Lum që ‘zbardh’ misterin e piramidave të Egjiptit

Studiuesit kanë zbuluar një degë tashmë të tharë të Nilit që rridhte deri në kompleksin e madh të piramidave të Gizës rreth 4500 vjet më parë.

Gjetjet, të publikuara në studimin e Proceedings of the National Academy of Sciences, shpjegojnë se si egjiptianët e lashtë ishin në gjendje të transportonin miliona ton blloqe të rënda ndërtimi në vendin e piramidave ikonike mbi katër milje nga ajo që tani është një peizazh shkretëtirë.

Studiuesit dolën në përfundimin se ndërtuesit e piramidave mund të kenë shfrytëzuar një degë të lumit Nil, tashmë të tharë, për të lëvizur materialet e ndërtimit.

“Ishte e pamundur të ndërtoheshin piramidat këtu pa këtë degë të Nilit”, tha autori i studimit dhe gjeografi Hader

Të mahnitshme në përmasa, me gjeometri të përsosur dhe të zbukuruara me dekorime të ndërlikuara, piramidat në Giza, në periferi të Kajros moderne, shërbyen për të demonstruar fuqinë e faraonëve në epokën e artë të Egjiptit.

Vendi përfshin tre piramida dhe Sfinksin e Madh të Gizës, të ndërtuara si mauzoleume të zbukuruara për faraonët Khufu, Khafre dhe Menkaure rreth vitit 2560 p.e.s. dhe 2540 para Krishtit.

Piramida e Khufu, e njohur si Piramida e Madhe, ishte e para që u ndërtua dhe më e madhja nga të tria. Ai përfshin rreth 2.3 milionë blloqe guri gëlqeror dhe graniti. Çdo bllok peshon midis 2.5 dhe 15 tonë.

Piramida e Madhe është më e vjetra nga shtatë mrekullitë e famshme të botës së lashtë dhe e vetmja që mbetet kryesisht e paprekur. Fillimisht u ngrit rreth 481 këmbë, duke e bërë atë strukturën më të lartë në botë të krijuar nga njeriu për gati 4000 vjet.

Megjithatë, Nili është rreth katër milje në lindje të piramidave. Mënyra se si ndërtuesit në atë kohë arritën t’i transportonin blloqet e mëdha në vendin e ndërtimit të piramidës i ka habitur prej kohësh shkencëtarët dhe arkeologët.

Shkencëtarët kishin menduar edhe më herët që egjiptianët mund t’i kishin sjellë gurët në vend me anë të ujit.

Një papirus i zbuluar në vitin 2013 tregoi vendndodhjen e një porti të lashtë pranë Detit të Kuq ku ishin ngarkuar gurët, duke sugjeruar se egjiptianët dinin se si t’i lëviznin blloqet përgjatë lumenjve.

Gërmime të tjera kishin sugjeruar se një port ishte ndërtuar pranë piramidave dhe se ndërtuesit kishin gdhendur rrugë ujore të ndërlikuara pranë portit.

Për të përcaktuar nëse Nili ndoqi një rrugë tjetër në atë kohë, shkencëtarët hapën gropa në shkretëtirën që rrethonin piramidat duke kërkuar polen të lashtë nga bimë si papirusi dhe bishtat, të cilat lulëzojnë në një mjedis ujor.

Studimi tregoi se gjatë sundimit të Khufu, Khafre dhe Menkaure, rreth 4500 vjet më parë, një degë e qëndrueshme e lumit Nil shtrihej drejt piramidave.

Kjo degë e Nilit tani është zhdukur prej kohësh. Poleni nga bimët rezistente ndaj thatësirës si barishtet tregoi se kjo degë lumi ishte pakësuar me shekuj në kohën kur mbreti Tutankhamun erdhi në pushtet, rreth vitit 1350 p.e.s.