Ky është legjendari Giacomo Casanova që nuk njihnit…

Nga Albert Vataj

Sot, Giacomo Casanova njihet më së shumti si një nga të dashuruarit më të famshëm në histori, ikonik. Por veneciani ishte më shumë se aq. Ai ishte një mashtrues krijues, një alkimist, spiun dhe klerik kishe. Ai shkroi satira, luftoi në duele dhe u arratis nga burgu më shumë se një herë.

I lindur në Venecia në vitin 1725, Casanova ishte një fëmijë i mprehtë, aq i mprehtë, në fakt, sa hyri në Universitetin e Padovës në moshën 12-vjeçare. Pas diplomimit, ai mori disa nga veset që do ta bënin atë një emër të lakuar në mbarë Evropën, për kumarin, magjepsjen e grave, kryesisht atyre të elitës, zgjuarsinë si atë të djallit, sharmin dhe stilin ku modelimi dhe parfumosja e flokëve dukshëm i dehën maramat e oborreve. Por thuhet se ai e gjeti vërtet pasionin e tij edhe për to, kur pati një lidhje jo vetëm me një vajzë 16-vjeçare, por edhe me motrën e saj 14-vjeçare, në të njëjtën kohë, padyshim një maskara. Por perversiteti i tij nuk resht këtu. Nëse kjo nuk do të ishte e patolerueshme, vite më vonë, Casanova përfundoi përsëri poshtë çarçafëve me njërën nga dy motrat – dhe vajzën e saj… e cila ishte gjithashtu e tij.

Në atë kohë, Casanova punonte si klerik kishe. Nuk zgjati shumë. Borxhet e tij të lojërave të fatit e futën në burg dhe pas disa fillimeve të tjera të rreme në Kishë, ai duhej të riniste nga e para. Karriera e tij e re? Si ushtarak. “Bleva një shpatë të gjatë dhe me kallamin tim të pashëm në dorë, një kapelë të zbukuruar me një kakadë të zezë, me flokët e prerë dhe mustaqe anash dhe një bisht të gjatë të rremë, u nisa për t’i bërë përshtypje të gjithë qytetit,” shkruan Casanova në librin e tij të kujtimeve. Por, duke e konsideruar jetën ushtarake të mërzitshme dhe duke i detyruar akoma më shumë para nga lojërat e fatit, Casanova e braktisi ushtrinë.

Tani 21 vjeç, Casanova u bë violiniste. Atje, ai ra në sy të një senatori – të qenit në vendin e duhur në kohën e duhur, dhe të shpëtonte jetën e tij sigurisht që e ndihmoi, i cili e ftoi Casanovën në shtëpinë e tij dhe u bë mbrojtësi i tij. Por Casanova u përball përsëri në telashe. Ai iku nga Venecia, u arratis në Parma, ra në dashuri dhe i’u thye zemra. Ai shkoi në një Grand Tour dhe joshi dhjetëra gra. Ai u bë Frimason, shkroi një dramë dhe më në fund, më 1753, u kthye në Venecia.

Dhe gjërat sapo kishin filluar.

Lajmet për arratisjet e Casanova-s, marrëdhëniet e tij të çuditshme me të gjithë, nga gratë e martuara, murgeshat dhe virgjëreshat, bixhozi, shoqërimi i tij me masonerinë, e kishin zënë atë në kurth. Në moshën 30-vjeçare, Casanova u arrestua nga Gjykata e Venecias, “kryesisht”, tha Tribunali, për “fyerjet e tij publike kundër fesë së shenjtë”.

Ai u burgos në “The Leads”. Dhe u dënua të qëndrojë atje për pesë vjet.

Qelia, e mbiquajtur për shkak të pllakave të plumbit që mbulonin çatinë, mendohej të ishte krejtësisht e pashmangshme. Pothuajse në errësirë, dhe me një tavan kaq të ulët, Casanova nuk mund të qëndronte as drejt, ajo ndodhej në katin e fundit (nga pesë) të Pallatit të Dozhit. Ashtu si pjesa tjetër e burgjeve, ai ruhej shumë. Ikja dukej e pamundur. Të arratisesh dhe të mos të shohësh në çatinë e ndërtesës më të famshme në Venecia… apo të mos dëgjohesh duke u përplasur në pllakat e plumbit? Aq më tepër.

Casanova qëndroi në “The Leads” për 13 muaj. Mbrojtësi i tij, konti Bragadin, më në fund i bindi rojtarët e tij që ta lëviznin. Dhe Casanova ishte zemërthyer.

Pse? Sepse ai kishte qenë shumë afër arratisjes. Një ditë, gjatë një shëtitjeje që e lejuan të bënte ushtrime në papafingo të burgut, ai gjeti një copë mermeri të zi dhe një shufër hekuri; ai e kishte formuar shiritin në një daltë të mprehtë kundër mermerit dhe më pas filloi të gërmonte nëpër dyshemenë prej druri poshtë shtratit të tij. Ai e dinte që qelia e tij ishte pikërisht mbi dhomën e Inkuizitorit – një çështje me të cilën do të merrej pasi u arratis. Por ai kurrë nuk e pati mundësinë.

Në vend të kësaj, vetëm tre ditë para se të planifikonte të arratisej, ai u transferua në qelinë e tij të re, më të madhe dhe më të ndriçuar. Por ai nuk mbeti gjatë në dëshpërim. Ishte koha për Planin B.

Një prift jetonte në qelinë pikërisht mbi Casanovan. Priftit i pëlqente të lexonte dhe rojtarët e burgut ishin në rregull nëse dy të burgosurit e arsimuar shkëmbenin libra. Casanova shkroi një shënim, duke përdorur lëng manit për bojë, dhe e nguli në shtyllën kurrizore të librit. Të dy filluan të shkruanin përpara dhe mbrapa. Casanova i tha priftit se kishte në plan të arratisej – dhe kërkoi ndihmën e tij. Gjithçka që duhej të bënte, tha ai, ishte të depërtonte në dyshemenë e tij në qelinë e Casanova-s. Pastaj Casanova do t’i largonte ata të dy.

Prifti Balbi u pajtua. Casanova i dërgoi thumbin që kishte bërë: Ajo ishte e fshehur në një Bibël, e cila mbahej nën një pjatë të madhe me makarona. Pas javësh punë, prifti depërtoi. Por kishte një problem të ri. Casanova kishte një shok të ri qelie…. dhe ai ishte një spiun për Këshillin e Dozhit, diçka që ai i tha menjëherë Casanova-s. Gjithnjë mashtrues, Casanova luajti në besimin ekstrem të shokut të tij të ri të qelisë. I ishte zbuluar në ëndërr, i tha Casanova burrit, se një engjëll do të vinte ta çlironte nga burgu. Kur të dy dëgjuan priftin duke gërmuar, tha Casanova, ai ishte engjëlli.

Qelia e Balbit ishte mu nën çatinë e pallatit, kështu që të dy kaluan nëpër pjatat e plumbit dhe, duke përdorur çarçafët, batanijet dhe madje edhe mbulesën e dyshekut të tij që Casanova e kishte prerë dhe lidhur së bashku për të bërë “litar”, u ngritën në çati. Por ishte shumë larg për të kërcyer. Casanova kërkoi kudo. Asgjë. Më në fund, pas një ore, ai pa një dritare konvikti, dy të tretat poshtë shpatit të çatisë. Duke përdorur zgjedhjen e tij, ai hoqi grilën mbi dritare – dhe, pas një përpjekjeje të rrezikshme që përfshinte vetë Casanova duke rrëshqitur pothuajse mbi çati deri në vdekje, ai mundi ta fuste brenda dhe atë dhe priftin.

Pasi pushuan, dyshja thyen një bravë, hynë në një korridor pallati dhe dolën jashtë. Ata u arratisën me gondolë në lindjen e diellit. “Kështu,” shkroi Casanova, “a më dha Zoti atë që më duhej për një arratisje që do të ishte një çudi nëse jo një mrekulli. E pranoj se jam krenar për këtë.”

Sado i afërt që ishte burgimi i tij, Casanova nuk e mori si shenjë se ai duhej të hiqte dorë nga loja dhe të tërhiqej në diçka pak më të qetë.

Në vend të kësaj, ai iku në Paris – dhe pretendoi të ishte një alkimist. Çdo patric donte një copë Casanova. Ai u tha atyre se ishte 300 vjeç, se mund të krijonte diamante nga e para. Ai ra në sy të një konti, i cili e pa Casanovan dhe vendosi që – duke pasur parasysh aftësinë e tij për të thënë çdo gjë me fytyrë të drejtë – ai do të bëhej një spiun i shkëlqyer.

Një nga misionet e tij ishte të shiste bono shtetërore në Amsterdam. Ai u bë një njeri i pasur… dhe më pas humbi pasurinë e tij, veçanërisht duke e shpenzuar atë për të dashuruarit e tij të shumtë. Midis borxheve të tij dhe armiqve të tij të shumtë, ai u gjend përsëri në llaf.

Në vitin 1760, krejtësisht pa para, skemat e Casanovas u bënë gjithnjë e më të egra. Ai krijoi një personalitet të ri për veten: Ai ishte tani “Chevalier de Seingalt”. Ai u kthye në Paris dhe e bindi një fisnike se mund ta bënte atë një djalë të ri, duke përdorur mjete okulte… nëse ajo e paguante mjaftueshëm. Ai udhëtoi për në Angli dhe u fut në një audiencë me Mbretin George III. Ai u takua me Katerinën e Madhe, duke u përpjekur t’i shiste asaj idenë për një skemë llotarie ruse. Ai dueloi një kolonel në Varshavë për një aktore italiane.

Në vitin 1774, pas 18 vjet mërgimi, Casanova fitoi të drejtën për t’u kthyer në Venecia. Vetëm nëntë vjet më vonë, ai shkroi një satirë të egër të fisnikërisë veneciane që e dëboi edhe një herë.

Në vitet e tij të fundit, Casanova u ngadalësua – pak. Ai u bë bibliotekari i kontit Joseph Karl von Waldstein në Bohemi, një pozicion që Casanova e gjeti aq të vetmuar dhe të mërzitshëm sa e konsideroi vetëvrasje. Ai i rezistoi tundimit, por vetëm për të regjistruar kujtimet e tij.

Venecia u pushtua nga Napoleon Bonaparte më 1797. Casanova vdiq vitin e ardhshëm, më 4 qershor 1798 në moshën 73 vjeç.