Shirat e meteorëve Geminid: Spektakël qiellor gjatë kulmit të fundjavës

Shfaqja e meteorëve Geminid, një nga ngjarjet më spektakolare në kalendarin qiellor, pritet të arrijë kulmin këtë fundjavë. Astronomët theksojnë se kushtet mund të ofrojnë një spektakël veçanërisht mbresëlënës, nëse moti e lejon. Meteorët janë të dukshëm në mbarë botën, megjithëse vëzhguesit në Hemisferën Veriore do të kenë pamjet më të mira. Në Mbretërinë e Bashkuar, nëse qielli është i kthjellët, Hëna në fazën e saj të rënies do të ngrihet vetëm pas mesnate, duke siguruar disa orë qiell të errët për vëzhgim më të qartë.

Shirat e meteorëve ndodhin kur Toka kalon nëpër gjurmët e kometave – objekte akullnajore – ose, në raste më të rralla si Geminidët, nëpër gjurmët e asteroideve shkëmbore. Kur pluhuri dhe gazrat nga këto objekte hyjnë në atmosferën tonë, ato digjen dhe krijojnë vijat e ndritshme të njohura si yje rënës. Ngjyrat e meteorëve ndryshojnë (jeshile, verdhë, kuqe, blu) në varësi të elementeve si natriumi, magnezi dhe kalciumi, të ngjashme me fishekzjarrët. Geminidët vijnë nga mbetjet e asteroidit 3200 Phaethon. Kohët e fundit, shkencëtarët zbuluan se bishti i Phaethonit përbëhet nga gaz natriumi shkëlqyes, duke lënë ende paqartësi rreth formimit të pluhurit të Geminidëve.

Geminidët ofrojnë një nga mundësitë më të mira të vitit për të parë një shi meteorësh, falë vëllimit dhe frekuencës së lartë të “yjeve rënës”. Dr. Robert Massey nga Shoqëria Mbretërore Astronomike thekson se në një qiell të errët dhe pa re, mund të shihen rreth 100 meteorë në orë, gjë që është “e mahnitshme”. Ai e cilëson këtë si “shirën më të fortë të meteorëve të vitit”, duke e bërë një ngjarje të jashtëzakonshme për vëzhguesit e qiellit.

Drita e fortë e hënës mund ta bëjë më të vështirë vëzhgimin, por këtë herë, nëse moti e lejon, kushtet mund të jenë pothuajse ideale. Hëna në fazën e saj të rënies, me pjesën më të madhe në hije, dhe ngritja e saj vonë në orët e para të mëngjesit në Mbretërinë e Bashkuar, do të ofrojë një qiell të errët. Për shansin më të mirë, gjeni një vend pa ndotje drite dhe me një pamje të hapur të qiellit. Geminidët shihen me sy të lirë, pa nevojën e teleskopit apo dylbive. Dr. Massey inkurajon njerëzit të dalin dhe ta shijojnë këtë “trajtim natyror plotësisht falas”, si një mënyrë për t’u lidhur me qiellin.

Shfaqja e meteorëve Geminid arrin kulmin të dielën, më 14 dhjetor. Fatkeqësisht, parashikimi i motit në Mbretërinë e Bashkuar nuk duket ideal, me erë dhe re të pritura si të shtunën ashtu edhe të dielën, shoqëruar me shira. Megjithatë, të dielën mbrëma, mund të ketë disa periudha më të thata dhe më të kthjellëta. Skocia Veriore, Ishujt Veriorë, si dhe pjesë të East Anglia dhe Anglisë Juglindore, ka të ngjarë të kenë shanset më të mira. Këshillohet të kontrolloni parashikimin lokal të motit për dritaren më të qartë të mundshme.