Kriza e refugjatëve dhe një mundësi për Evropën

Nga Natalie Nougayrède/ The guardian

Përshtati në shqip: Redjon Shtylla

Evropa kurrë nuk ka pasur situata kritike dhe të vështira, kjo shkon me urtësinë më të fundit konvencionale. Sigurisht, gjëra janë në nivele të këqija. Kriza e refugjatëve ka sjellë një shfaqje spektakolare të një rrëmuje dhe mospajtimi. Pafuqia me të vërtetë duket të jetë e vetmja gjë që shtetet evropiane mund të të ndajnë. Liderët kanë kuota dhe grinden mbi, sovranitetin, kontrollet kufitare, identitetin kulturor (idenë se refugjatët e krishterë janë më të pranueshëm se ato myslimanë) dhe madje "imperializmit moral" (për të cituar Hungarisë Viktor Orban përshkrim të politikave të refugjatëve Angela Merkel).

Politikanët kanë qenë ata më të shpejtët për të përfituar nga ndjenjat populiste në shtëpi sesa të kërkojnë diçka humane, zgjidhje kolektive. Një konkluzion i lehtë është Cassandra-si, të deklarojë dështimin e Evropës: Avantazhi i pesimizmit është që ju kurrë nuk dukeni naivë. Pra Shengen është relike e një epoke të gjatë-humbur, kur kufijtë do të mund të hiqet lehtë. Frika dhe reflekset nacionaliste janë kthyer. Përplasja financiare e vitit 2008 mori një taksë shumë të madhe  në euro. Lufta e Ukrainës ka çuar poshtë politikën lindore të Europës. Lista vazhdon. Me të vërtetë, gjërat janë të këqija. Pavarësisht nga titujt negative, Evropa po vazhdon përpara. Është një proces i çrregullt dhe grindavec. Kjo është i ngadalshëm dhe i lodhshëm, por kjo po ndodh. Brenda në europë, më shumë është duke u shtuar, jo duke u pakësuar. Së jashtmi, Evropa është që të marrë një vështrim shumë më të vështirë në mjedisin e saj gjeopolitik. BE-ja është ngadalë duke kuptuar se do të përballojë vetëm kriza të shumta nëse ajo fillon duke menduar për veten më shumë si për një aktor të historisë, sesa një objekt të historisë.

Evropianët kanë ëndërruar gjatë për të qenë pjesë e një Zvicrës e 500 milionë-të të fortëve, i shkëputur nga trazira globale. Që iluzioni është zhdukur. Në qoftë se një mësim është hartuar, është se Evropa duhet të parashikojnë, jo vetëm të ngjitet për të reaguar. Ajo duhet të jetë një aktor strategjik, jo një ideal pasiv kantian, ndjenja kapërcimi. Evropa po vjen. Shpesh është thënë se konstrukti evropian përparon vetëm kur duket në prag të zhdukje. Krizat janë mundësi: që mund të përqeshur si një çmenduri, por kjo nuk është krejt e gabuar. Dëshmitari i disa zhvillime të kohëve të fundit tregon se nëpërmjet krizave fitohet. Të flasim këtu për një përplasje të re midis lindje-perëndim, Polonia, vendi më i madh në në Evropën qendrore dhe lindore, thyen radhët këtë javë me kuotave e grupimit të anti-refugjatëve (Hungaria, Republika Çeke, Sllovakia dhe Rumania). Duke u rreshtuar më parë me fqinjët e saj, Polonia njoftoi se do të marrë në më shumë refugjatë se sa ndarja që ka realizuar Komisioni Evropian. Ky ndryshim mund të ketë origjinën e vet të mesazheve të fortë nga Gjermania si dhe nga realizimi se Polonia mund një ditë të jetë e gatshme për të gjetur ndihmë evropiane dhe bashkëpunimin në qoftë se një valë e refugjatëve nga Ukraina do të mbërrijë në territorin e saj në rast të më lufte në Donbass . Nuk është Polonia, përfituesi më i madh i fondeve të kohezionit të BE-së, indiferent ndaj kërcënimeve gjysmë e mbuluar nga disa prej se ndihma u ndërpreh. Polonia ka vënë një fytyrë të guximshme në këtë duke iu referuar rëndësisë së pajtimit të Anglisë si një shtyllë e Evropës pas luftës së ftohtë. Në një takim të ministrave të brendshëm të BE-së, me shumicë votash për  kuotat e refugjatëve. Ka pasur protesta, veçanërisht nga Sllovakia, por traktatet janë traktate. Për herë të parë, mekanizmi për tu kualifikuar shumica – me të cilin 55% e vendeve të BE-së që përfaqësojnë të paktën 65% të popullsisë së BE-së mund të vendosë për të gjithë 28 anëtarët e BE-së – është përdorur për një çështje shumë të ndjeshme (emigrimin, azilin politik), historikisht gjithmonë e majta e shteteve kombe, fiton. Kjo ishte një hap përpara për BE-në, por me dhimbje ka ndodhur. Po, solidariteti i imponuar, por parimi i solidaritetit evropian u la në fuqi si një prioritet strategjik.

Kriza e refugjatëve e ka shkruar edhe fundin e Evropës e cila nuk ishte aq shumë e gjatë sa kriza greke. Evropianët po zgjohen ndaj faktit që ata nuk jetojnë në një flluskë sapuni. Samiti i udhëheqësve të sotëm të BE-së prodhoi një lajm për të njoftuar BE-në se do të punojë në drejtim të paqes në Siri, për jetesën në Libi, bashkëpunim me Turqinë, dhe dialogu me shtetet afrikane sub-Sahariane – të gjitha rajonet, në shkallë të ndryshme, të cilat janë në origjinën e kriza e refugjatëve. Mënyra natyrisht, për të tallur idenë se BE-ja mund të zgjidhë çështjen e Sirinë, por të paktën kjo rindez konceptin e një politike të përbashkët të jashtme dhe të sigurisë evropiane. Administrata e SHBA-ve mund të ketë qenë e kënaqur që të po le Siri domethënie, por Evropa është vendi, jashtë Lindjes së Mesme, ku pasojat e kësaj katastrofe po ndihen shumë të drejtpërdrejta.

Nëse Donald Tusk, president i Këshillit Evropian ka paralajmëruar "valën më të madhe të refugjatëve dhe emigrantëve që janë ende duke ardhur", presin më shumë imazhe të familjeve të dëshpëruar ose të bllokuar nga gardhe dhe policë të armatosur. Por është pikërisht kjo për shkak se skena të tilla të refuzimit janë një turp për BE-në dhe për shkak se shumica e qytetarëve evropianë po shikojnë atje, duke menduar se kush jemi ne", se një realizim kolektiv është në proces. Në fund, problemi vlon deri në çfarë lloji i shoqërisë që ne duam të jetojmë, dhe çfarë imazhi Europa dëshiron të projektojë në botë. Le të përballemi me atë, ne jemi të pasur dhe me fat. BE-ja, në aspektin global, përbën 7% të popullsisë, 25% të PBB-së, si dhe 50% të shpenzimeve sociale. Ajo shpërndan 65% të ndihmës për zhvillim dhe më shumë se 50% të ndihmave humanitare. Evropa është si një magnet për shkak se, përkundër të gjitha problemeve të saj, ajo ka një nga PBB-së më të lartë për frymë, dhe pabarazi më të ulët. Kjo është një parajsë e stabilitetit dhe respekti për të drejtat individuale.

BE-ja është një konstrukt unik, as një federatë dhe as një organizatë ndërqeveritare. Është një projekt vazhdimisht i evoluon bazuar në ndarjen e sovranitetit. Shikojmë nga afër dhe ju nuk do të gjeni një lider të vetëm evropian gati për të shkuar në histori si ai që çmontuar atë çka është arritur në 60 vjet. Se, dhe gjestet shumë solide të qytetarëve evropianë që duan të ndihen mirë jo, egoist, është arsyeja pse kjo krizë nuk do të shënonte fundin e Evropës.