A mund të quhet shëtitorja e Vlorës, Shën Dana?

Nga Gëzim Llojdia/San Dana i njohur edhe me emrat e San Danatte apo San Dano është një emër shenjtori me origjinë nga Vlora. Madje është shenjtori i parë shqiptar, prifti që u sakrifikua në Itali? Një grup intelektualësh nga Vlora i kanë kërkuar kryetarit të Bashkisë të qytetit të vendlindjes të shenjtit San Danës dhe Kryeministrit të vendit ,që shëtitorja e qytetit të Vlorës të emërtohet San Dana si dhe të vendoset nj bust në përkujtim të tij.

San Dana, shenjti nga Vlora

Duke kapërcyer mjegullën e hijshme shekullore arrijnë këto koordinata orientuese. Pikë së pari, Vlora vend i lindjes. Koha e lindjes mendohet shekulli i nëntë. Kapërcimi nga kjo jetë, pra e njohur shqip si vdekja e konfirmuar në vendin e quajtur sot: San Dana. Nderuar nga Kisha katolike: Shënjti Mbrojtës San Dana. Shenjtori nga Vlora San Dana gëzoi prej kohësh statusin shpirtëror, shenjtor mbrojtës ndërsa emri i tij është në një fshatë italian, ende atje qëndron një shtyllë në kujtesën e tij.

Legjenda e parë

Jetoi në shekullin e nëntë, një shtetas i Vlorës (Shqipëri), S. Dana zbriti në Cape Leucasë bashku me disa nga bashkatdhetarët e tij. Ai shërbeu si dhjak në Mauzoleun e Shën Maria di Leuca pas një inkursion të maureve, (ndërsa i afrohen anijes saraçenët), dhjaku i rimori me vete arkën e mostrave të monedhave me Eukaristinë dhe iku në Montesardo, i sigurt dhe për ta mbrojtur. Por, gjatë rrugës deri në një distancë 5 km nga Leuca, në “La Mora” u vra në urrejtje të besimit të krishterë. Vendi i martirizimit të tij, sot qëndron një pllakë mermeri, e cila është rreth 200 metra nga fshati ,që mban emrin e tij. Lëviz i njëjti variant për shërbimin e këtij kleriku edhe në këtë rast s:Gjatë një persekutimi të dhunshëm të paganëve (shpërthyer në një datë të panjohur), Dana (Danacto),u përpoq për të shpëtuar mobiliet e kishës dhe pjesët e shenjta duke u strehuar në një vend të sigurt, pesë kilometra nga qyteti në drejtim të detit. Është ndjekur dhe e arritur nga paganët, vendosi të sakrifikojë për të (Dionisi), si zot i punëdhënësit të verës, haptazi deklaroi besimin e tij në Krisht, si Ai që krijoi botën dhe çdo gjë në botë. E bënë copë e çikë me shpata dhe e hodhen në det .Në San Dana (Dioqeza e Leçes, Puglia) shenjtori nga Vlora ,Dana është i nderuar në kishën famullitare, Iliri i Shenjtë , që të identifikohen me atë të Puglias, përveç emrit (e pazakontë në perëndim), për festën, e cila daton më 16 janar.

Një e vërtetë

San Dana i njohur edhe me emrat e San Danatte apo San Dano ( është nga Vlora, mendohet se vitlindja e tij është në shekullin e nëntë) arriti në Salento, ku ai shërbeu si dhjak në strehën Santa Maria di Leuca. Santa Maria di Leuca (Levich në dialektin Salento) është një fshat i vogël me 1.062 banorë në qytetin të Castrignano Cape, të krahinën së Leçess. Qytet i njohur turistik, është ultësirë jugore dhe ideale mes Salentos dhe Tarantos .Qyteti në jug të provincës, është 69 km nga kryeqyteti lehtësisht i arritshme nga autostrada 274 dhe ajo e Salentos në jug të Santa Maria di Leuca.

Santa Maria di Leuca është zonë mbi kep në të cilën është bazilika dhe fari (me lartësi 48,60 metra, dhe vendndodhjen e saj në 102 metra lartësi mbi nivelin e detit është një nga më të rëndësishme të Italisë), ndërsa Marina di Leuca është vendosur më poshtë.

Legjenda thotë se: Santa Maria di Leuca (ose ndoshta Porto Badisco) ishte ulje e parë e Eneas. Atëherë ai quhej ose do të jetë: Peter Apostulli u ul këtu, i ardhur nga Palestina, ai filloi punën e tij të ungjillëzimit, dhe pastaj shkoi në Romë, ku themeloi Kishën.

Ndërtesat.Një shkallë e madhe e cila është 284 hapa lidh bazilikën e portit themelor nga Puglie dhe rrethohet nga ujësjellësi.

Biografia

Gjatë një sulmi të saraçenëve (saraçenët është term që, në kontekstin mesjetar të krishterë, është përdorur për të thirrur myslimanët nga Afrika e Veriut, apo edhe nga vendet më të largëta të Mashriq -Orientit islamik) në drejtim të shenjtërores dhe që përmbante Eukaristinë dhe e mbrojti mirë, ikën për siguri në shtëpinë e Montesardo, flet legjenda për San Danën. Por, pak kilometra nga vendi në qyteti,u godit dhe u plagosë. Para vdekjes së tij, për të parandaluar përdhosjen e Eukaristisë, megjithatë, kishte kohë të konsumojnë mbrojtjen e shenjtë. Në vendin e vrasjes së tij, 200 metra jashtë fshatit të San Dana, i cili mori emrin e tij,ku tani qëndron, një shtyllë në kujtesën e tij.

Kisha

Kisha nënë i është dedikuar për mbrojtës Shën Dana. E ndërtuar në shekullin e gjashtëmbëdhjetë, ka një arkitekturë të thjeshtë, ndryshuar ndjeshëm në vitin 1982. Në pjesët e brendshme ka një kryq latin, ruan si kohë shekullin e XIX. Piktura e konceptimit të Papërlyer dhe Saint Lucia, veprat e piktorit Francis Gagliano, Xavier Mercaldi, ka edhe një pikturë të Shën Nikollës së Barit dhe statuja e shenjtorit të cilit i është dedikuar.

Ngjarjet

Festivali i Flavors Salento i bie të zhvillohet në muajin gusht dhe festivali në kujtim të Shën Dana dëshmorit përkon me datat 16 Janar.

 Referencë

-Martirologio Romano: A Valona nell’Illirico, nell’odierna Albania, san Danacte, martire. Autore: Raffaele De Simone