Paradoksi i meritokracisë

Studimi i ri zbulon se organizatat me vlera të meritokracisë shpesh janë shkelësit më të keq të paragjykimeve, në mënyrë të veçantë me atë që ka të bëjë me gjininë.

Autorët Emilio Castilla dhe Stephen Bernard kanë zbuluar se organizatat me parimet e meritokracisë favorizojnë burrat mbi gratë nëpërmjet shpërblimeve më të larta dhe rezultatet e favorshme të karrierës. Në anën tjetër, kur autorët theksojnë se vlerat organizative që theksonin autonominë individuale nuk i gjetën asnjë rëndësie statistikore në diferencën e shumës bonos sipas gjinisë. Gratë dhe pakicat paguhen më pak se kolegët e tyre meshkuj – edhe kur ata kanë rezultat të njëjtë të punës, mbikëqyrjes, e kapitalit njerëzor dhe vlerësimit të performancës. Castilla dhe Bernard kanë nxjerrë përfundime se: “Praktikat e bazuara në meritokracinë e pagave në mënyrë të veçantë mund të dështojnë për të arritur garën gjinore në rezultatet neutrale”.

Pse ndodh kjo?

Duket se kur menaxherët që punojnë për organizatat e meritokracisë, ata besojnë se janë më të paanshëm, dhe në këtë mënyrë i kanë dhënë vetes leje për të vepruar në mënyrë paragjykuese ndaj të tjerave. Dhe kur njerëzit shohin veten e tyre si të paanshëm, ata janë më pak të ngjarë të vetë shqyrtohen. Castilla e quan këtë si “paradoks i meritokracisë”.

Ne të gjithë kemi paragjykime. Gjatë punësimin, paragjykimet tona të pandërgjegjshme na lejon për të mbledhur informacion të shpejtë. Në fakt burrat dhe gratë do të preferojnë të punësojë një aplikant mashkull – madje edhe kur të dhënat akademike është e njëjtë.

Instituti Clayman mbi gjinor në Universitetin e Stanfordit gjen mospërputhje të mëdha mes gjinisë kur analizohen komente të performancës. Hulumtimi i tyre tregon 59% e meshkujve përmbajnë reagime kritike, nga të cilat 2% i atribuohet personalitetit. Për gratë, këto shifra hidhen në 89 për qind dhe 75 për qind, respektivisht. Kjo sigurisht të çon në komente shtesë (negative) dhe paragjykimeve promovuese.

Vetëdija më e madhe e paragjykimeve tona na lejon për të vëzhguar sjelljen tonë dhe gjuhën për të kapërcyer ato. Pasi ne mësojmë se si për të luftuar paragjykimet tona, paradoksi mund të fillojnë të zbulohej.

Burimi:Weforum/Përshtati: Redjon Shtylla