Samuel Reshevsky, fëmija mrekulli që mundi 7 kampionë bote në shah, me përjashtim të Garry Kasparov
Albert Vataj
Fëmija në foto është Samuel Reshevsky, tetë vjeç, gjatë prezantimit së tij të parë simultan në Café de la Rotonde në Paris, 15 maj 1920. Botuar në “Le Miroir”, 23 maj 1920. Foto në disponim nga Biblioteka Kombëtare e Francës. Ai mundi disa mjeshtër shahu në të njëjtën kohë në Francë, 1920. Këto burra të krekosur e me famë përballë këtij fëmije gjeni ishin thjeshtë lojtarë, të cilët ai i sfidoi dhe i mundi, duke hyrë kështu në historinë e shahut si një fenomen.
Samuel Reshevsky, eight years old, during his first simultaneous exhibition at the Café de la Rotonde in Paris, 15 May 1920. Published in Le Miroir, 23 May 1920. Courtesy of Gallica/Bibliothèque Nationale de France.
Reshevsky ishte një fëmijë mrekulli, i cili në moshën 9-vjeçare supozohej se kishte luajtur 1500 ndeshje shahu, duke humbur vetëm 8 prej tyre. Ai mbeti një shahist i madh edhe në moshën madhore, megjithatë, ai kurrë nuk u bë kampion bote, pavarësisht se fitoi 8 herë kampionatin e shahut të SHBA-së, duke e barazuar atë me Bobby Fischer, për rekordin e të gjitha kohërave. Megjithëse ishte një i jashtëzakonshëm i lojës së shahut, ndoshta edhe një nga rastet më unike të kësaj loje në SHBA, atij ju desh të punonte si kontabilist për të përballuar jetesën.
Gjatë karrierës së tij në shah, Reshevsky luajti 11 nga 12 kampionët e parë të Botës (me përjashtim të Garry Kasparov të cilin e takoi, por nuk luajti kurrë kundër tij). Reshevsky mundi 7 kampionë të botës: Lasker, José Raul Capablanca, Alexander Alekhine, Max Euwe, Mikhail Botvinnik, Vasily Smyslov dhe Bobby Fischer.
Samuel Reshevsky, nine years old, playing against Edward Lasker at Julius Rosenwald’s home. In The Chicago Tribune, ‘Youthful chess champion defeated’, 1 April 1921. Courtesy of Library of Congress.
Samuel Reshevsky ishte një nga lojtarët më të shquar të shahut në shekullin e 20-të. Ai lindi më 26 nëntor 1911 në Ozorkóë, Poloni dhe vdiq më 4 prill 1992 në New York, SHBA. Reshevsky u shqua si një fëmijë i mrekullueshëm në shah dhe filloi të luajë profesionalisht që në moshë shumë të hershme.
Reshevsky filloi të luante shah në moshën 4-vjeçare dhe shumë shpejt tregoi aftësi të jashtëzakonshme. Ai filloi të marrë pjesë në turne ndërkombëtare që në moshë të vogël, duke mahnitur botën e shahut me talentin e tij.
Familja e tij emigroi në SHBA kur ai ishte fëmijë. Reshevsky vazhdoi shkollimin në Amerikës, duke u diplomuar në Universitetin e Chicagos me një diplomë në ekonomi.
Reshevsky u bë një nga lojtarët më të suksesshëm të shahut në botë. Ai fitoi Kampionatin e Shahut të SHBA-së disa herë dhe ishte një pretendent i rregullt për titullin e kampionit botëror. Ai ishte një nga pak lojtarët që arriti të mposhtte kampionë botërorë si José Capablanca dhe Alexander Alekhine.
Samuel Reshevsky at five years old. In Das interessante Blatt, 13 September 1917. Courtesy of ANNO/Österreichische Nationalbibliothek.
Ai ishte i njohur për lojën e tij të fortë dhe të qëndrueshme. Ai kishte një aftësi të veçantë për të mbrojtur pozita të vështira dhe për të luajtur lojëra të gjata e të komplikuara.
Përveç karrierës së tij si lojtar, Reshevsky ishte edhe një autor i njohur librash për shah dhe një kontribues i rregullt në revistat e shahut. Ai gjithashtu luajti një rol të rëndësishëm në promovimin e shahut në SHBA.
Samuel Reshevsky mbetet një figurë e rëndësishme në historinë e shahut, jo vetëm për arritjet e tij si lojtar, por edhe për kontributet e tij në zhvillimin dhe popullarizimin e lojës.
