Marlene Dietrich, një yll që vezullon ende

Albert Vataj

Marlene Dietrich ishte e njohur për tërheqjen e saj të zjarrtë dhe seksi. Ajo ishte dhe do të vazhdojë të jetë një nga yjet më të padiskutueshme në historinë e kinemasë. Të gjitha gjërat që ajo ka bërë, ka thënë ose shpikur mund të përfshihen në fjalor si shtojca të termit diva.
E lindur më 27 dhjetor 1901, në Berlin, Gjermani, Marlene Dietrich kishte emrin e dhënë Maria Magdalene Dietrich. Në adoleshencë, ajo hoqi dorë nga muzika për të eksploruar aktrimin. Ajo u shfaq në filmin e saj të parë, Tragjedia e dashurisë, në vitin 1923. Eksploroi nocionet e feminizmit me rolet e saj fatale në filmat, si “Marok”. Vdiq më 6 maj 1992, në Paris, Francë.
Marlene Dietrich ishte një yll dhe këngëtare e njohur gjermano-amerikane e filmit. Kjo aktore me famë ndërkombëtare, këngëtare brilante, një interpretuese e vijës së parë, me një karrierë të gjatë dhe të mahnitshme në biznesin e shfaqjes. Një nga aktoret më të paguara të kohës së saj. Ajo arriti një superyll dhe u emërua ylli i 9-të më i madh femër i kinemasë klasike të Hollivudit nga ‘Instituti Amerikan i Filmit’. Duke filluar karrierën e saj në skenë dhe në filmat pa zë, ajo arriti majat e suksesit duke dhënë interpretime mahnitëse në filma si ‘Engjëlli blu’, ‘Sanghai Express’ dhe ‘Desire’. Një simbol i magjepsjes dhe elegancës, ajo e zhvilloi vazhdimisht veten si profesionalisht ashtu edhe personalisht. Interpretimi i saj në filma dhe kërcimet magjepsëse në kabare ishin joshëse, magjike dhe pa moshë. Imazhi i saj i mishëruar nga Lola-Lola në “The Blue Angel” ishte i një këngëtareje joshëse kabareje me një kapele të sipërme dhe çorape mëndafshi – një grua progresive që është e pavarur financiarisht dhe mund të zgjedhë vetë burrat e saj. Gjatë Luftës së Dytë Botërore ajo u pa si një interpretuese e profilit të lartë.
Në një intervistë të vitit 1960 me Observer, ylli gjerman e hodhi poshtë modën, duke e cilësuar si “të mërzitshme”. Megjithatë ajo mbetet një ikonë stili.
Marlene Dietrich i tha Observer -it në vitin 1960, “Nëse do të vishesha për vete, nuk do të shqetësohesha fare. Rrobat më mërzitën. Unë do të vishja xhinse. I adhuroj xhinset. I marr ato në një dyqan publik – për meshkuj, natyrisht; Unë nuk mund të vesh pantallona femrash. Nuk mbaj mend kur kam marrë për herë të fundit një palë të reja. Ato zgjasin kaq shumë dhe bëhen gjithnjë e më të mira. Gjithsesi unë vishem për profesionin. I marr rrobat në Hollywood dhe Paris, dhe nëse nuk mund të vij në Paris, pres, nënvizonte ylli gjerman. “Unë vishem për imazhin. Jo për veten time, as për publikun, as për modën, as për burrat,” shpjegoi ajo, duke vijuar se “… gratë në sfera të ndryshme të jetës diskutojnë qëndrimin e tyre ndaj modës dhe zgjedhjes së veshjeve”.
“Unë kurrë nuk shkoj në një koleksion të fundit të modës. Duhet shumë kohë për të kaluar. Ata më njohin tashmë dhe më tregojnë vetëm rrobat që janë të miat. Unë kurrë nuk i konsideroj paratë kur porosis rroba. Para se të kisha para? nuk e mbaj mend.
“Ka kaq shumë gra me kaq shumë rroba dhe ato kurrë nuk kanë çfarë të veshin. Unë do të preferoja shumë të shkoja në një festë me një fund të zi dhe pulovër…
Pavarësisht nga ndjenjat e vërteta të Dietrich për pamjen, imazhi i saj i kuruar me kujdes ishte një qëndrim politik si dhe një deklaratë e fuqishme e modës.
Lidhja e saj me botën e çliruar të Weimarit të kabaresë së keqe, së bashku me rezistencën ndaj përpjekjeve naziste për të zgjedhur karrierën e saj të mëvonshme, e bënë aktoren një emblemë të vlefshme të kohës së luftës të një Gjermanie të lirë. Në të njëjtën kohë, tallja e guximshme seksuale pas ndryshimit të gjinisë së saj të modës së lartë, ishte projektuar për të qenë tingëlluese dhe përmbysëse.
Ajo që u bë e njohur si “silueta e Dietrich” u krijua fillimisht nga prerja e dobët dhe mashkullore e kostumeve të saj të pantallonave. Ajo kishte kërkesa të veçanta sartoriale: “Më është dashur gjithmonë të bëja rroba për veten, për shkak të formës sime të pazakontë – supet e gjera, ijet e ngushta”.
Si rezultat, androgjinia e fuqishme e Dietrich ka fituar një regjistër të ri: duket një sfidë parashikuese për hierarkinë mashkullore të industrisë së filmit dhe për normat kufizuese seksuale.
Është gjithashtu e vërtetë se dashuria e Dietrich-ut për të veshur rroba për meshkuj. Ajo mësohej të ketë thënë se “Unë jam në zemër një zotëri”
“Ajo ka seks, por nuk ka gjini pozitive,” shkroi kritiku i Observer Kenneth Tynan, në një gjuhë karakteristike gjithëpërfshirëse. “Mashkulloriteti i saj i tërheq femrat dhe seksualiteti i saj meshkujve.”
Miku i saj Erich Maria Remarque i përshkroi dikur tiparet e saj me shumë ndjeshmëri në romanin e tij Harku i Triumfit : “Fytyra e ftohtë dhe e ndritshme që nuk kërkonte asgjë, që thjesht ekzistonte, duke pritur … Dikush mund të ëndërronte në të çdo gjë.”