Froni i perëndive! Tomori, aty ku Zoti flet shqip

Nga Azgan Haklaj

Përpara se grekët e lashtë të krijonin zotat dhe të mitizonin Olimpin si fron të Perëndive, Mali Zot i Tomorit, apo Baba Tomorri siç shprehej poeti ynë rilindas, Çajupi, ishte një nga tempujt më të shenjtë e më të njohur të Botës që nga epoka pellazgjike.

Vazhdimësia e adhurimit të këtij tempulli madhështorë të besimit e të natyrës, njëherësh nga shqiptarët, tregon jo vetëm autoktoninë e racës Pellazgo-Iliro-Arbërore, por njëherësh edhe faktin kuptimplotë se stërgjyshërit tanē apo “Pellazgët Hyjnorë”, siç shpreheshin për ta mendjendriturit e Rilindjes Kombëtare.

Ata patën krijuar që në krye të herēs një marrëdhenie speciale e të drejtëpërdrejtë me Zotin e Dheut, të cilin grekët e vjetër të ardhur shumë shekuj më pas, në territorin ku dikur lulëzonte jeta, kultura dhe civilizimi pellazgjik, e tjetërsuan me dinakëri në Zeus dhe e vendosën me seli në Olimp.

Tomorri, i vendosur në kërthizën e trojeve të stërlashta Pellazgo-Ilire, është faltorja ku të parët tanë i blatonin lutje dhe dhurata Krijuesit të Gjithësisë.

Kulti i 12 perëndive pellazge ishte aq frymëzues për Aleksandrin e Madh, nëna e të cilit Olimbia ishte bijë e Mollosëve, fis epriot, sa në përfundim të fushatës së tij triumfuese në Lindje, ky Perandor e strateg gjenial i racës tonë ngriti nē Indi, një panteon madhështorë, në përkujtim të tyre.

Si kryekult i historisë të besimeve tona Baba Tomori gërsheton më shumë se cilido vend tjetër vazhdimësinë dhe shtresëzimin e besimeve nga ai Pagan, Paleokristian dhe së fundmi Bektashizmin, të themeluar nga Ilministi Hyjnorë Haxhi Bektash Veliu.

Bektashizmi Shqiptar u identifikua që në lindje si një fe kombëtare, i cili me figurat më të shquara të tij dhe përmes tempujve, diturisë, mbajti të ndezur pishtarin e lirisē e të dashurisë për Atdheun.

Nuk është rastësi që Vëllezërit Frashëri së bashku me Pashko Vasën konsiderohen me tē drejtë “etërit e nacionalizmit e të Rilindjes Kombëtare”.

Vëllezërit Frashëri, Faik Konica, Ismail Qemali, Aqif Pashë Elbasani, Murat Toptani e të tjerë ideologë e Prijës të Lirisë, të dalë nga gjiri i Komunitetit Bektashian, janë krenarija jonē dhe ballina e historisë tonë kombëtare.

Asnjë besim tjetër nuk e ka bërë të vehten shprehjen profetike të Pashko Vasës: “Feja e shqiptarit është Shqiptaria”, siç e ka bërë Komuniteti Bektashian.

Flamuri Shqiptar, Kuqezi shpaloset madhështorë nē Selinë e Shenjtë tē Kryegjyshatës Botërore Bektashiane në Tiranë, ashtu si në objektet e kultit të saj në mbarë trojet etnike të Kombit Shqiptar.

Tomori është kështjella e pamposhtur e Lirisë, e historisë kombëtare dhe e identitetit tonë etnik.

Dhjetra perandorë i kanē rënë kryq e tërthorë Shqipërisë dhe Ballkanit. Kanë ikur dhe janë varrosur në gërmadhat e historisë pa ja arritur dot të zhdukin dhe të asimilojnë gjuhën tonë Hyjnore, gjuhën me të cilën vetë Zoti ju flet në këtë tempull madhështorë mbarë njerëzimit.

“Aty ku është shpirti i Zotit, aty është Liria”, thotë një fjalë e urtë latine.

Liria e Kombit Shqiptar ka selinë këtu në Tomor.

Strategët dhe mbretërit e ndritshëm ilirë, Bardhyli, Pirro, Agroni e Teuta i faleshin Tomorit dhe e adhuronin si Fron të Zotit.

Perandorët ilirë të Romës dhe shenjtorët kristianë të trojeve tona e njihnin më së miri dhe evokonin me krenari historinë e tij.

Historia më e lashtë e Shqipërisë rrotullohet rreth Tomorit Hyjnorë, rreth Malit-Zot, ashtu siç rrotullohet Toka rreth boshtit të saj.

Baba Tomori është kryefjala dhe kallzuesi më autentik i gjenezës shqiptare. Aty gjendet kulmi, shkëlqimi i lavdisë, shenjtërisë dhe madhështisë të Kombit Shqipëtar. Nga ky kulm i lartë mund të shohësh larg e thellë, të çash mjegullnajën e kohës e tisin e hapësirës, të fluturosh si shqiponjë dodoniane, zeusiane.

Edhe pse koha me largësinë e saj kërkon ta zvenitë këtë madhështi, konturet e tempullit të lashtë gjithnjë rriten në horizont.

Emrat e Tempullit të lashtë të Tomorit e Dodonës pellazgjike, e cila u ba orakulli i Zeusit, Perëndisë më të fuqishme të mitilogjisë grekem dokumentohen herët në histori.

Në poemat e Homerit ata janë versnikë, binjakë. Tek Iliada citojmë: “O mbret, Zeus, Dodonës pellazgjik, që banon larg, duku sunduar Dodonën ( Tomorin e sotëm), që e rrahin dimra të egër”.

Historiani Aravantioit në librin e tij botuar në Janinë në vitin 1859 nënvizon: “Dodona ishte qendër pellazge, parahelene, shumë më e hershme se gjuha, perënditë dhe mitologjia greke”. Këtë konstatim e kanë pranuar edhe autorët më të zeshëm helenë.

Babai i historisë greke, Herodoti, apostrofon faktin se: “Faltorja e Dodonës është më e vjetra mbi dhé”, pra më e lashta dhe aty vinin blatime nga të gjithë popujt e Evropës që ndodheshin nē veri tē Ilirisë.

Hesiodi në poemën”Carmina” përshkruan Hellopinë dhe e cilëson si atdheu i Dodonës. Ai pohon se: “Dodona dhe lisi ishin qendrat e pellazgëve”.

Pseudo Skylasi, Tuqiditi, Klod Ptolemeu, Tit Livi dëshmojnë se “elejtë”, fis epiriotë, përkatësisht ilirë, u përhapën në Italinë e Jugut.

Eskili, shek. V p.e.s., tek ” Prometeu i lidhur” na thotë: “Kur të keni arritur në tokën e Molosëve të Dodonës së Sipërme ka një orakull dhe tempull të Jupiterit Thesprot”. Ai pohon se Tempulli i Dodonës gjendet në majë të një mali të lartë që është Tomori i sotëm.

Rilindasi Sami Frashëri shkruan se edhe në kohët më të qytetëruara të Greqisë, Tempulli i famshëm i Dodonës, që gjindej në Epir, u përkiste pellazgëve. Priftërinjtë, që shërbenin në tempull, dhe popullsia rreth tij flisnin gjuhën e pellazgëve. Vizitorët që vinin nga krahinat greke merreshin vesh me përkthyes. Priftëreshat e faltores së Dodonës (Tomorit të sotëm) nuk flisnin helenisht.

Në mitilogji thuhet se të gjithë njerëzit që vinin nga të gjitha anët e botës kërkonin të dinin parashikimin e fatit të tyre.

Tri gratë që përmend Straboni lidhen me emrin e fisit “Graik”, “Gratë” që gjendeshin në Epir. Fjala gra është vendase, pellazge, shqipe.

Babai i historisë greke, Herodoti, thekson një fakt të madh shkencor për tempullin më të lashtë të Botës: “Dodona është ndërtuar nga banorët vendas të Epirit, prej kësaj vatre, tradita e shenjtërisë së Zeusit është përhapur në drejtim të Greqisë sotme e më gjërë.

Në këtë Mal-Zot kremtohet festa e Abaz Aliut, Heroit të Luftës së Qerbelasë, figurë emblematike e Peligrinazhit Botërorë e gërshetuar me mitin e Dodonës, më dt. 20-25 gusht të çdo viti. Gjurma e Abaz Aliut lidhet me historinë dhe legjendën se si ai ka ardhur në Tomor.

Rilindasi yni i Madh, Naim Frashëri, në poemën “Qerbelaja” thotë:

“Abaz Aliu zu Tomorë,

Erdhi afër nesh .

Shqipëria s’mbetet e gjorë,

Se Zoti atë e desh”.

Heroi i Luftës së Qerbelasë trashëgoi fuqitë e tij të mbinatyrshme dhe prej këtej për pesë ditë shkoj në Olimp, prandaj dhe Peligrinazhi i Malit të Tomorit që nga koha e ardhjes së Abaz Aliut, kremtohet nga dt. 20-25 gusht për pesë ditë rresht të qëndrimit dhe largimit të tij.

Ditët e Tomorit janë ditë blatimi dhe lutjesh për Perënditë, janë ditë përkushtimi dhe flijimesh, për çdo njeri pavarësisht çfarë besimi ka.

Ky Peligrinazh, tashmē i përvitshëm, ka marrë përmasa botërore.

Në Tomor, në Olimpin Shqipëtar, Perëndinë e ligjësisë, selinë e Zanave të Maleve siç e quan poeti ynë Naim Frashëri tek “Bagëti e Bujqësi” apo “Hija e Tomorit”, ndryshe: “Perëndia e Tomorit” tek ” Gjahu i malësorëve” të Kristoforidhit, edhe këtë vit do të marshojnë qindra mijëra peligrinë nga e gjithë bota.

Jo larg prej ketu janë trojet e Qypryllinjëve të kësaj dinastie të shquar, nga rradhët e të cilës dolën kryeministrat, burrështetas e reformatorë të mëdhenj, të cilët ngritën Perandorinë Osmane nē apogjeun e saj dhe lanë gjurmë të thella në histori.

Vetë Mustafa Qemal Ataturku, “Babai i Turqisë moderne” kur Kryegjyshata Botërore Bektashiane e vendosi selinë në Tiranë, i është shprehur një diplomati të huaj se: “Bektashizmi ështē kurora e artë e Islamizmit dhe ajo i takon Shqipërisë.

Poeti ynë Naim Frashëri, ideolog i Bektashizmit, i atdhedashurisë e njëherësh patriark i kulturës tone, me postulatin memorial: “Ti dritë që lind andej nga perëndon” e ka konstruktuar bektashizmin si një besim thellësisht atdhetarë, kombëtarë dhe evropian njëherësh.

Nëse toleranca fetare është kryevepra e civilizimit dhe humanizmit shqiptar, kontributi i udhēheqësve të klerit dhe liderëve shpirtërorë të Bektashizmit është i dorës së parë dhe i një rëndësie historike për të sotmen dhe të ardhmen e Shqipërisë.

Tre dekada më parë Nanë Tereza e bekoi Selinë e Kryegjyshatës Botërore Bektashiane dhe u përqafua si motra me vëllanë me Haxhi Dede Reshat Bardhin. Këta bij të pavdekshëm të Shqipes janē shenjtorët më të ri të Racës Arbërore. Nënë Tereza dhe Reshat Bardhi këta banorë të përjetshëm të parajsës janë simbolet më tē ndritura, jo vetëm të unitetit shpirtërorë, por dhe kulturorë e politik të Kombit Shqiptar.

Bektashizmi dhe Shqipëria janë një dhe të pandarë,  ashtu siç është trinomi ynë, Gjuha-Kombi dhe Flamuri.

Është nderi dhe privilegji më i madh që Selia e Shenjtë e Kryegjyshatës Botërore është sot dhe përjetësisht në Tiranë në Kryeqendrën e Kombit Shqiptar.

Shpirtëndrituri Dedë Reshati e pat bekuar Flamurin Shqiptar që Forcat tona të Armatosura e shpalosën me krenari në misionet paqeruajtëse në Afganistan, nē Irak, por edhe Flamurin Amerikan si simbol të Atdheut të Lirisë.

Ky është mesazhi i Bektashizmit Shqiptar. Paqe, Harmoni, Tolerancë, Vllaznim. Bashkim në një Shtet-Komb të orientuar nga vlerat evropiane, të lirisë, demokracisë dhe progresit.

“Pa Atdhe nuk ka Fe”.”Jetëgjatësia e një populli varet nga jetëgjatësia e trashëgimisë shpitërore të tij “

Këto profeci të Profetit Muhamed, misionet e përbashkëta Kombëtare e Hyjnore konkretizuan një bashkëpunim të Unionit Artistik të Kombit Shqiptar dhe Kryegjyshatës Botërore, nën kujdesin e veçantë të Haxhi Dede Edmond Brahimajt.

Më dt. 22 gusht në Malin Zot-Tomor do të organizojmë Koncertin Tematiko-Artistik, që vitin tjetër do të kthehet në Festival i përvitshēm Kombëtarë: “Froni i Perëndive”.

Këtë vit do të marrin pjesë artistë, grupe artistike, shoqata kulturoro-artistike nga tē gjitha trojet etnike.

Unioni Artistik i Kombit Shqiptar nderon me Titullin:

” Misionar i Kombit” Kryegjyshin Botërorë të Bektashizmit Haxhi Dede Edmond Brahimaj.

Vitin tjetër e në vazhdim, hartës së festivaleve kombëtare të organizuara nga Unioni Artistik i Kombit Shqiptar tash 15 vite, do t’i shtohet dhe një Festival Hyjnorë, i përvitshëm. “Froni i Perëndive”.

Ky bashkēpunim vjen pas një bashkëpunimi me sukses me Kumunitetin Musliman në Tiranë. Para disa vitesh, për herë të parë në një spektakel madhështor, Unioni Artistik i Kombit Shqiptar, në Pallatin e Kongreseve, organizoi për herë të parë Ditëlindjen e Profetit Muhamed.

Çdo vit, në bashkëpunim me Agjensinë e Spektakleve “Jehona e Shkodrës”, Unioni Artistik i Kombit Shqiptar organizon me rastin e Krishtlindjeve. më 25 dhjetor: “Sofrën Shkodrane”.

Ne, Shqiptarët, duhet të jemi krenarë për historinë tonë.

Gjeneza jonë është e hershme, heroike, e lavdishme, atdhetare e patriotike.

Ndihemi krenarë që kemi tempullin më të lashtë të botës, Dodonën pellazgjike, Tomorin e sotëm, orakullin dhe faltoren e Zeusit, Perëndisë më të fuqishme të mitologjisë, greke dhe prejardhja e tij është prej trojeve tona, prej parardhësve tanë, e dokumentuar dhe e pranuar nga studiuesit e botës, por edhe nga vetë ata helenë.