10 kuriozitete rreth Krishtlindjes: Nga origjina e panjohur te traditat botërore

Ndërsa viti po mbyllet, miliona njerëz në mbarë botën presin me padurim këtë periudhë festive, të mbushur me dekorime, drita shumëngjyrëshe, ushqime të shijshme, muzikë dhe dhurata. Por, përtej kësaj atmosfere argëtuese, sa dimë realisht për Krishtlindjen? National Geographic sjell 10 kuriozitete interesante rreth kësaj feste të dashur.

Krishtlindja, një festë e rëndësishme e krishterë, kremton lindjen e Jezu Krishtit, të cilin të krishterët e besojnë si Biri i Perëndisë. Megjithëse shumica e njerëzve e festojnë më 25 dhjetor, kjo datë u zgjodh nga Kisha Katolike Romake për të shënuar ditëlindjen e Jezusit, pasi data e saktë e lindjes së tij mbetet e panjohur. Gjithashtu, jo të gjithë të krishterët e festojnë në të njëjtën ditë; në vende me popullsi të madhe ortodokse, si Rusia, Ukraina dhe Rumania, Krishtlindja bie më 7 janar, një traditë e ndjekur edhe nga disa ortodoksë grekë.

Emri “Krishtlindje” rrjedh nga fraza e vjetër angleze “Cristes maesse”, që do të thotë “Mesha e Krishtit”. Ndërsa shkurtimi “Krishtlindjet” (Xmas) shpesh mendohet si një fenomen modern, ai daton në shekullin e 16-të. Shkronja “X” përfaqëson “Chi”, shkronja e parë e fjalës greke për Krishtin, Χριστός (Christos). Shumë tradita festive që njohim sot, si kartolinat e Krishtlindjeve, dhuratat dhe ushqimet tradicionale si byrekët dhe gjeli i pjekur, e kanë origjinën në epokën viktoriane.

Pemët e Krishtlindjeve u shfaqën për herë të parë në Gjermaninë e shekullit të 16-të, ku bredhat zbukuroheshin me fruta, arra, ëmbëlsira, forma letre dhe qirinj. Megjithatë, historianët sugjerojnë se rrënjët e kësaj tradite mund të jenë edhe më të lashta, duke u kthyer te romakët dhe egjiptianët e lashtë, të cilët përdornin bimë me gjelbërim të përhershëm dhe kurora si simbole të jetës së përjetshme. Çdo vit, Norvegjia dërgon një pemë madhështore Krishtlindjeje në Londër, e cila zbukurohet me drita në sheshin Trafalgar. Kjo pemë 20 metra e lartë është një dhuratë mirënjohjeje për ndihmën që Mbretëria e Bashkuar i ofroi Norvegjisë gjatë Luftës së Dytë Botërore.

Nuk mund të flasim për Krishtlindjen pa përmendur figurën gazmore të Babagjyshit. Emri “Santa Claus” vjen nga “Sinterklaas”, që në holandisht do të thotë Shën Nikolla. Shën Nikolla ishte një peshkop i krishterë i shekullit të 4-t, i njohur për mirësinë dhe bujarinë e tij, dhe më vonë u bë shenjt mbrojtës i fëmijëve. Babagjyshi nuk është i vetmi personazh festiv; në Itali, për shembull, thuhet se një shtrigë e mirë, La Befana, fluturon me fshesë duke shpërndarë lodra. Në Islandë, fëmijët lënë këpucë nën dritare për 13 trollët e quajtur Yule Lads, të cilët lënë ëmbëlsira për fëmijët e mirë ose patate të kalbura për ata të këqij.

Kënga “Jingle Bells” është një himn i njohur i Krishtlindjeve, por a e keni vënë re se ajo nuk përmend Krishtlindjen, Jezusin apo Babagjyshin? Kjo sepse fillimisht nuk ishte një këngë Krishtlindjesh. E shkruar në vitin 1850 me titullin “One Horse Open Sleigh”, ajo ishte menduar për festën amerikane të Ditës së Falënderimeve. Dhe imagjinoni një botë pa Krishtlindje! Kjo ka ndodhur në vitin 1644, kur festimet e Krishtlindjeve u shpallën të paligjshme në Angli dhe më pas në kolonitë angleze në Amerikë. Anëtarët e qeverisë së asaj kohe besonin se kuptimi fetar i festës ishte harruar, duke ndaluar kështu festimet. Disa njerëz vazhduan të festonin fshehurazi, derisa Krishtlindja u legalizua sërish rreth 20 vjet më vonë.