Lubonja për revistën franceze: Shqiperia po ecën në rrugën e gabuar, drejt vendosjes së regjimit autoritar

Revista e mirënjohur franceze “Le Courrier Des Balkans” ka zhvilluar një intervistë me gazetarin dhe analistin e njohur nga Shqipëria, Fatos Lubonja, për sa i përket situatës në Shqipëri, Ballkan, por edhe gjendjen e demokracive në Europën Perëndimore.

Duke folur për ribashkimin e vendeve të Ballkanit Perëndimor me shtetet e BE, Lubonja deklaron se kjo ide ka qenë e bazuar në koncepte të thjeshta të kohës.

“Ribashkimi i vendeve të Ballkanit Perëndimor me BE-në ishte një skenar frymëzues, por i bazuar në dy konceptime të thjeshta të kohës. Njëra u frymëzua nga teoria e “mbarimit të historisë” në Perëndim, sipas veprës së Francis Fukuyama, tjetra nga ajo e “përplasjes së qytetërimeve”, sipas Samuel Huntington, i cili evokon “Vende të ndara” si Turqia ku elitat janë me mendje perëndimore, por popullata me mendje Lindore. Për Samuel Huntington, elitat pro-perëndimore në Ballkan kanë për detyrë ta çojnë popullin e tyre drejt “Tokës së Premtuar” të Perëndimit, duke arritur kështu qëllimin përfundimtar të historisë, siç e sheh Françesk Fukuyama”, thotë Lubonja.

I pyetur se a e sheh tranzicionin si një mit që ka humbur fuqinë e vet, Lubonja tha se ndryshimet edhe në Europë vijojnë. Ai shton se pas 30 vitesh, Shqipëria ecën në drejtimin e gabuar, drejt regjimit autoritar.

“Vetë Perëndimi nuk ka arritur në “fundin e historisë” sepse vazhdon të ecë përpara, për të ndryshuar. Këtë e tregojnë lëvizjet sovraniste, Brexit dhe fakti që tani po flasim për “post-demokracinë”. Në vende si e jona, pas gati 30 vjetësh “tranzicioni”, nuk mund të flitet më për “përparim në drejtimin e duhur”, por në drejtim të gabuar, drejt vendosjes së regjimeve autoritare. Pyetja e vërtetë është pse Perëndimi apo burokratët evropianë vazhdojnë të na thonë se ne kemi bërë përparime të mira, por që ende duhet të shkojmë më tej.

Pse ata kthehen gjithmonë në këtë skenar të tranzicionit dhe një evolucion linear? Unë besoj se kjo është ende narracioni mbizotërues brenda themelimit perëndimor. Kjo histori është kundër partive sovraniste që promovojnë kthimin në shtet-komb, është kundër të drejtës për arsye nacionaliste, si dhe të majtës e cila synon të rikuperojë të drejtat e humbura shoqërore … Kjo është ajo që shpjegon për mua kjo mbështetje dhënë liderëve autoritarë në Ballkan. “Stabilizmi” nuk shpjegon gjithçka. Sëmundja e neoliberalizmit të globalizuar, ku politikanët janë shndërruar në menaxherë të interesave të bankave dhe lobimit të madh, domethënë pakica që na çon në post-demokraci, ka goditur edhe rajonin tonë. Themelimi i perëndimit nuk dëshiron ta shohë këtë realitet, sepse do të nënkuptonte dështimin e modelit që vetë promovoi. Përkundrazi, ai preferon të ndihmojë një vend si Shqipëria për të ruajtur mitin e tranzicionit të përhershëm”, shpjegon Lubonja.

Më tej, Lubonja thekson edhe se Perëndimi është kritik ndaj autoritarizmit për shembull të Orbanit në Hungari, apo asaj që ndodh në Poloni, por jo për atë që ndodh në Shqipëri apo në Serbi.