Houellebecq ma tha këtë që ndodhi në Paris

Nga Rudina Xhunga

Michel Houellebecq ma tha atë që do të ndodhte në Paris. Por ma tha me një ton shumë normal, madje me zë aq të ulët, sa mund edhe të mos e kisha dëgjuar. Ose mund ta kisha dëgjuar, por pa e kuptuar. Unë e intervistova atë në maj 2015 dhe e pyeta gjatë për Charlie Hebdo. Ai më tregoi, pa hequr asnjë çast cigaren nga goja, se pas Charlie, në Francë, bota e kuptoi se kishte luftë. Por asgjë nuk ka ndryshuar, i thashë. Njerëzit duket, sikur nuk duan ta pranojnë. Është e vërtetë, tha me atë zërin si murmurimë; asgjë nuk ka ndryshuar dhe gjithçka ka ndryshuar. Gjërat do të bëhen gjithnjë e më keq. Do të plasë lufta, një luftë civile. Këtë askush nuk do ta pranojë, por të gjithë e dinë. Nuk ka më kthim pas. Atë ditë që do të bëja intervistën më Houellebecq, pak çaste para se të hyja në ndërtesën, ku më kishin lënë dy orë takim me shkrimtarin që bota e kishte nëmur si profeti ogurzi, mua m’u prish kamera. Bashkë me Elinin, vendosëm të hynim me një aparat fotografik, të bëhej ç’të bëhej. E dija mirë se nuk mund të kishte një takim tjetër. Gjëja që nuk dija, ishte pse më zgjodhi mua, ndër ato mijëra kërkesa për intervistë. E kuptova rrugës, kur nisi të pyeste shumë për Shqipërinë, për komunizmin, për harmoninë fetare, për faktin se nuk kishte dëgjuar kurrë të flitej shqip, nuk kishte parë kurrë një shqiptar. Madje kishte pasur idenë që Shqipëria ishte zhdukur si vend, por nuk kishte dëgjuar për zhdukjen. Kishte shumë pyetje sidomos për harmoninë fetare, sepse i dukej e çuditshme, që unë bashkë me Luan Ramën, i shpjegonim që në Shqipëri nuk ka pasur kurrë luftëra për fenë. Atëherë, pse nuk është një vend i lulëzuar, pyeste. Ndërsa shikoja fytyrën e vrenjtur me të cilën përcillte bisedën Elini, (operatori) , mendoja se kishte probleme, dhe aty për aty vendosa, ta shijoja atë bisede, pavarësisht, edhe sikur të mos regjistrohej asgjë. Luani më nxiste ta pyesja për librat, unë doja ta pyesja për shenjat. Çfarë shenjash i vinin, nga kush? Çfarë sinjalesh, si i zbardhte? Shenjat shkojnë te të gjithë, tregonte ai, por jo të gjithë i dekriptojnë. S’di pse mundem, por, ja që mua më ra në hise. Kur nisa këtë libër, kisha idenë të shkruaja për katolicizmin, pastaj eca rrugëve dhe kuptova se kishat tani janë bosh. Kjo ishte një shenjë, ndaj unë nisa të shkruaj për islamin. Ndërkohë kisha lexuar Kuranin. Më ishte dukur shumë e mundur, ndërsa e lexoja, që të gjendej gjuha e përbashkët, gjuha e bisedës, mes atyre që besonin ose jo, te Kurani. Rrugës, e ndryshova fundin e librit. Erdhi vetë, ishte si rrufe. Nuk do të ketë pajtim, bashkim, bashkëpunim! Pajtimi do të dështojë në një mënyrë mizore. Ju,  keni frikë e pyeta, ndërsa vetë e shikoja luftën, që ai tregonte. E shikoja në tymin e cigares që ndizte, sa fikte një tjetër.

Kam përshtypjen që është nga ato pyetjet pa përgjigje logjike, më tha. S’e di. Për shembull, dikur, s’kisha frikë në provim, jo se isha i sigurt se do i merrja provimet, por thjesht s’ishte në natyrën time të kisha frikë. Por e di që do të ketë luftë, përsëriste; mes myslimanëve dhe anti-myslimanëve. Do të ndodhë në Francë dhe në të gjithë Evropën Perëndimore. Këtë e shohin të gjithë, por nuk duan ta pranojnë, mbyllin sytë. Unë vetë,  nuk jam i detyruar të ruaj paqen, nuk ma kërkon njeri, por jam e detyruar ta pranoj se bashkëjetesa mes myslimanëve dhe jo myslimanëve po bëhet gjithnjë e më e vështirë në Francë.

E pyeta gjatë atë ditë edhe për mikun e tij bankieri Bernard, që punonte në kohën e lirë për Charlie Hebdo. Ditën kur ndodhi tragjedia, Houellebecq e mori në telefon shumë herë, për ta pyetur, por nuk mori asnjëherë përgjigje. Sepse rastësisht atë ditë,  kishtë shkuar në redaksi. Nuk kishte bërë kurrë karikatura për Muhamedin, madje as e kishte zënë ndonjëherë në gojë, në bisedat e tij për islamin. S’i interesonte fare ajo temë. Por qëlloi në redaksi dhe e vranë.

Ata nuk të përzgjedhin, por vrasin aty ku sigurojnë një mbulim të shkëlqyer mediatik. Siç ndodhi mbrëmjen e së premtes. Nuk pati asnjë kanal, rrjet, apo radio, që nuk ishte live me Parisin. Një natë e gjatë që të mbante para ekranit, qoftë edhe për të  numëruar viktimat, 40, 60. Ja, u hap dera e Teatrit Bataclan dhe brenda u gjetën edhe  100 të vdekur të tjerë.

Atë natë, kur s’mund të flija, iu ktheva sërish intervistës me Houellebecq. Ai i kishte thënë të gjitha. Vetëm vendin nuk kishte treguar. Vendin ku do të ndodhte masakra e radhës që nuk ishte e fundit.

Në fund të asaj interviste, atë ditë në Paris, kisha lëshuar, pa kontroll, frymëmarrjen. Tani kam një peshë shumë të madhe, i thashë.

Pse?-  pyeti ai. Sepse e ndjeva që më përcollët diçka, iu përgjigja. Nuk pyeti çfarë. Ai e dinte! Kur dola, nuk ishte fundi tipik i atyre intervistave, kur ti je e lumtur. E para, se teknikisht nuk e dija ç’kishim katranosur. Dhe pesha e gjësë,  më merrte me vete.

Ndalova përballë disa muzikantëve të rrugës, afër Les Deux Mago. Atë çast, aty mes publikut dhe muzikantëve hyri një fëmijë. Një arab i vogël, që nisi të kërcente me tingujt francezë, aq bukur sa të merrte mendjen. Gratë dhe burrat nisën të duartrokisnin fort, madje edhe të kërcenin më të. Pasi muzika mbaroi, ai i pa në sy të gjithë dhe të gjithë i shkuan afër, duke  i përkëdhelur  kokën. Pastaj panë të ëmën,  diku, fshehur mes turmës dhe shkuan ta urojnë. Kur djali me gruan po largoheshin,  unë kontrollova portofolin dhe i dhashë diçka. Ai e futi në xhep dhe filloi të hidhej përpjetë. Ajo pasdite në Paris ishte si një film, dhe djali i vogël që priste pará nga publiku, ndërsa publiku i dhuronte duartrokitje, ishte mbyllja ideale. U ktheva në Tiranë dhe e shfaqa intervistën. Elini dhe Nada realizuan një film të shkëlqyer,  me atë material. Ai emision,  që, në njëfarë mënyre ishte më i miri i karrierës sime, si intervistuese e ndjeshmërisë së kësaj kohe, ishte dhe i fundit në televizionin ku punova 13 vjet. Jo shumë njerëz e përcollën atë që tha Houellebecq. Shqiptaret  i kanë të mëdha problemet me injorancën dhe arrogancën. Nuk njoh shumë njerëz që dinë dhe duan të dëgjojnë. Por, këtë të premte ndodhi parashikimi i tij. Tani nuk bëhet më fjalë, a ka nisur apo jo lufta. Tani pyetja është; me kë je ti, në këtë luftë?

Mapo