Si e vrau Facebook-u gazetarinë

Realiteti i hidhur është që media tashmë është kthyer në skllave të rrjeteve sociale, lehtësisht e manipulueshme dhe e ndikueshme nga aktiviteti i përdoruesve në rrjetet si Facebook apo Twitter. Qytete dhe shtete të tëra mund të vihen në shënjestër për t’i bombarduar me reklama propagandistike.

Kjo arrihet përmes përdorimit të sistemit të reklamimit të Facebook, një algoritëm i ushqyer nga një sasi e pafund të dhënash që gjenerohet dhe pasurohet çdo ditë nga aktiviteti i miliona e miliona përdoruesve në të gjithë botën.

Veprimet si klikimi mbi faqe të ndryshme, pëlqimi i postimeve apo shpërndarja e një artikulli, e ndihmojnë Facebook-un të ndërtojë informacione të detajuara mbi preferencat e një përdoruesi. Kompania më pas e shfrytëzon financiarisht këtë informacion, duke i kategorizuar përdoruesit që të mos të vihen më lehtë nën shënjestër nga reklamuesit.

Thjesht, duke përzgjedhur demografinë që kërkon të influencojë – për shembull “amerikanë”, “konservatorë” apo “europian” – një entitet mund të sigurohet që reklamat e tij të shihen më shumë nga audienca me të cilën kërkon të ndërveprojë.

Kjo eficencë nuk ka kaluar pa u vënë re nga komuniteti i biznesit dhe kompanitë e mëdha e të vogla e shfrytëzojnë këtë mjet për të promovuar produktet dhe shërbimet e tyre.

Teksa pushteti dhe sofistikimi i algoritmit e ka çuar Facebook-un drejt dominimit të fushës reklamuese në rrjetet sociale, gjiganti i teknologjisë qëndron përsëri i dyti në renditje, pasi Google ka një shtrirje akoma më të gjerë.

Të dy kompanitë priten të përfitojnë mbi 60 për qind të tregut të reklamave dixhitale prej 83 miliardë dollarësh të këtij viti, përfshirë edhe 99 për qind të të gjithë rritjes së reklamimit dixhital.

Ndërkohë që kjo dominancë ka ofruar pa dyshim përfitime të majme financiare për Facebook dhe Google, fenomeni i reklamave dixhitale ka pasur pasoja të errëta për industrinë mediatike.

Të uritur për të kapur një copë të tortës gjithnjë e më të vogël të të ardhurave nga reklamat, publikuesit online, të cilët dita-ditës humbasin edhe të abonuarit me pagesë, po detyrohen të bëjnë kompromis me bindjet e tyre editoriale për të qenë brenda trafikut të internetit.

Në fund të fundit, numri i klikimeve dhe shikimeve janë gjithçka vlen sot në ekonominë e drejtuar nga reklamat.

Kjo dinamikë mund të ilustrohet më qartë nga përvoja e kryeredaktorit Franklin Foer të “New Republic”. E ngritur në krye të listës së revistave, pasi bashkë-themeluesi i Facebook, Chris Hughes, e bleu atë në vitin 2012, kjo ishte një revistë për të cilën Foer, idealist për qëllimin e punës së tij, mezi priste të drejtonte.

Fatkeqësisht, ai zbuloi shumë shpejt se vizioni i tij nuk përputhej me modelin e biznesit që Hughes kërkonte të implementonte.

Duke devijuar tërësisht nga karakteri kritikues i revistës, “New Republic”, nën vëzhgimin e ngushtë të Hughes, iu nënshtrua kërkesave të tregut dhe filloi të publikonte dozën ditore të “lajmeve sensacionale” në përpjekje për të rritur numrin e klikimeve dhe për të tërhequr vëmendjen e reklamuesve.

Foer, i cili tashmë shkruan për “The Atlantic” thotë: “Shefi im i vërtetë ishte Chartbeat, një faqe që i tregon gazetarëve dhe redaktorëve rezultatet në kohë reale të trafikut të internetit, duke evidentuar lexueshmërinë për çdo artikull. Chartbeat dhe faqe të tjera si kjo, kanë marrë peng virtualisht çdo revistë, gazetë apo blog. Me njësitë matëse të tyre, asnjë artikull nuk kap trafikun e mjaftueshëm të internetit dhe mund të përmirësohet gjithmonë me një titull më të mirë, një qasje më të mirë ndaj rrjeteve sociale, subjekt më të mirë apo argumentim më të mirë. Si një menaxher që të qëndron mbi kokë me kronometër, Chartbeat qëndron tashmë mbi kokën e çdo newsroom-i”.

Foer zbuloi se kërkesa në internet favorizonte lajmet sensacionale, jo ato kritike, lajmet bombastike, jo analizat dhe komentet.

Me një shikim të shpjetë në newsfeed-in e çdokujt në Facebook mund të kuptohet se ky është realiteti i medias në ditët e sotme dhe ideologjive politike.

Ndërkohë që mediat janë gjunjëzuar përballë incentivit ekonomik në përpjekje për të zgjidhur problemin e përhershëm të paaftësisë paguese, pa pasur mundësinë për të rritur numrin e lexuesve, mediat lokale dhe rajonale nuk arrijnë dot të gjenerojnë të ardhurat e mjaftueshme që të mbijetuar.

Gazetari Jack Shafer, duke shfrytëzuar të dhënat e mbledhura nga kolegu i tij Tucker Doherty, eksploroi këtë dinamikë në një artikull të Politico dhe deklaroi se forcat që shtyjnë tregun mediatik kanë krijuar “fluskën e medias”.

Ashtu siç pritet, në një botë që e përdor letrën gjithmonë e më pak, gazetaria e shkruar duket e destinuar të zhduket.

Punësimi në gazetat e përditshme dhe të përjavshme ka rënë me më shumë se 60 për qind në janar të vitit 2017.

Rritja e jashtëzakonshme e punësimit në gazetarinë dixhitale e ka eklipsuar plotësisht këtë rënie, por vetë gazetaria dixhitale është duke përjetuar një tjetër lloj vdekjeje, atë të substancës dhe etikës së gazetarisë.

Lufta për klikime po i kthen dalëngadalë gazetarët në “tregtarë” të lajmit. /b.d

Përkthyer me shkurtime nga “The American Conservative”