Fjalimi i Hugo për shkatërrimin e mjerimit në Asamblenë Kombëtare Franceze

Nga Aurenc Bebja, Francë – 14 Prill 2021

 “Le Moniteur Universel” ka botuar, të martën e 10 korrikut 1849, në faqen n°5, fjalimin e Victor Hugo në mbështetje të propozimit të Armand de Melun për të ngritur një komitet për “përgatitjen e ligjeve në lidhje me mirëqenien dhe ndihmën publike” më qëllim shkatërrimin e mjerimit, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

… Zotërinj, unë nuk jam nga ata që besojnë se vuajtjet mund të zhduken në këtë botë, vuajtjet janë një ligj hyjnor, por unë jam një nga ata që mendojnë dhe pohojnë se dikush mund të shkatërrojë mjerimin. (Ankesa – Mohime të dhunshme në të djathtë).

 Zotërinj, ta bëni mirë dallimin,  nuk them ta zvogëlojmë, ta dobësojmë, ta kufizojmë, të limitojmë, them ta shkatërrojmë. (Pëshpëritje të reja në të djathtë). Mjerimi është një sëmundje e trupit shoqëror ashtu si lebra ishte një sëmundje e trupit njerëzor; mjerimi mund të zhduket ashtu siç është zhdukur lebra. (Po, po! Në të majtë). Shkatërrimi i mjerimit! Po, është i mundur! Ligjvënësit dhe qeveritarët duhet të vazhdojnë të mendojnë për këtë në mënyrë të pareshtur; sepse, në një çështje të tillë, për sa kohë që e mundshmja nuk është fakt, detyra nuk është përmbushur. (Ndjenjë e përgjithshme)

 Mjerimi, zotërinj, unë po hyj në zemër të çështjes këtu, doni të dini se ku është, mjerimi? A doni të dini se sa larg mund të shkojë, sa larg shkon, unë nuk them në Irlandë, nuk them në Mesjetë, them në Francë, them në Paris dhe në kohën që jetojmë ne? A doni fakte?

 Ka në Paris (oratori ndalet).

 Zoti im, unë nuk hezitoj t’i citoj ato, këto fakte. Ata janë të trishta, por të nevojshme për t’u thënë; dhe shikoni, nëse duhet të them mendimin tim, unë do të doja që ai të largohej nga kjo asamble dhe nëse është e nevojshme do të bëj propozimin zyrtar, një hetim të madh dhe solemn të situatës së vërtetë të klasave punëtore dhe vuajtëse në Francë. Do të doja që të gjitha faktet të dilnin në dritë. Si doni të shërojmë sëmundjen nëse nuk hetojmë plagët? (Shumë mirë! shumë mirë!)

 Ja këto janë fakte:

 Ka në Paris, në këto periferi të Parisit që era e trazirave ngrinte dikur kaq lehtë, ka rrugë, shtëpi, kanalizime, ku familje, familje të tëra, jetojnë grumbull, burra, gra, vajza të reja, fëmijë, duke mos pasur shtretër, pa batanije, gati sa thashë për rroba, asgjë tjetër përveç grumbujve të infektuar të leckave të thartuara, të mbledhura në cep të rrugëve, një lloj plehu qyteti, ku krijesat njerëzore futen të gjalla për t’i shpëtuar të ftohtit të dimrit (Lëvizje).

 Ky është një fakt. Ja dhe të tjerë: Këto ditë të fundit, një njeri, Zoti im, një njeri i fushës letrare (intelektual), sepse mjerimi nuk kursen profesionet liberale më shumë se profesionet manuale, një njeri i pafat vdiq nga uria, fjalë për fjalë vdiq nga uria, dhe u gjet pas vdekjes së tij që ai nuk kishte ngrënë për gjashtë ditë. (Ndërprerje e gjatë) A doni diçka më të dhimbshme? Muajin e kaluar, gjatë përhapjes së kolerës, gjetëm një nënë dhe katër fëmijët e saj duke kërkuar ushqimin e tyre në mbeturinat e ndyra të varreve masive të Montfaucon! (Ndjesi)

 Epo, zotërinj, them se këto janë gjëra që nuk duhet të ndodhin; Unë them që shoqëria duhet të shpenzojë gjithë forcën, gjithë kujdesin, gjithë inteligjencën, gjithë vullnetin e saj, në mënyrë që gjëra të tilla të mos jenë! Unë them se fakte të tilla, në një vend të civilizuar, përfshijnë ndërgjegjen e të gjithë shoqërisë; si ndihem unë, që flas, bashkëpunëtor (fajtor) dhe ndihmës (Lëvizje), dhe se fakte të tilla nuk janë vetëm gabime ndaj njeriut, se janë krime kundër Zotit! (Ndjesi e zgjatur.)

 Kjo është arsyeja pse unë jam depërtuar, kjo është arsyeja pse unë do të doja të depërtoja në të gjithë ata që më dëgjojnë për rëndësinë e lartë të propozimit që u është parashtruar. Ky është vetëm një hap i parë, por është vendimtar. Unë do të doja që kjo asamble, shumicë dhe pakicë, sido që, nuk e di, unë nuk bëj dallime shumicë dhe pakicë për çështje të tilla; Unë do të doja që kjo asamble të ketë vetëm një shpirt për të ecur drejt këtij qëllimi të madh, këtij qëllimi madhështor, këtij qëllimi sublim, heqjes (zhdukjes) së mjerimit! (Bravo! Duartrokitje.)

 Dhe, zotërinj, unë nuk po drejtohem vetëm ndaj zemërgjerësisë suaj, por po drejtohem ndaj asaj që është më serioze në ndjenjat politike të një asambleje ligjvënësish! Dhe për këtë temë, një fjalë të fundit: Unë do të përfundoj me këtë.

 Zotërinj, siç ju thashë më herët, ju sapo keni forcuar me ndihmën e gardës kombëtare, ushtrisë dhe të gjitha forcave të gjalla të vendit edhe një herë shtetin e tronditur. Ju nuk u tkurrët nga asnjë rrezik, nuk hezituat para asnjë detyre. Ju shpëtuat shoqërinë e rregullt, qeverinë ligjore, institucionet, paqen publike, vetë civilizimin. Ju keni bërë një gjë të konsiderueshme… mirë! Ju nuk keni bërë asgjë! (Lëvizje)

 Ju nuk keni bërë asgjë, unë këmbëngul në këtë pikë, derisa rendi material i konfirmuar nuk ka për bazë rendin e konsoliduar moral! (Shumë mirë! Shumë mirë! Mbështetje unanime.) Ju nuk keni bërë asgjë ndërsa populli vuan! (Bravo në të majtë). Ju nuk keni bërë asgjë derisa poshtë jush një pjesë e njerëzve të jetë në dëshpërim! Ju nuk keni bërë asgjë, për sa kohë që ata që janë në kulmin e moshës dhe që punojnë të jenë pa bukë! për sa kohë që ata që janë të moshuar dhe kanë punuar të jenë pa azil! për sa kohë që lodhja gllabëron fshatin, për sa kohë që po vdesim nga uria në qytetet tona (Lëvizje e zgjatur), për sa kohë që nuk ka ligje vëllazërore, ligje ungjillore që vijnë nga të gjitha anët për të ndihmuar familjet e varfra të ndershme, fshatarët e mirë, punëtorët e mirë, njerëzit e zemrës! (Brohoritje). Ju nuk keni bërë asgjë, për sa kohë që fryma e revolucionit ka për ndihmëse vuajtjen e publikut! Ju nuk keni bërë asgjë, nuk keni bërë asgjë, për sa kohë që në këtë vepër shkatërruese dhe të errët, e cila vazhdon nën tokë, njeriu i lig ka si bashkëpunëtor fatal njeriun e palumtur!

 E shihni, zotërinj, e përsëris duke përfunduar, nuk i drejtohem vetëm bujarisë suaj, por mençurisë suaj dhe ju nxis të reflektoni mbi të. Zotërinj, mendoni për këtë, është anarkia ajo që hap humnerat, por është mjerimi që i zgjeron ato. (Është e vërtetë! Është e vërtetë!) Ju keni bërë ligje kundër anarkisë, tani bëni ligje kundër mjerimit! (Lëvizje të zgjatur në të gjitha stolat (karriget). – Oratori zbret nga foltorja (tribuna) dhe merr urime nga kolegët e tij).