Fitorja e Trump, ndikimi për Ukrainën dhe Lindjen e Mesme

Kthimi i Donald Trump në Shtëpinë e Bardhë do të riformulojë politikën e jashtme të SHBA-së, duke premtuar ndryshime potencialisht radikale në fronte të shumta, ndërsa lufta dhe pasiguria kanë pushtuar pjesë të ndryshme të botës. Gjatë fushatës së tij, Trump bëri premtime të mëdha politike, shpesh pa detaje specifike, bazuar në parimet e mosndërhyrjes dhe proteksionizmit tregtar – ose siç e thotë ai, “Amerika e para.” Fitorja e tij sinjalizon një nga ndërprerjet e mundshme më të rëndësishme në shumë vite në qasjen e Uashingtonit ndaj punëve të jashtme në mes të krizave paralele.

Rusia, Ukraina dhe NATO

Gjatë fushatës, Trump tha vazhdimisht se mund t’i jepte fund luftës midis Rusisë dhe Ukrainës “brenda një dite.” Kur u pyet se si, ai sugjeroi mbikëqyrjen e një marrëveshjeje, por nuk ka pranuar të japë detaje. Një dokument i shkruar nga dy ish-shefat e sigurisë kombëtare të Trump në maj tha se SHBA duhet të vazhdojë furnizimin me armë në Ukrainë, por ta kushtëzojë mbështetjen me hyrjen e Kievit në bisedimet e paqes me Rusinë. Si kundërbalancë ër të joshur Rusinë, Perëndimi do të premtonte të vononte hyrjen e shumëkërkuar të Ukrainës në NATO. Ish-këshilltarët thanë se Ukraina nuk duhet të heqë dorë nga shpresat e saj për të rikthyer të gjithë territorin e saj nga pushtimi rus, por duhet të negociojë bazuar në linjat aktuale të frontit.

Kundërshtarët demokratë të Trump-it, të cilët e akuzojnë atë se është i afërt me presidentin rus Vladimir Putin, thonë se qasja e tij është dorëzim për Ukrainën duke rrezikuar në këtë mënyrë të gjithë Evropën. Ai ka thënë se prioriteti i tij është t’i japë fund luftës dhe të frenojë shterimin e burimeve të SHBA. Nuk është e qartë deri ku përfaqëson mendimin e vetë Trump-it letra e ish-këshilltarëve, por ka të ngjarë të japë një udhëzues për llojin e këshillave që ai do të marrë. Qasja e tij “Amerika e para” për t’i dhënë fund luftës shtrihet edhe në çështjen strategjike të së ardhmes së NATO-s, aleancës ushtarake transatlantike.

NATO tani numëron 32 vende, dhe Trump ka qenë prej kohësh skeptik ndaj aleancës. Disa nga aleatët e tij sugjerojnë se linja e tij e ashpër është vetëm një taktikë negociuese për t’i bërë anëtarët të përmbushin udhëzimet e aleancës për shpenzimet e mbrojtjes. Por realiteti është se udhëheqësit e NATO-s do të jenë seriozisht të shqetësuar për atë që fitorja e tij do të thotë për të ardhmen e aleancës dhe për perceptimin e efektit të saj parandalues nga udhëheqësit armiqësorë.

Lindja e Mesme

Ashtu si me Ukrainën, Trump ka premtuar të sjellë “paqe” në Lindjen e Mesme – duke lënë të kuptohet se do t’i jepte fund luftës Izrael-Hamas në Gaza dhe luftës Izrael-Hezbollah në Liban – por nuk ka thënë se si. Në përgjithësi, ka të ngjarë që Trump të përpiqet të kthehet në politikën e jashtme të mandatit të tij të parë, që pa administratën e tij të tërhiqte SHBA-në nga marrëveshja bërthamore me Iranin, të aplikonte sanksione më të mëdha kundër Iranit dhe të vriste gjeneralin Qasem Soleimani – komandantin më të fuqishëm ushtarak të Iranit.

Në Shtëpinë e Bardhë, Trump miratoi politika të forta pro-izraelite, duke emëruar Jerusalemin si kryeqytetin e Izraelit dhe duke zhvendosur ambasadën e SHBA-së atje nga Tel Avivi – një lëvizje që fuqizoi bazën ungjillore të krishterë të Trump-it, një grup thelbësor votuesish republikanë. Kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu e quajti Trump-in “mikun më të mirë që Izraeli ka pasur ndonjëherë në Shtëpinë e Bardhë.” Por kritikët argumentojnë se politika e tij kishte një efekt destabilizues në rajon.

Trump ka bërë disa deklarata gjatë fushatës duke thënë se dëshiron që lufta në Gaza të përfundojë. Ai ka pasur një marrëdhënie komplekse, ndonjëherë jofunksionale me Netanyahun, por sigurisht që ka aftësinë për të ushtruar presion ndaj tij. Ai gjithashtu ka një histori të marrëdhënieve të forta me liderët në vendet kryesore arabe që kanë kontakte me Hamasin.

Është e paqartë se si ai do të lundronte mes dëshirës së tij për të treguar mbështetje të fortë për udhëheqjen izraelite, ndërkohë që përpiqet të mbyllë luftën. Aleatët e Trump-it shpesh e kanë portretizuar paparashikueshmërinë e tij si një aset diplomatik, por në Lindjen e Mesme shumë të kontestuar dhe të paqëndrueshme, në mes të një krize tashmë me përmasa historike, nuk është e qartë se si do të ndodhte kjo. Trump do të duhet të vendosë se si – ose nëse – do të çojë përpara procesin e ngecur diplomatik të nisur nga administrata Biden për të arritur një armëpushim në Gaza në këmbim të lirimit të pengjeve të mbajtura nga Hamasi.