Zonat rurale janë çelësi i rritjes ekonomike të vendeve në zhvillim

 Miliona të rinj në vendet në zhvillim të cilët janë gati të hyjnë forcën e punës në dekadat e ardhshme nuk duhet të largohen nga zonat rurale për t’i shpëtuar varfërisë, argumenton një raport i ri i FAO-s i botuar sot.

Aktualisht zonat rurale kanë potencial të madh për rritje ekonomike falë prodhimit të ushqimit dhe sektorët të lidhur me të, thotë Raporti mbi Gjendjen e Ushqimit dhe Bujqësisë 2017. Dhe duke qenë se shumica e të varfërve dhe të uriturve në botë jetojnë në këto zona, arritja e Axhendës së Zhvillimit 2030 varet nga zhbllokimi i potencialit të lënë pas dore, shton ai.

Kjo do të kërkojë një ndërthurje të kombinuar midis produktivitetit të ulët në bujqësi, mundësisë së kufizuar për industrializim në shumë vende dhe rritjes së shpejtë të popullsisë dhe urbanizimit, të cilat paraqesin sfida për kapacitetet e vendeve në zhvillim për ushqimin dhe punësimin e qytetarëve të tyre.

Ekzistojnë dëshmi të shumta se ndryshimet në ekonomitë rurale mund të kenë ndikime madhore.

Transformimet e ekonomive rurale janë kredituar duke ndihmuar qindra miliona banorë në zonat rurale që të dalin nga varfëria që nga vitet 1990, vëren raporti. Megjithatë, ky progres ka qenë i paqëndrueshëm dhe rritja demografike ka ngritur kërkesat.

Midis 2015 dhe 2030, pritet që të shtohen me rreth 100 milionë radhët e personave të moshës 15-24 vjeç, duke mbërritur në 1.3 miliardë. Pothuajse e gjithë kjo rritje do të ndodhë në Afrikën Sub-Sahariane – me shumicën në zonat rurale.

Por në shumë vende në zhvillim – sidomos në Azinë Jugore dhe Afrikën sub-Sahariane – rritja në sektorët e industrisë dhe shërbimeve ka mbetur prapa dhe nuk do të jenë në gjendje të asimilojnë numrin masiv të punëkërkuesve të rinj që janë gati të hyjnë në fuqinë punëtore.

As bujqësia nuk do të jetë e gatshme në formën e saj aktuale.

Pra, banorët ruralë që zhvendosen në qytete do të rrezikojnë më shumë të hyjnë në radhët e të varfërve urbanë, në vend që të gjejnë një rrugëdalje nga varfëria. Një pjesë do të duhet të kërkojnë punësim diku tjetër, duke çuar në migrim sezonal – ose të përhershëm.

Kjo është arsyeja përse synimi i mbështetjes së politikave dhe investimeve në zonat rurale për të ndërtuar sisteme agro-ushqimore dhe për të mbështetur agro-industritë që janë të lidhura mirë me zonat urbane – sidomos qytetet e vogla dhe të mesme – do të krijojnë punësim dhe do të lejojë më shumë njerëz të qëndrojnë dhe të forcohen në fshat përbën një ndërhyrje strategjike, thotë raporti i sotëm.

Ekonomitë e transformuara rurale nuk do të jenë domosdoshmërisht një ilaç që kurojnë të gjithë shkaqet që i shtyjnë njerëzit të zhvendosen, por ato do të krijojnë vende pune aq shumë të nevojshme dhe do të kontribuojnë në shndrrimin e migrimit më shumë në një zgjedhje sesa një domosdoshmëri.

“Shumë shpesh të injoruar nga politikë-bërësit dhe planifikuesit, rrjetet territoriale të qyteteve të vogla janë pika të rëndësishme referimi për banorët ruralë – vendet ku ata blejnë farërat, ku dërgojnë fëmijët në shkolla dhe marrin shërbimet e kujdesit shëndetësor dhe shërbime të tjera” – vë në dukje në parathënien e raportit të tij, Drejtori i Përgjithshëm i FAO José Graziano da Silva.

“I nxisim politikëbërësit të njohin rolin katalitik të qytezave dhe të qyteteve në ndërmjetësimin e lidhjes rurale-urbane dhe t’u ofrojnë fermerëve të vegjël mundësi më të mëdha për të tregtuar prodhimet e tyre dhe për të ndarë përfitimet e rritjes ekonomike”, shton ai.

Sa mundet kërkesa për ushqim në zonat urbane të nxisë ripërtëritjen rurale 

Raporti i Gjendjes së Ushqimit dhe Bujqësisë ngre çështjen se transformimet e nevojshme në ekonomitë rurale mund të nxiten nga rritja e kërkesës për ushqim në zonat urbane për të diversifikuar sistemet ushqimore dhe për të krijuar mundësi të reja ekonomike në aktivitete jashtë fermave dhe në bujqësi.

Kjo përfshin ndërmarrjet që përpunojnë ose rafinojnë, paketojnë ose transportojnë dhe magazinojnë, tregtojnë ose shesin ushqim, si dhe bizneset që sigurojnë prodhime të tilla si farëra, mjete e pajisje dhe plehëra kimike, ose sigurojnë ujitje, përpunim ose shërbime të tjera.

Aktualisht, kërkesa në rritje që vjen nga tregjet ushqimore urbane konsumon deri në 70 përqind të furnizimeve ushqimore në nivel kombëtar, kjo madje edhe në vendet me popullsi të madhe rurale, shkruan raporti.

Asnjë plumb i argjendtë

Ndërkohë që urbanizimi ofron një “mundësi të artë” për bujqësinë, ai gjithashtu paraqet sfida për miliona fermerë familjarë.

Tregjet që janë më fitimprurëse mund të çojnë në përqendrimin e prodhimit të ushqimit në fermat e mëdha komerciale, në dominimet e zinxhirëve të vlerave të shtuara nga përpunuesit e mëdhenj dhe shitësit me pakicë dhe me përjashtimin e fermerëve të vegjël.

Pra, politikat dhe investimet publike mbështetëse do të jenë çelësi për shfrytëzimin e kërkesës urbane si një motor për rritje transformuese dhe të barabartë, dhe marrje e masave të hartuara për të siguruar që tregu për fermerët e vegjël të përcaktohet me plotika shtrënguese.

Fermerët familjarë, infrastruktura, qytetet dhe qytezat

Studimi parashtron paraqet tre linja veprimi:

E para përfshin vendosjen e një sërë politikash të hartuara për të siguruar që prodhuesit e vegjël janë në gjendje të marrin pjesë plotësisht në përmbushjen e kërkesave urbane të ushqimit. Masat për forcimin e të drejtave mbi pronësinë e tokës, sigurimin e barazisë në kontratat e furnizimit ose përmirësimin e qasjes në kredi janë vetëm disa mundësi.

E dyta është ndërtimi i infrastrukturës së nevojshme për lidhjen e zonave rurale me tregjet urbane – në shumë vende në zhvillim mungesa e rrugëve rurale, rrjetet elektrike, objektet e magazinimit dhe sistemet e transportit frigoriferik është një vështirësi e madhe e fermerëve që kërkojnë të përfitojnë nga kërkesa për fruta të freskëta, perime, mish dhe qumësht në zonat urbane.

E treta përfshin jo vetëm qytete të mëdha në ekonomi rurale-urbane të lidhura mirë, por edhe ndërthurje në zona urbane më të vogla dhe më të përhapura.

Në të vërtetë, raporti thekson se qendrat urbane të vogla përfaqësojnë një treg të nënvlerësuar për ushqim. Gjysma e të gjithë banorëve urbanë në vendet në zhvillim jetojnë në qyteza dhe qytete me më pak se 500,000 banorë.

Të dhëna kyçe

• Transformimi rural është zhvilluar që nga vitet 1990; që atëherë, mbi 750 milionë banorë ruralë kanë të ardhura mbi kufirin e moderuar të varfërisë prej US $ 3,10 (PPP) për person në ditë.
• Në 1960, 22 përqind e popullsisë në vendet në zhvillim (460 milionë banorë) jetonin në qyteza dhe qytete. Deri në vitin 2015, kjo arriti në 49 përqind (3 miliardë banorë).
  Popullsia rurale e botës në zhvillim u rrit me 1.5 miliardë mes viteve 1960 (1.6 miliardë njerëz) dhe 2015 (3.1 miliardë).
• Në Azinë Jugore dhe Afrikën sub-Sahariane, një mesatare prej 1 miliard në 2.2 milion të rinj, përkatësisht, hynë në tregun e punës çdo vit në mes të 2010 dhe 2015.
• Qytete të mëdha me popullsi prej 5-10 milionë dhe qytete të mëdha prej 10 + milion banorë përfaqësojnë vetëm rreth 20 përqind të banorëve urbanë në botë.
• Në vendet në zhvillim shumica e zonave urbane janë relativisht të vogla – rreth 50 përqind e popullsisë së përgjithshme urbane, ose 1.45 miliardë njerëz, jetojnë në qyteza dhe qytete me 500 000 banorë ose më pak.
• Rreth gjysma e popullsisë globale sot jeton në qytete me më pak se 500 000 banorë ose në zonat rurale që i rrethojnë ato.
• Në nivel global, zonat urbane më të vogla aktualisht përbëjnë rreth 60 për qind të kërkesës për ushqim.
• Deri në vitin 2030, popullsia urbane në rajonet më pak të zhvilluara në botë do të ketë gjithsej 4 miliardë. 80 përqind e këtyre banorëve urbanë do të jetojnë në Afrikë, Azi dhe Amerikë Latine.
• Në vitin 2030 shumica e popullsisë urbane në botë do të gjendet në qytete me popullsi prej 1 milion ose më pak; 80 përqind e këtyre njerëzve do të jetojnë në zonat urbane me më pak se 500 000 banorë.
• Vlera e tregjeve ushqimore urbane në Afrikën Sub-Sahariane ka gjasë të katërfishohet midis 2010 dhe 2030, nga 313 miliardë dollarë në 1 trilion dollarë amerikanë.
• Në Afrikën Lindore dhe Jugore, pjesa e konsumatorëve urbanë në tregun e blerjeve ushqimore tashmë është 52 përqind dhe parashikohet të rritet në 67 përqind deri në vitin 2040.