Në gusht, sa shumë dasma…
Edhe nëse nuk marton ndonjë të afërm, është thuajse e sigurt që në muajin gusht do të jesh i ftuar në të paktën një dasmë. Stina e verës është periudha kur çiftet e dashuruara preferojnë të organizojnë dasmën e tyre, por gushti mban kurorën e ceremonive që sa vijnë dhe i largohen riteve tradicionale shqiptare. Fundjavave në kryeqytet është e pamundur të mos shikosh makina nga më luksozet (që shpesh merren borxh apo me qera sa për ditën e dasmës), boriet e të cilave “buçasin” per lumturinë e çiftit të ri.
Numri i madh i dasmave në verë lidhet edhe me kthimin e emigrantëve në vend që sjellin në Shqipëri edhe traditën e dasmave nga vendet ku ata jetojnë. Por, shpenzimet e mëdha që kërkon një dasmë, jo gjithmonë të lejojnë të realizosh dasmën që femrat e mendojnë që kur ëndërrojnë për princin e kaltër. Megjithatë, çiftet e reja sot përpiqen gjithnjë e më shumë të organizojnë dasma që kanë farë pak ose aspak elementë të tradicionales, kur dasma ishte një qokë për të respektuar fisin se sa një ditë e shënuar për çifti.
Deri në fillim të viteve ‘90 dasma shqiptare zgjaste një javë rresht dhe të ftuar ishin me qindra vetë, nga njerzit më të largët të fisit e deri tek komshinjtë, ku mes të ftuarve nuk ishte çudi që nusja dhe dhëndri njihnin fare pak prej tyre. Dhe sigurisht që ata do të festonin në ceremoni të veçanta, nusja të shtunën dhe dhëndri të dielën, a thua sikur nuk martoheshin bashkë. Ndërsa sot më të zakonshmet janë dasmat kur nusja dhe dhëndri bëjnë një dasmë të përbashkët ku ftojnë njerezit më të afërt dhe ku pjesën më të madhe e zë shoqëria. Në dasmat e sotme nusja kërcen sa mundet, ndërsa më parë duhet të nusëronte gjithë turp. Ndërkohë, dasmat në kishe janë bërë më se të zakonshme. Dikur nusja kur shkonte tek shtëpia e burrit lyente gishtat në mjalt dhe prekte pragun e derës, por kjo tablo tashmë shihet vetëm tek filmi “Përrallë nga e kaluara”.
Gjatë dhjetëvjeçarit të fundit ka patur shumë ndryshime në ritin e dasmës, fejesës dhe martesës. Kjo shpesh ka ndodhur për arsye të difuzimit kulturor nga vendet fqinje. Fustani i nusërisë, ambjenti i dasmës, buqeta e bardhë, kepucët, grimi, torta, fotografi, kameramani, të gjitha këto janë elementët kryesorë ku përqendrohet vëmendja e çdo femre për ditën e dasmës. Por, t’ia dalësh mbanë e vetme në organizim është pothuajse e pamundur, ndaj kohët e fundit janë shtuar agjencitë e organizimit të dasmave. Edhe pse me kalimin e viteve zakonet dhe traditat e dasmave shqiptare zbehen duke ia lënë vendin dasmave alla europiane, ajo që nuk ndryshon është shprehja e vjetër: “2 martohen, 100 tërbohen”!
