Dekomunistizimi i medias, proces i domosdoshëm

Nga Xhovani Shyti

Në debatin e rindezur për të disatën herë, e që ka në qendër hapjen e dosjeve të ish-bashkëpunëtorëve të Sigurimit të Shtetit diktatorial, krahas shumë risive të tjera, që përmenden se do të sillen nga ligji i ri, është edhe përfshirja në nenet e tij e armatës drejtuese të medias. Të medias vizive dhe asaj të shkruar. Sikurse citohet në nenin 3 të projekt ligjit të emërtuar: “Për pastërtinë e figurave të funksionarëve të lartë të administratës publike dhe të zgjedhurve”, drejtues, kryeredaktorë të mediave audio-vizive, si dhe të mediave të shkruara, me një tirazh ditor më të madh se 1000 kopje në ditë do ti nënshtrohen kontrollit të pastërtisë së figurës. Për të parë nëse kanë qenë të përzier në punët e pista kriminale të ish-armës së shërbimit sekret komunist.

Përveç këtyre, të njëjtit proces verifikimi do t’i nënshtrohen edhe: Drejtori  dhe zëvendësdrejtorët e përgjithshëm, drejtori e zëvendësdrejtori i Radios, drejtori dhe zëvendësdrejtori i Televizionit dhe drejtorët e departamenteve në RTPSH-së, drejtori, zëvendësdrejtori dhe drejtorët e departamenteve të ATSH, si dhe anëtarët e KKRT dhe këshillave drejtues të mediave publike.

E quajmë risi këtë sjellje të re të projektligjit të hartuar nga ekspertë të shoqërisë civile, pasi për të parën herë kjo pjesë e shoqërisë shqiptare përfshihet në këtë proces. Pasi, biçim drafte lustracioni të ngjashëm me këtë 2014 janë përgatitur edhe më parë. Më i fundit i përket vitit 2008. Një draft që, megjithëse u publikua si i qenë gati, nuk u shqyrtua asnjëherë dhe mbeti sirtarëve të parlamentit, nga që nuk i interesonte politikës që i pëlqente ti përdridhte si të donte ish-bashkëpunëtorët legalë dhe të fshehtë të Sigurimit të Shtetit diktatorial. Megjithëse nuk u morr në konsideratë nga politika, në çastin që u hodh në publik, edhe drafti 2008 hapi debatin nëse duhej përfshirë apo jo në këtë ligj lustracioni armata e medias. Një dilemë e debatuar edhe më parë, fatkeqësisht me kahjen e përjashtimit për arsyen e paarsyeshme të cenimit të lirisë mediale?! Pavarësisht se këtë herë, nga sa tregon drafti i përfunduar i shoqërisë civile, dilema për ta përfshirë median në suazën e ligjit është tejkaluar, në favor të “po”-së, debati ishte, dhe vazhdon të jetë prezentë. Madje, çuditërisht nga po i njëjti kontingjent fanatik që ja ka dalë të jetë dominues për mospërfshirjen edhe ndër iniciativat e tjera individuale apo grupore.

Mirëpo përse duhet përfshirë elita drejtuese e pushtetit mediatik në këtë ligj? Më shumë se hapjen e dosjeve të ish bashkëpunëtorëve e zyrtarëve të armës sekrete të Sigurimit të Shtetit komunist, përgjatë periudhës 24.10.1944 deri më 31.03.1991, projekt ligji synon lustracionin, dekomunistizimin e shoqërisë shqiptare, deklarojnë me optimizëm ekspertët hartues të tij.

Duke argumentuar se duke qenë kështu dëmi që sjell përjashtimi nga ligji i lustracionit i kokave drejtuese të pushtetit mediatik është shumë e shumë herë më i madh se ai i përjashtimit të disa kategorive të tjera. Dëm ky që potencohet nga vetë funksioni propagandistik dhe masiviteti që ka media në përcjelljen e mesazheve tek taksapaguesit. Nuk duhet harruar se influenca e një ministri, zëvendësi, drejtori drejtorie, kryegjyqtari, kryeprokurori, deputeti etj., me dosje të fshehtë shëbestarie nuk shkon më larg se tek bashkësia e zyrtarëve që ai ka nën hyqmin e drejtimit. Ndërkohë që diapazoni ndikues i një punonjësi të medias është shumë e shumë herë më i gjerë. Nëse Shqipërie vazhdon të mbetet ende në fazën latante të dekomunistizimit dhe e sunduar nga mentaliteti diktatorial – komunist për këtë ka fajin e saj të madh edhe sjellja e medias.