Paradoksi i populizmit

Nga Simon Johnson

Mposhtja e populizmit, kërkon ballafaqimin me një realitet themelor:politikat e keqija ekonomike, nuk sjellin domosdoshmërisht humbjen e pushtetit nga një qeveri. Në fakt, tashmë është plotësisht e mundur që populistët e papërgjegjshëm të forcojnë shanset e tyre për t’u rizgjedhur, duke bërë premtime edhe më të mëdha por dhe më të pamundura për t’u mbajtur, dhe duke shkaktuar më shumë dëme ekonomike.

Po si mbërritëm në këtë pikë, dhe çfarë masash mund të ndërmarrim, për t’u larguar sa më shpejt prej andej? Faktorët e fuqishëm strukturorë ekonomikë në dekadat e fundit – përfshirë automatizimin, tregtinë dhe krizën financiare – kanë bërë që shumë njerëz që ndihen të shpërfillur apo të keqtrajtuar nga ata, në të djathtë dhe të majtë, që kanë pasur kontrollin e politikave ekonomike.

Kur ngjiten në pushtet populistët anti-establishment, zbatojnë një gamë politikash që gjenerojnë pasiguri dhe dekurajojnë investimet. Dhe një investim më i vogël, do të thotë një rritje më e vogël ekonomike, dhe më pak vende pune të mira. Zakonisht, kjo do të çonte në një mekanizëm reagimi, në të cilin qeveria respective, do të mbante përgjegjësi në kutinë e votimit.

Por populistët po e anashkalojnë këtë mekanizëm, përmes inkurajimit të besimit se mediat janë të njëanshme, ekspertët e kanë përherë gabim, dhe që faktet nuk janë fakte. Sa më shumë që zemërohen njerëzit, aq më e lehtë është t’i bindësh ata që ta pranojnë këtë narrativë.

Dhe Brexit-i është një shembull klasik. Nëse i injoroni, ose nuk u besoni të dhënave ekonomike, atëherë përvoja juaj personale në Mbretërinë e Bashkuar gjatë 12 muajve të ardhshëm mund të jetë kjo:Qeveria e re konservatore, tërhiqet nga Bashkimi Evropian pa një marrëveshje, e cila pengon tregtinë dhe dekurajon kompanitë të investojnë në Britani. Ose papunësia do të rritet, ose do të ketë më pak punë të mira – ose që të dyja bashkë.

Por a do ta fajësojë elektorati për këtë qeverinë? Ndoshta jo, teksa nivelet e zemërimit do të rriten – një rezultat i drejtpërdrejtë i lëkundjes ekonomike dhe financiare. Prandaj, qeveria do ta ketë më të lehtë të fajësojë për situatën BE-në, ekspertët, akademikët, median dhe emigrantët. Dhe politikanët që janë direkt përgjegjës për fatkeqësinë e Brexit, mund të përfitojnë në zgjedhje.

Në Indi, nacionalistët hindu të kryeministrit Narendra Modi, e zgjeruan mazhorancën e tyre parlamentare në zgjedhjet e fundit, pavarësisht dështimit të qeverisë për të mbajtur premtimet e dhëna ndaj votuesve.

Dhe në Shtetet e Bashkuara, oferta e rizgjedhjes së presidentit Donald Trump, mund të ndjekë një rrugë të ngjashme. Trump duket se synon ta rrënojë ekonominë amerikane, duke zhvilluar një luftë tregtare në shkallë të plotë kundër Kinës. Zakonisht, mund të pritet që kjo të dëmtojë përkrahjen e tij tek votuesit që shqetësohen për qasjen në tregjet e eksportit – sikurse janë fermerët amerikanë.

Në vend të kësaj, mbështetja ndaj Trump në zonat rurale vazhdon të jetë e lartë, ashtu si në pjesë të tjera të bazës së tij elektorale. Tarifat, janë një taksë për konsumatorët, dhe ndërkohë dëmtojnë kompanitë vendase që përdorin lëndën e parë, të cilën e importojnë nga jashtë.

Për shembull, industria vendase e çelikut mund të përfitojë nga tarifat e çelikut, por ka shumë më tepër njerëz të punësuar në industritë që përdorin çelikun, dhe që dëmtohen më shumë nga të njëjtat tarifa. Përkundër kësaj, populistët në SHBA dhe vende të tjera, i mirëpresin format e ndryshme të proteksionizmit.

Nëse kjo e ngadalëson ekonominë, siç ndodh thuajse gjithmonë, votuesit do të zemërohen – dhe do të shpërqendrohen më lehtë. E vetmja mënyrë për ta prishur këtë cikël, janë politikat që adresojnë thelbin e problemit, duke krijuar më shumë vende të mira pune, aty ku ato janë të nevojshme.

Tejkalimi i paradoksit populist – dhe parandalimi i spirales rënëse në ekonomi – kërkon politika që synojnë të krijojnë kudo vende pune më të mira. Hartimi i këtyre politikave, është një premtim që politikanët mund ta mbajnë vërtet, dhe që mbrojtësit e demokracisë liberale, nuk kanë më luksin ta injorojnë.

“Project Syndicate” – Bota.al