DW: Sot me 20 janar, dy vite Presidenti Donald Trump

Presidenti amerikan, Donald Trump është tanimë prej dy vitesh në këtë post. Në këtë kohë ai ka ndërmarrë disa vendime të kontestuara që kanë shkaktuar mjaft reagime. Ai e nxorri SHBA nga marrëveshja atomike me Iranin, tërhoqi vendin nga Marrëveshja Globale për Klimën, po ashtu ai hodhi poshtë paktin tregtar të SHBA me Azinë, i njohur si Partneriteti i Transpaqësorit (TPP). Trump provokoi një luftë tregtare me Kinën, ngriti doganat kundrejt aleatëve europianëve dhe dha urdhrin për tërheqjen pa vonesë të trupave amerikane nga Siria.

Në politikën e brendshme, ai mori një nga vendimet më të rëndësishme për reformën e tatimeve në historinë më të re amerikane dhe veproi fort kundër imgracionit ilegal. Me debatin për ngritjen e murit me Meksikën ai shkaktoi një nga krizat më të forta të administratës amerikane në histori. Një rekord tjetër ka gjasë të pasojë: Asnjëherë më parë ndonjë president amerikan nuk ka emëruar kaq shumë gjykatës federalë.

Vendime jo të papritura

Kjo listë është vetëm një renditje e vendimeve më të njohura të presidentit amerikan. Me siguri mund të thuhet se presidenca e tij ka lënë gjurmë të ndjeshme deri më tani, e megjithëse vendimet e tij mund të duken si paparashikueshme, ato nuk duhet të habisin askënd. Sepse Donald Trump thjesht zbaton premtimet e tij elektorale, siç bën të ditur presidenti amerikan përmes twitterit.

Në dy vitet e mandatit të tij, Donald Trump ka ndryshuar imazhin e Amerikës. „Trump ka një ndikim negativ në politikën e jashtme amerikane, dhe sigurisht në „pushtetin e butë” (soft-power) amerikan në botë”, thotë Joseph Nye, politolog dhe ish-profesor në Universitetin e Harvardit. Ky profesor futi në ligjërimin politik konceptin e „pushtetit të butë” – atë pushtet që bind me kulturën, vlerat argumentat dhe jo me fuqi ushtarake.

Për Joseph Nye tërheqja e SHBA nga Marrëveshja e Klimës së Parisit është një nga vendimet më të rrezikshme politike të Donald Trump. Arsyeja qëndron në pasojat afatgjata negative në luftën botërore kundër ngrohjes globale. Ndërsa tërheqja nga marrëveshja me Iranin është vendimi më i keq në plan afatshkurtër, një vendim që jo vetëm i ka keqësuar marrëdhënien me Teheranin, por ka helmuar edhe marrëdhëniet me shumë partnerë ndërkombëtarë.

Tendencë për të pavërtetat

Por nuk polarizojnë vetëm vendimet politike të Donald Trumpit. Edhe stili i tij politik është mjaft i kontestuar. Ai ka tendencë të rrëfejë të pavërteta, sipas politologut, Nye. Ai është një president që e konstrukton vetë imazhin për botën. „Ne kemi pasur presidentë të vështirë dhe të rrezikshëm, si për shembull Richard Nixon dhe Lyndon Johnson. Por askush nuk ka qenë kaq i paparashikueshëm si Donald Trump”, analizon Nye. Ai është një ekzemplar më vete mes presidentëve amerikanë, këtë e kanë treguar dy vitet e para të mandatit të tij. Për këtë është e bindur Barbara Perry, politologe në Universitetin e Virginias. „Do të thoja që ai është një president i pashembullt. Ai nuk i përshtatet asnjë modeli, ndryshe nga kushdo para tij.”

Sistemi zgjedhor në SHBA nuk e ndali Trumpin

Sipas Perry, SHBA ka parë shumë demagogë, por askush nuk ia ka dalë të ngjitet deri në Shtëpinë e Bardhë, sistemi zgjedhor mund t’i ndalte ata deri më tani. Por ky sistem e ka një problem: Amerikanët nuk e zgjedhin drejtpërdrejt presidentin e tyre, por ia japin votën e tyre përfaqësuesve zgjedhorë në shtetin e tyre federal. Se sa anëtarë përfaqësues zgjedhorë ka një shtet federal, kjo varet nga madhësia e tij. Janë ata që votojnë më vonë presidentin.

Trump u zgjodh, sepse ai arriti të bindë shumicën e të ashtuquajturve përfaqësues zgjedhorë, ndërsa në numrin e përgjithshëm të votave qytetare ai ishte pas konkurrentes së tij demokrate, Hillary Clinton. Për analisten Barbara Perry është e qartë: Fitorja e Donald Trump është një sinjal se ky sistem ka gabime. „Baballarët e kushtetutës sonë donin që sistemi me përfaqësuesit zgjedhorë të na mbronte pikërisht nga persona të tillë: nga demagogët në Shtëpinë e Bardhë, në postin e presidentit.”

E çfarë mund të presim nga pjesa e mbetur e mandatit të Donald Trump? Ndoshta një mandat të dytë? Për politologun Joseph Nye është e qartë: Duhet të përgatitemi për më shumë paparashikueshmëri dhe habi të pakëndshme. Kurse Barbara Perry shprehet më qartë. „Kam frikë, katër vite ne i mbijetojmë, por nuk jam e bindur, nëse do t’i duronim dot tetë vite.”