga qeveria në rast se ai vendim do të shkonte në mënyrë të njëanshme.
Te zgjedhja e Nishanit çfarë problemi kishte LSI-ja?
Unë po them se në zgjedhjen e Nishanit kishte një deklaratë publike kur një figurë e lartë, Sali Berisha, ju tha futuni në rresht, u futët në rresht.
Nuk na fut askush në rresht se kështu thoshit ju, që nuk ikën kurrë Meta nga Berisha dhe LSI-ja, se janë peng i Berishës, nuk ikën kurrë nga Rama. Kjo është e drejta juaj dhe unë e respektoj, por po ju them që ky është një fakt publik që për një çështje që cenonte marrëdhëniet e Shqipërisë me NATO-n, që ishte një projekt madhor.
Janë 500 çështje të vogla në gjykimin tim shumë të rëndësishme për ju, por është një çështje madhore për Shqipërinë. Në rastin konkret, te reforma në drejtësi mendoj që ka pasur qëndrim shumë të qartë dhe të prerë të Lëvizjes Socialiste për Integrim dhe unë atëherë kur askush nuk mendonte se do të kishte konsensus në mëngjesin e asaj dite, e kam bërë të qartë publikisht, që unë do të bëj çdo gjë që kjo gjë të bëhet me konsensus se ky është interesi i vetëm i Shqipërisë.
Dhe në rast se nuk do të bëhej kështu, unë do të bëja çdo përpjekje, prandaj do ta shtyjmë seancën dhe do të luftojmë me konsensus se kjo i intereson Shqipërisë. Në rast se jo, unë do ta votoj reformën, por nuk do të jem Kryetar i Parlamentit.
Nuk dua të merrem me 700 raste. Pse? Sepse ishte një çështje madhore. Tani ju thoni në lidhje me çështjen e plehrave, pse kërkoi LSI-ja që të vihej në ligj që ta kontrollojë shoqëria civile. Në qoftë se ata nuk duan të marrin përgjegjësi, kjo është një çështje e tyre. Ne votuam duke vënë këtë gjë që ta kontrollojnë ata.
Për koncesionet, për kazinotë, për plehrat i keni hapur rrugë të dyja pushteteve në anët e tyre më të këqija….
Nuk kanë lidhje fare, megjithatë ne i pranojmë përgjegjësitë tona.
Ju në këta 3 vjet çfarë përgjegjësie keni, z. Meta, dhe a keni ndër mend të toleroni më?
Lidhur me integrimin europian, besoj se është prioriteti kryesor, ku askush nuk mund të thotë se Lëvizja Socialiste për Integrim e ka vonuar ndonjë ditë Shqipërinë, qoftë edhe 1 sekondë të vetëm, me plotësimin e detyrimeve të vendit në këtë drejtim.
Së pari, Shqipëria ka marrë statusin e vendit kandidat gjatë periudhës së kësaj mazhorance, pavarësisht se një pjesë e detyrimeve ishte kryer edhe më përpara. Edhe LSI-ja dha një kontribut të rëndësishëm për rotacion paqësor dhe demokratik në vitin 2013.
Së dyti, të mos harrojmë që është bërë një punë mjaft e rëndësishme dhe kjo është arsyeja pse Komisioni Europian ka bërë një rekomandim pozitiv dhe jo negativ për hapjen e negociatave. Pra, është vendosur një kusht, që është fillimi i zbatimit të ligjit të Vetting-ut, dhe për këtë nuk mund të themi që e ka fajin mazhoranca, apo e ka fajin ky, apo e ka fajin ai. Ky është një proces normal, kushtetues dhe demokratik, që do të ecë përpara dhe në këtë drejtim kjo është një mazhorancë që me procesin e integrimit europian ka ecur në mënyrë të vazhdueshme dhe konsistente. A mund të bënte më shumë kjo mazhorancë për të forcuar dialogun politik në vend? Për mua ky është problemi kryesor…
Prandaj ne këtu duhet të bëjmë përpjekje më të mëdha dhe LSI-ja ka bërë përpjekje të vazhdueshme për dialog politik për të gjitha reformat, që nga reforma administrativo-territoriale, ku opozita u vetëpërjashtua me kokëfortësi dhe nuk pranoi asnjë variant. I dhamë 5 variante dhe nuk pranoi asnjë variant; apo dhe te reforma në drejtësi, ku përpjekjet tona, dhe të miat personale, kanë qenë të jashtëzakonshme vetëm për një arsye. Sepse unë kam qenë i bindur që në qoftë se reforma (këtë po e them edhe sot) nuk do të ishte votuar me konsensus, absolutisht nuk do të kishte rekomandim pozitiv dhe ne nuk e dimë se ku do të ishim sot, në kuptimin e konfliktit politik.
Ne një ligj, Veting-un, nuk e kaluam me konsensus dhe shikojmë se kemi këto probleme, mendoni në qoftë se Kushtetutën nuk do ta kishim kaluar me konsensus. Ne kemi bërë çdo gjë…
Ne këtu sot jemi për drogën, jemi për kriminalizimin, jemi për atë çfarë thotë ky njeri për politikën e jashtme…
Politikën e jashtme Bashkimi Europian e vlerëson, shiko progres-raportin, pavarësisht nga idetë që mund të ketë secili.
*****
LSI-ja etiketohet si partia më klienteliste në Shqipëri. Nuk ka një qëndrim, po themi, ndryshe, është më e majtë, sepse është me punëtorët, me pjesën e brishtë, apo është më e djathtë, sepse është me pasanikët, apo është më antinacionaliste, sepse këtu, nacionalistë, të gjitha partitë kështu janë. Edhe kjo është pjesë e politikës, jam dakord, ke edhe zotësi, por nuk mjafton kaq për të krijuar një parti që mua të më ngjallë shpresën që po punon për të gjithë dhe nuk po punon për klientelën tënde…
E para, kjo është një përpjekje e të gjithë atyre, jo juaja, sepse jeni analistë, por e atyre që kanë një shqetësim nga rritja e LSI-së dhe është normale të kenë shqetësim.
Lëvizja Socialiste për Integrim është një forcë politike që ka marrë 120 mijë vota pas 7 muajve të krijimit në vitin 2005, edhe pse ishte në qendrën kryesore të goditjes. Këto vota i ka marrë pa pasur asnjë njeri në punë, përkundrazi, ka qenë parti në persekutimin e qeverisë ose …
Në fillim?
Në fillim kanë votuar dy palë zgjedhje, patjetër.
LSI-ja është një forcë politike, e cila është bërë realitet në pak muaj në Shqipëri. Dikur nxirrnin një sebep, thoshin: “Merr votat e të pakënaqurve”, më pas thoshin: “Merr votat e të kënaqurve”. Është e drejtë e secilit të shprehë…
Ishit në opozitë në fillim…
Ky ishte mendimi yt. Mendimi im është se LSI-ja vlerësohet si forcë, që mund të ketë problemet e saj, dhe unë nuk mund të them se LSI-ja është forcë që ka rënë nga qielli. Përkundrazi, edhe unë vetë nuk kam ardhur nga qielli, por vlerësohet si një forcë që është përpjekur të sjellë zërin e arsyes, të normalitetit në jetën politike shqiptare, t’i japë fund sa të jetë e mundur, nuk është vetëm diçka që është vetëm brenda mundësisë së LSI-së, kthimit të konfliktit në politikë me të vetmen rregullore në Shqipëri.
Natyrisht që LSI-ja kërkon argumente dhe thotë që për këtë qëndrim, për shembull, që PD-ja ka thënë kështu apo një forcë opozitare ka të drejtë dhe ti e merr si një qëndrim të paarsyeshëm, sepse këtu është kuptuar se politika duhet parë bardhë e zi. Po e tha Basha, është armik, po e tha Rama apo tjetri, janë armiq.
Ne mendojmë se LSI-ja përfaqëson një hapësirë normaliteti, qetësie, stabiliteti në jetën politike të vendit, aq sa është kjo hapësirë.
Së dyti, dua t’ju them se baza kryesore e LSI-së janë të rinjtë. LSI-ja ka rininë, mund të them edhe pa modesti dhe me idetë e tyre, LSI-ja është më e organizuar. Ata janë më të socializuar, më të motivuar dhe më të përgatitur në vendin tonë për këto momente. Edhe nëse do të shkoni ju tani te selia e LSI-së, do të shikoni 18-vjeçarë, 17-vjeçarë, 16-vjeçarë. Vijnë te LSI-ja, sepse e gjejnë veten në mënyrë të natyrshme.
- Meta, LSI-ja reflekton qetësinë, por a garanton qetësi?
Mendoj se ka bërë maksimumin për të garantuar qetësi, kjo nuk varet vetëm nga njëra palë, varet nga të gjithë. Shqipëria bën hapa para, nuk bën hapa pas.
Kur ka qenë çështja e ligjit për kontrollin e brendshëm, LSI-ja e ka quajtur se po vjen një ligj i ngjashëm me ligjin e Sigurimit të Shtetit. Këtë e ka thënë Luan Rama në komisionin parlamentar. Më pas, kur ka qenë puna për pajisjen e përgjimit, qëndrimi i LSI-së në komision dhe në parlament ka qenë përsëri që ky është një nga skandalet më të mëdha të kësaj qeverie.
Nëse ka ndodhur, është skandal, por nuk ka ndodhur, apo jo?
Unë di të lexoj…
Nuk e the fjalën “nëse”.
E treta, ka folur përsëri për Saimir Tahirin që (ndryshe nga kompetencat e veta) ka kërkuar 17 ndryshime në Kodin Penal dhe këtë e ka quajtur si një paaftësi të madhe në organizim. E ka ngritur këtë çështje z. Spartak Braho në komision. Luan Rama prapë për vjedhjen e Rinasit e ka bërë përgjegjës dhe me paaftësi….
Çfarë ka thënë z. Luan Rama për këtë ngjarje? Kam përshtypjen se deklarata e tij për ngjarjen e Rinasit do të ketë qenë shumë korrekte. Çfarë gjëje jonormale ka thënë Luan Rama për ngjarjen e Rinasit?
Për institucionet përkatëse, duke iu referuar policisë, ministrisë…
Policisë, SHISH-it dhe të gjitha strukturave që janë atje të Rinasit. Patjetër, ajo që ka thënë ai është normale, se të ndodhë një vjedhje në aeroport…
As mua nuk më duket normale. Unë me një pjesë të këtyre qëndrimeve të LSI-së, jam dakord…
Ju i personalizoni me një individ që është ministër.
Natyrisht, këto janë për individin.
Të lutem, s’duhet shigjetuar ministri “X” për një gjë që ka ndodhur atje. Ti po i trajton si personale. Ka pasur shumë vërejtje nga deputetë të PS-së për Ministrin e Bujqësisë, por kjo s’duhet marrë si personale.
Po të qe personale, unë do t’ju thosha direkt fjalët që qarkullojnë që Meta ka problem se kujton se Tahiri po e përgjon etj. Unë po merrem me deklaratat publike…
Po çfarë shqetësimi kam unë me përgjimet? Unë nuk kam pasur ndonjëherë probleme nga përgjimet.
Pyetja është: Kur gjendja me deklarata parashikohet kaq e zezë, çfarë e justifikon bashkëjetesën tuaj aq paqësore, siç thatë ju, me institucione apo me njerëz të tillë? Këtu vijmë te pyetja themelore: A shqetësohet vërtetë Ilir Meta dhe LSI-ja për këto probleme që ngre?
Deklarata e Luan Ramës ka qenë një deklaratë shumë e përgjegjshme për një ngjarje që ka ndodhur. Ju kërkoni ta personalizoni patjetër me ministrin. Kjo është e drejta juaj.
Ai ka thënë nëse ka ndodhur. Përderisa çështja është në prokurori dhe po hetohet, nuk mund të thuash ka ndodhur, se atëherë Prokuroria kot sa po heton dhe i bie të dalësh mbi Prokurorinë dhe mbi Gjykatën. Kur thotë “nëse”, mendoj se deklarata ka qenë korrekte.
Fjala “nëse”, nuk vihet kot. Çdo njeri di ta lexojë. Fjala “nëse” është për të dalë në titull dhe për të vazhduar.
Ju po paragjykoni për të paraqitur sikur ka qëndrime të dyfishta. Policia mbështetet pa asnjë diskutim.
Këtë nuk e kemi dëgjuar….
Ju nuk doni ta dëgjoni, sepse me një tufë lajmesh krijuat idenë sikur ka një problem.
Maxhoranca erdhi me një projekt të qartë dhe u bëri të qartë njerëzve se çfarë kishte ndodhur 3,5 vjet më parë. Ata kanë 3,5 vjet që po thonë se ç’ka bërë Sali Berisha. “Qeveria e vjetër, qeveria e vjetër”, dakord. Po ç’ka bërë kjo qeveri në 3,5 vjet që po e mbaron mandatin e vet, nëse do të kërkojë si të gjithë politika shqiptare një mandat tjetër? Po financojmë, – thanë, reformat: “Ky buxhet është buxheti i financimit të reformave”. Ç’domethënë financimi i reformave? Çfarë kemi në këta 4 vjet?
Atëherë, unë mendoj se në këta tre vjet, pa dyshim, që kemi një situatë ekonomike më pozitive, sepse këtu flasin disa tregues, pavarësisht nga perceptimi apo nga këndvështrimi juaj. Kemi një rritje ekonomike gati 3,5%, nga 0,5% që ka qenë përpara tre vjetëve; kemi një përmirësim të performancës së ekonomisë shqiptare, të vlerësuar nga institucione ndërkombëtare, që i certifikojnë këto standarde. Kemi, pa asnjë diskutim, përpjekje për të tërhequr investime të huaja, sigurisht në një kohë të vështirë. Unë mendoj se jam shumë korrekt në gjithë ato që po shprehem.
Natyrisht, kemi një përpjekje për të përmirësuar edhe klimën e biznesit në vend, madje edhe raporti më i fundit i Doing Business tregon një përmirësim të ndjeshëm…
Kemi ndonjë gjë, z. Meta, në gjitha këto gjëra të mëdha që përmendët?
Duhet të kemi shumë që të bëhen më shumë. Kemi shumë që duhen bërë më mirë, por vendi ka qenë në një situatë mjaft kritike. Në aspektin makroekonomik është në një situatë shumë më e konsoliduar dhe pozitive, e cila duhet të vijojë të krijojë mundësi tani për një impakt më të prekshëm te qytetarët, te punësimet, te materializimi i investimeve të huaja.
Po të dalësh në opozitë, do të dalësh sepse ke diçka kundër, zotëri, thelbësore! Jo reforma në drejtësi, se reforma në drejtësi u tha që do të fusë Ilir Metën në burg, e kupton, dhe hajde ta luftojmë!
A i erdhi një e mirë këtij vendi nga lufta që bëra unë, qoftë edhe për veten time? I erdhi, apo jo, meqenëse çdo gjë ju e paragjykoni.
Ka shumë rëndësi, se a e beson vërtet këtë, a nuk e beson, e dyshoj, sepse ishte komplet gjuha e PS-së kjo.
Jo, nuk ishte gjuha e PS-së kjo! Po të ishte një i PS-së do të flisja ndryshe, do të fliste për arritje të jashtëzakonshme. Unë nuk e thashë këtë gjë!
Këtë gjë nuk e kam thënë kurrë as kur Berisha e krahasonte Shqipërinë me Gjermaninë. Kjo është gjuha e FMN-së dhe e Bankës Botërore.
Mund të bëj vetëm një pyetje? Ju nuk shikoni optimizëm për këtë qeveri. Dakord. Po optimizëm për opozitën shikoni, meqenëse për qeverinë nuk shikoni?
Ky është dëshpërimi i madh sipas mendimit tim, që nuk ka alternativë, në kuptimin që edhe këta janë një bandë ose një kompani biznesi klienteliste. Do t’ia japim asaj, por nesër edhe Ilir Meta mund të shkojë me këta dhe përsëri ne nuk do të kemi asgjë. Ky është problemi që nuk ka shpresë. Unë them sa mirë që është opozita, sepse ngre disa shqetësime.…
Dakord. Shyqyr që ka opozitë dhe unë them se po të ishte edhe pak më e fuqishme, do të ishte më e mirë edhe për ne.
Te opozita nuk ka aq shumë besim ose s’ka fare.
Dakord. Problemi kryesor që njerëzit ikin, mendoj unë, sepse bëj edhe unë ndonjë analizë me vetveten, ajo që mua më shqetëson më shumë, jo vetëm kur dëgjoj që ikin njerëz që janë të papunë ose që kanë ndonjë punë shumë modeste, por që nuk e përballojnë jetën me ato pretendimet që kanë për veten dhe fëmijët e tyre, është kur synojnë të ikin edhe ata njerëz të cilët janë në pozicione pune shumë të mira.
Përpara disa javësh kam takuar dikë që punonte në një bankë e cila paguhej 4 mijë ose 5 mijë euro, sepse ishte mjaft e kualifikuar, që mendonte të ikte. Një pagë që edhe në vende të zhvilluara nuk e gjen kollaj.
Unë mendoj se arsyeja kryesore që duan të ikin nuk është thjesht problem ekonomik, por është problemi i këtij konflikti kaq të madh sa askush nuk po merr vesh se çfarë po thotë njëri dhe çfarë po bën tjetri. Të një pasigurie që krijohet për të ardhmen dhe të mungesës së asaj klime mirëbesimi dhe respekti për disa institucione të përbashkëta, të cilat janë kolonat e një shtëpie ku jetojmë të gjithë, pavarësisht se kush do ta drejtojë këtë shtëpi për katër vjet dhe kush do ta drejtojë për katër vjetët të tjera. Unë mendoj se këtu duhet ta kërkojmë thelbin e këtij problemi, sepse që rritja ekonomike është ajo që thashë unë, pavarësisht se si perceptohet, reflektohet dhe pavarësisht se si shpërndahet apo rishpërndahet, kjo është një çështje tjetër.
Unë mendoj se është ky konflikt dhe nga konflikti vijnë edhe pasoja të tjera. Kur them konflikti politik, nuk them se duhet të ketë debat politik, por them se duhet të ketë më shumë dialog politik për forcimin e institucioneve, për monitorimin e funksionimit të tyre. Që unë që jam në mazhorancë mos të them që kjo po bëhet e shkëlqyer dhe ti, meqë je në opozitë, për shkak të mungesës së dialogut, apo jo, vetëm të nxish, sepse vetëm institucionet e gjithëpranuara do ta rrisin besimin e qytetarit tek institucionet, politika dhe tek e nesërmja.
- Meta, në qoftë se ekonomia është mirë, kontrolli mbi territorin është siç tha z. Rama vitin e parë, përse ikin këta njerëz?
Unë thashë që ekonomia është më mirë se çka qenë. Po flasim në raport përpara tre vjetësh.
Berisha ka pasur nga vitet më të mira në këto 25 vjet, po t’i shohim, pastaj ka pasur rënie të mëdha.…
Greqia, ishte partneri kryesor dhe Italia në ditë shumë më të mira. Unë nuk thashë as është shumë më mirë, as shkëlqyer. Thashë që ka një konsolidim të parametrave makroekonomikë. Kjo është pozitive! Duhet punuar që këta parametra të përkthehen në arritje më të prekshme për qytetarët, për shtresat më në nevojë.
Duke dëgjuar me vëmendje z. Meta, po këmbëngul shumë te një lloj paqeje, një lloj mosdiabolizimi i të dyja palëve. Z. Meta duke e paraqitur këtë si çështje rozë që edhe Berisha mirë bëri, nuk kemi vërejtje të mëdha, nuk kanë të zezë, pastaj edhe Rama mirë, vetëm i shërben kësaj vjedhje masive që po u bëhen interesave të shqiptarëve, nuk i shërben një lloj kontradikte ndaj këtyre pushteteve. Ndaj ajo paqja “dashuri dhe qetësi” juaja, vetëm i bën keq, sipas meje, mjedisit politik, krijon një fabul të rreme të një Shqipërie që nuk është...
Ne nuk po përpiqemi të paraqesim një Shqipëri që nuk është, por po përpiqemi të jemi edhe me këmbë në tokë, sepse është gjëja më e thjeshtë që të kthehemi të gjithë në kontestues dhe të shtyjmë ndoshta vendin drejt krizave që mund ta bëjnë situatën edhe më të vështirë. Jam plotësisht dakord me ju për të zhvilluar transparencë maksimale për gjithçka dhe për çështjen e koncesioneve që është përmendur disa herë dhe që ju e paskeni mbrapa.
LSI-ja ka një qëndrim të saj shumë të qartë dhe një projektligj që e ka paraqitur dhe që shpresojmë të miratohet së shpejti. Ne e kemi bërë të qartë qëndrimin tonë që koncesioni duhet të kalojë në parlament, sepse aty është edhe opozita, por jo vetëm për këtë arsye, por për arsye se koncesionet zgjasin për një periudhë përtej mandatit të një qeverie. Janë detyrime.
Së dyti, ne kemi një administratë, e cila, për shkak të presionit politik, për shkak të presionit të grupeve të caktuara, mund të mos ketë ekspertizën e duhur, por, edhe nëse e ka, mund të detyrohet të paraqesë relacione jo reale, të cilat, në vend që të sjellin koncesione me efektivitet, në interes të ekonomisë së vendit, të qytetarit, të angazhimit të privatit për të investuar dhe për të kontribuuar për shërbimet publike më cilësore, më të aksesueshme, më në interes të qytetarit, sjell të kundërtën, sikurse edhe ka ndodhur në të kaluarën, sepse kjo histori nuk është e re. Kështu që unë mendoj se të qenit realist nuk është të qenit oportunist.
- Meta, kishim një deklaratë interesante të z. Rama, nëse mund të quhet e tillë ku tani koalicioni do të jetë me tre “koka”: z. Rama, ju dhe z. Shpëtim Idrizi, “koka” e tretë. Si mendoni për deklaratën e z. Rama?
Mendoj se është me qëllimin e mirë për të rritur kolegjialitetin, transparencën, vendimmarrjen e koalicionit, kështu që kjo është gjë pozitive, mendoj unë.
********
- Meta a besoni seriozisht se në vitin 2017 Shqipëria duhet të vazhdojë këtë rrugë që po bëni sot ju dhe Edi Rama, apo Edi Rama dhe ju?
Së pari, unë do të përpiqem të mos thellohem në paragjykime dhe në konspiracione të panevojshme, për arsye se…
- Meta sot na e ke hequr këtë dyshim…
Më falni, kur ato kanë baza reale, përsëri nuk përbëjnë një shqetësim për mua.
Ekziston një shqetësim për të ardhmen e vendit dhe këtë shqetësim duhet ta gjejmë te kjo klimë politike dhe te ky raport politik në vend, ku LSI-ja ka rolin e saj, ka përgjegjësitë e saj, i ka marrë ato në çdo moment dhe do t’i marrë edhe në të ardhmen me transparencë të plotë.
Ajo që unë dua të nënvizoj është se LSI-ja (pa hyrë në raste të veçanta, se unë nuk mund të bëj as hetuesin, as prokurorin, as gjykatësin, as vlerësuesin e një situate konkrete, si shumë situata që janë përmendur këtu apo mund të përmenden në studio të tjera) do të përpiqet të jetë gjithmonë në anën e interesit publik. Se sa do të jetë, kjo mbetet për t’u vlerësuar në të ardhmen. Gjithmonë do t’i shërbejë stabiliteti të vendit, edhe pse kjo për ju duket si fjalë e mërzitshme, sepse zakonisht stabiliteti vlerësohet kur mungon.
Varet kë quajmë stabilitet….
Bazuar mbi këtë stabilitet do të bëjmë më të mirën, që vendi të ketë progresin maksimal, brenda potencialeve të progresit, sepse çdo vend ka mundësitë e saj të zhvillimit, pasi ende është nën potencialet e zhvillimit të tij.
Tani LSI-ja që e ka mbështetur Edi Ramën për mbetjet, për kazinotë e të tjerë, si mund të bjerë përsëri dakord dhe të thotë: “A i keni marrë ju paratë e kazinove? A doni t’ua shtyni edhe 2 vjet? Po, hajdeni t’ua shtyjmë edhe 2 vjet”. Këtu ka një imoralitet të madh më duket….
Së pari, nuk besoj se ka një qëndrim të LSI-së, në qoftë se deputetë…
Nuk ka deputetë të caktuar LSI-ja?
Të lutem, se ju ashtu mendoni, se çdo gjë pastrohet dhe..
Diçka rregullohet në Shqipëri, z. Meta, se nuk është se Luan Rama do t’i thotë vetë….
Luan Rama, padyshim që flet edhe në emër të LSI-së, por del dhe flet edhe në emër të tij, se nuk mund ta ndalosh të dalë dhe të flasë në emrin e tij. Kjo nuk është çështja kryesore mendoj unë, ju duhet të jeni…
Kjo është mënyra e procedimit, kjo puna e kazinove është shumë e rëndë, por është mënyra e procedimit…
Portreti i Presidentit Nishani është në zyrën time që nga dita që qeveria e hoqi me ligj. Atë ditë është vënë dhe portreti nuk ishte në zyrë, kur ligji thoshte se portreti i Presidentit duhej të mbahej. Pra, nuk duhet të paragjykojmë çdo gjë dhe gjithçka.
Pra, ju po thoni se znj. Topalli nuk e mbante dhe ju e vendosët?
Unë nuk e thashë këtë gjë, por e thatë ju.
- Rama sapo deklaroi se është i gatshëm të udhëtojë drejt Moskës. Ju edhe si ish-Ministër i Jashtëm, por edhe si aleat i tij, si e gjykoni këtë: është karshillëk, apo është një bonsens që zoti Rama vazhdon lojën e liderit global?
Unë tani sapo jam njohur me këtë lajm që ju po jepni. S’kam asnjë paragjykim për këtë çështje dhe natyrisht që është e drejta e Kryeministrit të marrë iniciativa dhe të japë arsyetimet dhe shpjegimet e caktuara.
Unë për shembull, kam qenë në Moskë si Ministër i Jashtëm në vitin 2002 ose 2003, ku jam takuar me Ivanovin dhe kam qenë për një arsye konkrete, që Rusia të mos pengonte një autorizim për të nisur negociatat për marrëveshjen e tregtisë së lirë midis Shqipërisë dhe Kosovës, gjë që ndodhi, praktikisht. Pra, mendoj që çdo raport apo marrëdhënie duhet parë në interes të perspektivës së vendit dhe natyrisht që Shqipëria ka një përcaktim të qartë euroatlantik dhe europian.
Të përqendrohemi te reforma në drejtësi. Z. Meta, vetingun si fjalë, në fakt shumë njerëz e kuptojnë si këto që bëjnë boks në mes të katër rrugëve, disa e kuptojnë si fshatrat e Çermenikës dhe disa afër Moldavisë. As unë s’e besoj shumë këtë proces, ku i gjithë vendi është zhytur në një luftë të madhe dhe sigurisht që reformat aty janë të rëndësishme, por duket sikur vetëm drejtësia është e keqja e madhe, që e ka vrarë këtë popull dhe çdo përqendrim tjetër ka ikur dhe të gjithë po merren me këtë, edhe ndërkombëtarët. Si e shihni ju këtë?
Pa dyshim që drejtësia është një plagë shumë e madhe, por, patjetër që ky është produkt i kësaj politike dhe unë e kam thënë edhe më parë, që Kushtetuta që ne bëmë dhe arsyeja pse duhej bërë me konsensus, është një Kushtetutë e sforcuar.
Dhe, në qoftë se kemi në konsideratë parimet se si ndërtohet dhe funksionon një shtet demokratik i së drejtës, nuk ka krahasim me Kushtetutën e vitit 1998, e cila ishte një Kushtetutë shumë demokratike, garantuese dhe e balancuar.
Më e mirë?
Patjetër, por, për fat të keq, ajo nuk prodhoi dot një sistem efikas dhe të besueshëm të drejtësisë, për arsye të konfliktit politik dhe të ndërhyrjes së politikës në sistemin e drejtësisë. Ajo që kam thënë dhe që i qëndroj edhe sot është, që kjo reformë do të ketë sukses në dy raste.
Së pari, në qoftë se do të bëhej me konsensus, dhe baza kryesore kushtetutshmëria dhe legjitimiteti i saj u bënë me konsensus, pavarësisht ligjit të vetingut apo një ligji tjetër, sepse kemi Gjykatë Kushtetuese, kemi Venecian e të tjera, por rreziku kryesor që ishte, u kapërcye me sukses.
Së dyti, prania, paanësia dhe profesionalizmi i misionit ndërkombëtar, që ne kemi pranuar të vijë për të asistuar këtu. Pse? Për arsyen, sepse ne ende nuk e kemi atë vetëpërmbajtje, përgjegjshmëri dhe vullnet për të mos ndërhyrë në këtë proces.
Po thoni një gjë që s’duket shumë e vërtetë. Paanësi e ndërkombëtarëve….
Unë e besoj këtë gjë, nuk po të them që janë apo s’janë të paanshëm, kjo është një çështje tjetër, por po të them që këto janë dy garancitë.
Kjo reformë është propozuar, ideuar dhe punuar nga zyra e Sorosit në Tiranë, që është pjesë e rëndësishme e qeverisë që ne kemi sot, ndryshe nga vendet e tjera, që zyra të tilla të kësaj natyre mbeten institucione të pavarura. Kemi një moment të rëndësishëm, sepse është bërë nga kjo zyrë dhe duket sikur këtë e bën ajo pjesë e qeverisë që vjen nga kjo zyrë, nga z. Rama…
Dakord, ky është mendimi juaj, mund të jetë edhe paragjykimi juaj dhe besoj se nuk mërzitesh për këtë që po të them.
Kjo është një çështje tjetër. Ti mbaj atë qëndrim, nuk kam asnjë shqetësim, por ajo që do të them unë është kjo…
Edhe z. Basha ka frikë ta thotë këtë…
Të lutem, nuk e di se çfarë qëndrimi ka z. Basha. Qëndrimi im është ky, që kjo reformë sot, pra bazuar mbi këtë Kushtetutë të re që ne kemi, atë të 21-22 korrikut, sipas vlerësimit tim, është një reformë e standardeve të Venecias.
Nuk e di se çfarë do të ishte kjo reformë pa kontributin e Venecias, nuk mund ta gjykoj dot, por kontributi i Venecias, i opozitës, i ekspertëve të nivelit të lartë, i Partisë Socialiste, i LSI-së dhe i të gjithë faktorëve që u përfshinë në këtë proces dhe mbi të gjitha i Venecias, ka bërë që kjo të jetë një reformë e standardeve ndërkombëtare. Edhe në vazhdimësi i ka të gjitha mundësitë që të jetë një reformë e standardeve ndërkombëtare të Venecias dhe kjo është arsyeja pse po pritet edhe për ligjin Vetting-ut nga Gjykata Kushtetuese.
Në një situatë ku padrejtësia, korrupsioni, politika që kap gjykatës, ç’nuk kap, të presësh të dalin këta gjykatës, si kjo vera e mirë, kjo nuk ka mundësi. Reforma, z. Meta, është e dështuar si ajo Kushtetuta e dështuar. Nëse duam vërtet ndryshim për mirë të Shqipërisë, duhet të fillonte nga tjetërkund. Mua më vjen keq që ju vazhdoni dhe i përdorni gjithnjë ndërkombëtarët si atu-ja e sigurisë, e garancisë. Do të vijë vetingu, do të na e bëjnë ata vetingun. Kjo tregon dështimin tuaj si klasë politike!
Prandaj ne kemi luftuar kundër konfliktit politik dhe luftojmë për dialogun politik për disa çështje themelore.
Reforma në drejtësi, nëse bëhet fjalë për veting, po ju them se ky veting duhet të fillojë nga ata oligarkët që ju sponsorizojnë ju, partitë tuaja.
Dakord, le të fillojë!
Bëni vetingun e bizneseve, të oligarkisë, të njerëzve të pasur, sesi janë pasuar në Shqipëri, z. Meta…
Nuk e bëjmë dot ne, se do të thoni ju që i mbajtët me hatër ose u hakmorët. Atë gjë përsëri drejtësia do ta bëjë.
Të gjithë kemi pasur kontakte me qarqet ndërkombëtare dhe diplomatët nuk kanë qenë shumë të kënaqur me ju dhe Bashën, sipas optikës së tyre, si pengues të procesit të reformës. Në anën tjetër, një deputet i juaji foli hapur për shkelje të sovranitetit të Shqipërisë nga ndërkombëtarët. Ju si Kryetar i Kuvendit u vutë në dijeni të mesazheve të tmerrshme, gati kërcënuese, që u çoheshin nga ambasadori amerikan deputetëve. A mendoni se në të gjithë këtë proces ka pasur shkelje flagrante të kufjeve të sovranitetit, të kufijve të politikës normale të vendit apo jo?
Lidhur me raportin tim me ndërkombëtarët, nuk e di se çfarë mund të thotë një ndërkombëtar që vjen tek unë dhe kur ikën nga unë takohet me ju apo me dikë tjetër.
Për Reformën në Drejtësi di që LSI-ja, edhe unë si kryetar i saj, edhe si Kryetar i Kuvendit që në fillim kemi thënë: “Reformë në Drejtësi mund të ketë vetëm me konsensus dhe sipas Venecias”. Është thënë që në fillim kjo gjë.
Që këtu keni qenë kundër zonjës Vlahutin… Këto pra janë kontradiktat.
Nuk ka kontradiktë fare. Po flas për qëndrimet e mia.
E dyta, ka qenë në qoftë se Partia Demokratike është kundër një reforme sipas standardeve të Venecias, atëherë me keqardhje dhe me dhimbje, për shkak të konfliktit politik dhe të ndërprerjes së dialogut politik në vend, LSI-ja i ka garantuar, e kam edhe me shkrim, kam garantuar edhe ndihmës sekretarin e Shtetit, i cili më ka kërkuar që të luftojë për konsensusin, ma ka kërkuar 3 herë, mund të pyesni edhe mikun tonë të përbashkët z. Angjeli, që ka qenë në atë takim të rëndësishëm, kemi thënë se votat e LSI-së do të jenë për këtë reformë, por një reformë që do të kalojë me 93 apo me 94 vota, ku shumë vota janë të diskutueshme për shkak të dekriminalizimit, disa të tjera, sepse do të diskutohen si vota që u morën apo që pavarësisht se ato mund të jepeshin me dëshirë dhe me vullnet etj., etj, kjo nuk do të realizojë as reformë dhe nuk do të ketë asnjë hap për integrimin europian, sepse do të ndërpritet dialogu politik.
Opozita, pra, ajo që është opozita institucionale apo zyrtare, do të dalë në rrugë, do të djegë mandatet dhe tani nuk do të kishim rekomandim, por do të thuhej: Vlerësojmë përpjekjen për Reformën në Drejtësi, që do të ishte tani, po të ishte bërë ashtu, por na vjen keq për ndërprerjen e dialogut politik dhe shpresojmë të rivendoset dialogu politik në Shqipëri etj, etj.
Pra, ky ka qenë qëndrimi dhe ka qenë mjaft i qartë dhe i pandryshueshëm. Prej kohësh kam kërkuar të bëhet takim që në fillim sapo të vinte raporti përfundimtar i Venecias për herë të dytë, midis ambasadorëve, midis z. Rama, z. Basha dhe midis meje si Kryetar i Kuvendit. Madje kam thënë: bien dakord PS-PD, ne e votojmë, nuk ka rëndësi fare, le të mos jetë edhe në standard të Venecias, por duhet të miratohet me konsensus.
Kështu që qëndrimi ynë ka qenë shumë i qartë, besoj edhe ndërkombëtarët me mua kanë qenë shumë të qartë. Ndoshta kanë mbajtur tjetër qëndrim me mua, kanë mbajtur tjetër qëndrim me ju, ajo është një e drejtë, qëndrimi im edhe me z. Basha, kur jam takuar, edhe me z. Rama dhe me të gjithë të huajt…
Këtë e kuptuam. Por a e kanë kaluar kufirin, sovranitetit që…
Te sovraniteti, unë mendoj se fajin nuk e kanë ndërkombëtarët, por e kemi vetë, sepse një kolegu ynë, që e njohim shumë mirë, nuk po ia përmend emrin, më erdhi një ditë dhe më tha: “Ambasadori e teproi dje kur tha që do t’ju vijë turp po nuk bëtë këto, po nuk bëtë ato dhe kjo puna e sovranitetit nuk shkon”. Ai është një botues opozitar, botues për gazetën e tij, dhe unë i thashë: Me ato që shkruan ti dhe që shkruajmë të gjithë ne, po themi mediat në Shqipëri, të majta apo të djathta, opozitare apo pozitare dhe me ato që thuhen nëpër ambasada, që themi të gjithë ne që filani vodhi 40 milionë euro, ky donte të vriste këtë, ai bëri këtë gjënë tjetër, a thua se Shqipëria ka edhe GDP-në e Indisë apo të Pakistanit, sikur 1% të marrin ata si të vërtet, mjafton për të mos pasur asnjë respekt për sovranitetin e vendit. Sepse ky është cenim që po ia bëjmë ne sovranitetit të vendit tonë dhe të …
Domethënë ata janë të justifikuar që janë sjellë pa respekt, këtë po thoni?
Jo, nuk po e them unë. Këtë po e thoni ju. Unë po them që ne përgjegjësinë …
Pyetja ishte: si i gjykoni ata? Domethënë si janë sjellë? Ne jemi ata që e njohim të gjithë njëri-tjetrin…
Unë nuk dua të hyj fare të gjykoj njeri…
Ju jeni Kryetar i Kuvendit. Në qoftë se ndodh që një ambasador shkon dhe shantazhon deputetët tuaj, ju nuk mund të jeni pa qëndrim. Mund të thoni: e ka bërë mirë apo keq, por të thoni: nuk kam mendim për këtë, nuk shkon.
Më duket se ju anashkaloni një fakt, që unë kam mbajtur një qëndrim publik dhe kam thënë të mos bëhen sms apo presione ndaj deputetëve dhe mendoj që kjo punë duhet zgjidhur me konsensus…
Dhe nga kjo lind pyetja: A ka pasur tejkalim kompetencash gjatë gjithë procesit?
Tani, për mua të gjitha këto nuk janë shumë të rëndësishme. Për mua është e rëndësishme ajo që ndodhi. Është një gjë pozitive. A ka mundësi ta normalizojmë këtë proces tani, që të kemi një veting real të drejtësisë, sepse vetëm drejtësia mund të bëjë një veting të të gjithë të tjerëve, përfshirë edhe politikën.
Po kjo është politika shqiptare, ai parlament është mbledhur, z. Meta. Nuk e kemi mbledhur ne këtu. Atëherë do të merresh edhe ti si këta me rekorde kriminale….
Se çfarë do të bëjë LSI-ja në vitin 2017 për sa u takon zgjedhjeve, këtë nuk ta them dot, sepse kjo është një gjë që do ta vendosë LSI-ja dhe jo Ilir Meta.
Së dyti, sepse përmendët parlamentin dhe shumë gjëra vijnë nga cilësia e tij. LSI-ka ja do të bëjë maksimumin për një përfaqësim sa më dinjitoz, sepse nuk mjafton të mos vëmë njerëz me rekord kriminale dhe jemi në rregull. Çdo parti, çdo koalicion do të paraqesë…
Ti je në krye të një institucioni, i cili ka brenda vetes njerëz me rekord kriminale. Deri në fund të mandatit ke njerëz…
Nuk mund të mbaj unë përgjegjësi.
Si nuk mban përgjegjësi?
Unë përgjegjësinë e kam shprehur duke mbështetur dekriminalizimin, duke votuar dhe duke kërkuar që të zbatohet dhe të respektohet.
A kemi sot një vendim të LSI-së për të garuar në koalicion me Edi Ramën në vitin 2017?
Po të kishte një vendim do ta kishe marrë vesh ndër të parët…
Për vite të tëra përflitet se Ilir Meta do të jetë president i vendit, ndërkohë z. Basha ka thënë: “Mbështes Nishanin për një mandat të dytë, për këtë jam gati të bëj marrëveshje me LSI-në”.
Unë nuk mund të mbaj përgjegjësi për deklaratat e z. Basha dhe të askujt tjetër. Çështja e presidentit është një çështje që ka ende shumë kohë, por nuk kemi asnjë detyrim dhe angazhim për të bashkëpunuar me z. Basha dhe Partinë Demokratike për të zgjedhur presidentin e ri. Për mua, më e rëndësishme se çdo gjë, është që çdo zgjedhje t’i shërbejë stabilitetit të vendit.
Nuk u përgjigjeni me këtë. Domethënë, po ju kërkoi votat, ju nuk…
Nuk kemi asnjë detyrim të mbështesim një kandidat të z. Basha, nuk po përmend asnjë emër këtu. Për presidentin aktual kam respekt dhe për aq kohë sa të jetë në detyrë, e unë do të jem në zyrën ku jam, fotografia e tij është atje.
Argumenti më i madh që keni dhënë për largimin nga qeverisja e Sali Berishës ka qenë se “kjo maxhorancë kapi të gjitha institucionet”. Përderisa ju nuk mbështesni një kandidat të opozitës, do të thotë se ju do të merrni edhe Presidentin, edhe qeverinë…
Unë nuk kam thënë asnjë argument të tillë.
Pak a shumë këtë keni thënë në 2013-ën.
Ajo është tjetër gjë. Ai ka qenë një koalicion i përcaktuar nga rrethana të caktuara, ku parësor dilte roli i LSI-së si faktor për stabilitetin e vendit apo për ta lënë në rrjedhje të lirë, drejt një situate konfliktuale, pa rrugëdalje, dhe në fund fare ajo marrëveshje katërvjeçare me Partinë Demokratike është mbyllur në mënyrën më korrekte. LSI ka zgjedhur të dalë në opozitë.
Pra, formon një qeveri të tillë për shtetin e institucioneve që do të na ndërtojë një administratë se do të jetë edhe nesër edhe lufta politike. Unë jam për këtë lloj aleance, nuk jam për Presidentin, jam për Kryeministrin, që është figura më e parë, një figurë e tillë ku heqin dorë nga pushteti për të ndërtuar shtetin, janë fjalët e Ilir Metës këto. A jeni dakord?
Faleminderit që më perifrazuat. Ajo që unë dua të nënvizoj është për presidentin. Në çdo rast LSI-ja do të mbështesë një figurë me integritet të lartë publik, por për sa i takon emrit nuk mund të them asnjë emër sot, sepse kjo është një çështje që nuk është hapur për diskutim dhe është tërësisht e panevojshme. Së dyti, ne kemi një president që po kryen detyrën e tij, me të cilin ne kemi raporte normale…
Por në qoftë se do t’ju propozohet diçka e tillë…
Në qoftë se ofrohet pazar, nuk është më shteti i institucioneve.
Çfarë kuptoni ju me fjalën detyrim? Nuk kam asnjë detyrim ndaj z. Basha?
- Basha paraqet një aleancë partiake, pra një aleancë PD-LSI që të gjejmë një figurë, po them që e propozon zoti Basha. Unë nuk e shoh kështu, madje edhe një raport PS apo LSI për presidentin, përsëri nuk do ta shikoja si diçka partiake, do ta shihja në atë kuadër që e theksoi edhe z. Lubonja, që të gjendet një figurë, një president tek i cili të shprehen të gjithë, të mblidhen të gjithë kur ka nevoja politika për t’u mbledhur.
Është problemi te Kryeministri, z. Meta, nuk është problemi te Presidenti.
Është çështje e lidhur me Presidentin.
- Meta, kam një pyetje që lidhet me faktin që z. Rama tha se do të ketë 3 koka koalicioni juaj. Ditët e fundit ka një ashpërsim shumë të madh me Greqinë dhe ky lloj ashpërsimi duket shumë fals. Duket sikur një parti e tretë i nevojitet shumë z. Rama. Ç’mendim keni për partinë e z. Idrizi, por edhe në lidhje me problemin me grekët, që ndoshta do të jetë edhe një problem në kuadër të integrimit në Bashkimin Europian?
Për sa u takon marrëdhënieve me Greqinë, mendoj se marrëdhëniet me Greqinë janë të pazëvendësueshme për Shqipërinë dhe për shqiptarët për arsye të lidhjeve, të interesave të shumanshme dhe mendoj se lidhjet mes dy popujve i tejkalojnë edhe marrëdhëniet institucionale apo shtetërore midis qeverive. A ka probleme?
Pa dyshim që ka, problemet me fqinjët do t’i kesh, nuk do të kesh probleme me Zelandën e Re, apo jo?
Nuk ke si të kesh probleme me Zelandën e Re. Kemi kaq shumë interesa, kemi kaq shumë bashkëpunim, kemi 800 mijë shqiptar që jetojnë atje, kemi minoritetin grek që jeton këtu, jemi dy vende anëtare të NATO-s, jemi dy vende europaine, ata anëtarë në BE, por edhe ne synojmë të anëtarësohemi në një të ardhme të shpejtë, edhe me mbështetjen dhe mirëkuptimin e tyre. Çështjet e trashëguara duhet t’i zgjidhim me shumë konstruktivitet dhe pa i vendosur si pengesë të bashkëpunimit të gjithanshëm që kemi sot. Kështu që është shumë e rëndësishme të ndjekim një politikë bashkëpunuese, një politikë konstruktive.
Padyshim që heqja e ligjit të luftës do të ishte një kontribut shumë i rëndësishëm, por kjo gjë kërkon edhe një klimë më dialoguese, me më pak retorikë mendoj se do të kemi më shumë rezultate edhe në zgjidhjen e problemeve të së kaluarës. Unë e kam thënë që çështja çame është si një plagë, plagën edhe kur e ledhaton të dhemb, pa le kur e ngacmon. Ne duhet të synojmë zgjidhjen e problemeve.
Po kur e kafshojmë plagën për interesa politike?!
Komunitetit çam i intereson zgjidhja e asaj çështje, nuk i intereson as retorika jonë…
