Disa këshilla për një jetëgjatësi, ja çfarë duhet të bëjmë
Një studim prej 14-të pikash prezanton disa mënyra për një jetë më të mirë
Sa ne jetojmë, skajet e kromozomeve tona, të quajtura telomeres mund edhe të bëhet më të shkurtëra. Kjo i bën njerëzit më të prekshëm ndaj sëmundjeve. Ju mund të mendoni se nuk ka zgjidhje dhe nuk mund të bësh asgjë, por studimi i ri sugjeron ndryshe. Në një studim pilot, ndryshimet e jetesës kanë nxitur një enzimë që rrit gjatësinë telomere. Pra, zakone të shëndetshme mund të ngadalësojë plakjes në nivel qelizor. Lajmi është marrë nga faqja ndërkombëtare për shëndetësinë WebMD.
Të jesh i ndërgjegjshëm-Një studim 80-vjeçar gjeti një nga predikuesit më të mirë, për një jetë të gjatë është një personalitet i ndërgjegjshëm. Hulumtuesit thojnë se atributet si vëmendje në detaje dhe këmbëngulje mnud të rregullojnë jetën tonë. Ata gjetën se njerëzit e ndërgjegjshëm bëjnë më shumë gjëra për të mbrojtur shëndetin e tyre dhe bëjnë zgjedhje që të çojnë në marrëdhënie të forta dhe karrierë më të mirë.
Krijo Miqësi-Shkenca ka dhënë një arsye më shumë për të qenë mirënjohës për miqtë tuaj – ata mund të na ndihmojnë që ne të jetojnë më gjatë. Hulumtuesit Australian kanë gjetur fluturat sociale të moshës që kishin më pak gjasa të vdesin gjatë një periudhe 10-vjeçare në krahasim me njerëzit që kanë miq festivë. Një tjetër analizë e rezultateve nga 148 studime mbështetën lidhjet e shumta sociale dhe jetëgjate.
Zgjidhni miqtë tuaj me mençuri-Miqtë tuaj habiten kur ju i bëni “off” ndaj vetes, kështu që përzgjidhni shokët me jetesë të shëndetshme. Studimet tregojnë se në shoqëri ekzistojnë lidhje ose ndryshe “ngjitje shoqërore”. Shansi tuaj për t’u bërë i shëndoshë rritet me 57% në qoftë se ju keni një mik i cili bëhet keqdashës i shëndetit e që mund të konsumojë. Pirja e duhanit e cila është një tjetër zakon që përhapet me anë të lidhjeve shoqërore, por një lajm i mirë është se ndalohet pirja e duhanit se është gjithashtu ngjitëse.
Mos pini duhan-Ndërsa kjo është sekret se duke hequr dorë nga cigaret mund të zgjasni ditët e juaja – sasia e kohës shtesë mund të suprizojë juve. Sipas një studimi, një 50-vjeçare britanike, e cila ka ndaluar pirjen e duhanit që në moshën 30 vjeçare ka arritur që të rrisë jetëgjatësinë e saj një dekadë të tërë. Duke nisur zakonin që në moshën 40, 50, apo 60 rrit jetëgjatësinë me 9, 6, ose 3 vjet, respektivisht.
Përqafojni gjumin e pasdrekës-Një gjumë pasdreke është standard në shumë pjesë të botës, dhe tani nuk ka prova shkencore që të vërtetojë, që gjumi i pasdrekës është i dëmshëm, por që mund t’ ju ndihmojë të jetojni më gjatë. Një studim i kohëve të fundit me 24.000 pjesëmarrës sugjeron se një gjumë i rregullt është 37% me më pak shance, që të vdesni nga sëmundjet e zemrës, se sa ata që fjenë gjumë në drekë në mënyrë rastësore ose rradhë herë. Hulumtuesit mendojnë se gjumi i pasdrekës mund të ndihmojë zemrën tuaj duke e mbajtur hormonet e stresit jashtë trupit.
Ndiqni një dietë mesdhetare-Dieta mesdhetare është e pasur me fruta, perime, drithëra,vaj ulliri, dhe peshk. Analiza e 50 studimeve që përfshijnë më shumë se gjysmë milion njerëz tregojnë se përfitimet mbresëlënëse të kësaj diete. Rezultatet tregojnë se në mënyrë të konsiderueshme, kjo dietë ul rrezikun e sindromës metabolike – një kombinim i shëndoshjes, ul sheqerin e në gjak, ul rritjen e presionit të gjakut si dhe faktorë të tjerë që rrisin rrezikun e sëmundjeve të zemrës dhe diabetit.
Martesa-Disa studime tregojnë se njerëzit e martuar kanë shance ose tendencë të jetojnë më gjatë se personat që nuk kanë një lidhje martesore. Shumë studiues mendojnë dhe atribuojnë se martesa në ndryshim me ata që kalojnë jetën të vetëm sjell jo vetëm një jetë me mbështetje sociale por dhe ekonomike. Ndërsa një martesë e tanishme ofron përfitim më të madh te njerëzit të cilët janë të divorcuar ose të ve dhe kanë një shkallë më të ulët të vdekshmërisë se ata që kurrë nuk kanë qenë të martuar.
Humbni në peshë-Nëse ju jeni mbi peshë, pjesa e belit mund t’ju mbrojë kundër diabetit, sëmundje të zemrës, dhe kushtet e tjera të jetës-shkurtimin. Nëse barku juaj është me yndyrë duket se mund të jetë veçanërisht e dëmshme. Një studim 5-vjeçar ndaj hispanikëve dhe afrikano-amerikanëve sugjeron që të konsumohen më shumë fibra dhe të ushtroheni rregullisht, bërja e ushtrimeve të caktuara në mënyrë efektive, për të reduktuar yndyrërat në bark.
Qëndroni në lëvizje-Prova dërrmuese e njerëzve të cilët ushtrojnë ushtrime fizike jetojnë më gjatë, në mesatare se sa ata që nuk bëjnë aktivitet sportiv. Sipas dhjetra studimeve, aktiviteti i rregullt fizik ul rrezikun e sëmundjeve të zemrës, goditje, diabetin, dhe disa forma të kancerit, me më e rëndësishmja ul depresionin. Ushtrimi mund edhe t’ ju ndihmojë të qëndrojni mendërisht më të mprehtë në moshën tuaj të vjetër. Disa minuta ushtrime në ditë mund të konsiderohen si veprimtari që japin rezultate të mira.
Gjendja shpirtërore-Hulumtimi sugjeron njerëzit që ndjekin ritet fetare, janë ata që priren të jetojnë më gjatë se njerëzit që kurrë nuk marrin pjesë. Një studim 12-vjeçar mbi moshën 65 vjeçare, tregon se ata që merrnin pjesë në shërbime më shumë se një herë në javë, kishin nivele më të larta të një proteine kyç të sistemit imunitar se sa moshatarët e tyre të cilët nuk aktivizoheshin në asnjë prej ritualeve të besimeve. Rrjetet e forta shoqërore që zhvillohen në mesin e njerëzve të cilët adhurojnë, e që së bashku mund të kontribuojë në shëndetin e tyre të përgjithshëm.
Fal-Lejoni ndjesitë e pakënaqësisë të largohen nga ju sepse nuk ka përfitime shëndetësore e fizike. Zemërimi kronik është i lidhur për të zvogëluar funksionin e mushkërive, sëmundje të zemrës, goditje, dhe sëmundje të tjera. Falja do të zvogëlojë ankthin, bën të mundur uljen e tensionin të gjakut, dhe mund t’ju ndihmojë të merrni frymë më lehtë. Këto përfitime kanë tendencë të rritet kur ju të jeni në një moshtë të madhe.
Përdorimi kasë sigurie-Aksidentet janë shkaku i pestë më i zakonshëm i vdekjeve në SHBA, dhe shkaku i vdekjes për njerëzit e moshës nga 1 vjeç deri në 24 vjeç. Nëqoftëse ju jeni veshur me veshje të sigurisë, është një mënyrë e thjeshtë për të rritur shanset tuaj për një jetë të gjatë. Në rast të një aksidenti me automjetin, rripi zvogëlon rrezikun e vdekjes apo të plagosjes me 50%. Në aksidente me biçikletë, shumica e vdekjeve janë shkaktuar nga dëmtime në kokë, kështu që gjithmonë ju duhet të mbani kaskën tuaj.
Menaxhojni stresin-Dean Ornish, MD, ka publikuar hulumtimin dhe ka sugjeruar se ndryshimet e jetesës duke përfshirë menaxhimin e stresit jo vetëm që mund të ndihmojë në parandalimin e sëmundjeve të zemrës, por në fakt mund ta kthejë atë. Edhe pse shmangia e stresit nuk është një opsion i zbatueshëm për shumicën e njerëzve, ka mënyra efektive për ta kontrolluar atë. Provoni yoga, meditim, ose merrni frymë thellë. Edhe disa minuta në ditë mund të bëjë një ndryshim të madh.
Gjetja dhe mbaja e një ndjenjë me qëllim-Gjetja e hobeve dhe aktivitete të cilat kanë kuptim për ju, mund të kontribuojnë te ju për një jetë më të gjatë. Hulumtuesit japonezë gjetën disa burra me një ndjenjë të fortë të qëllimit e që ishin më pak të pritur për ndërruar jetë nga sëmundje të zemrës, apo shkaqe të tjera. Një tjetër studim në Qendrën Mjekësore të Universitetit Rush tregon se ka një ndjenjë më të madhe të qëllimit, e cila është e lidhur me një rrezik të reduktuar të sëmundjes të Alzheimer.
/Redjon Shtylla/