NASA njofton për gjurmë të mundshme jete mikrobiale në Mars

Kuriozitete Lajme E Enjte, 11 Shtator 2025 11:34

Një nga pyetjet më të mëdha të njerëzimit, a jemi vetëm në univers? mori së fundmi një përgjigje të re intriguese. Roveri “Perseverance” i NASA-s, që eksploron planetin e kuq prej vitit 2021, ka zbuluar shenja që mund të lidhen me jetë mikrobiale të lashtë në Mars.
Shkencëtarët raportuan në revistën prestigjioze Nature se mostra e fundit, e marrë nga formacioni “Bright Angel” në kanionin e tharë Neretva Vallis, përmban përbërje organike dhe minerale të pasura me hekur dhe squfur, të cilat në Tokë shpesh lidhen me procese biologjike.
Mostra kryesore, e quajtur “Sapphire Canyon”, u mor në korrik 2024 nga shkëmbi “Cheyava Falls”. Analizat në vend u kryen me instrumentet SHERLOC dhe PIXL, që janë projektuar për të identifikuar gjurmë kimike dhe struktura mikroskopike.
Rezultatet treguan praninë e mineraleve si vivianite (fosfat hekuri) dhe greigite (sulfid hekuri), të cilat në Tokë formohen shpesh në mjedise ku jeta mikrobiale është aktive. Po ashtu, shkëmbi paraqiti tipare të pazakonta, si pikat e zeza të quajtura “leopard spots”, që ngjajnë me gjurmë mikroskopike të mbetura nga ndërveprime biologjike.
Shkencëtarët janë të kujdesshëm: këto zbulime nuk janë prova përfundimtare të jetës. Ato përfaqësojnë të ashtuquajturat “biosignatura të mundshme” – shenja që mund të kenë origjinë biologjike, por që gjithashtu mund të shpjegohen nga procese jo-biologjike.
Joel Hurowitz, studiues në Universitetin Stony Brook dhe autor kryesor i studimit, tha:
“Një nga mundësitë është jeta mikrobiale, por ka edhe shpjegime të tjera të mundshme. Shkenca duhet të bëjë dallimin.”
Edhe pse roveri është i pajisur me instrumente shumë të sofistikuara, ai nuk mund të kryejë analiza aq të thella sa laboratorët tokësorë. Prandaj, Perseverance po mbledh mostra në tuba titani, që në të ardhmen pritet të sillen në Tokë nga misioni Mars Sample Return.
Deri më tani, janë mbledhur 30 mostra shkëmbi dhe dheu. Mirëpo, projekti për rikthimin e tyre është përballur me vonesa dhe kosto të larta, duke e bërë të paqartë kohën e saktë kur këto mostra do të arrijnë në laboratorët tanë.
Ky zbulim është vlerësuar nga ekspertët si prova më e fortë deri më tani që #Marsi ka pasur kushte për jetë mikrobiale. Edhe pse jeta e lashtë nuk është ende e konfirmuar, këto shenja e bëjnë më të prekshme idenë se planeti i kuq mund të ketë qenë dikur një botë e gjallë.
#NASA, nëpërmjet drejtoreshës së misioneve shkencore Nicky Fox, e quajti këtë momentin më të afërt që shkenca ka arritur ndonjëherë për të zbuluar jetë jashtëtokësore:
“Ky është hapi ynë më pranë për të kuptuar nëse Marsi ka pasur jetë mikrobiale.”
🔭 Nëse këto biosignatura do të konfirmohen në Tokë, do të ishte një nga zbulimet më të mëdha në historinë e shkencës, një dëshmi që universi nuk është bosh, por i mbarsur me jetë.

Përgatiti: Albert Vataj