Sfidat e Vlora Hysenit në reformimin e SHISH

Nga Muhamed Veliu
Nga sot Shërbimi Inteligjent Shqiptar do të drejtohet nga Vlora Hyseni, e cila ka përpara shumë sfida.

SHISH duhet të përfshihet nga një reforme e thellë duke nisur me amendimin aktual te ligjit që daton nga viti 1998 e me pak ndryshime ndër vite.
Ky ligj duhet përshtatur me sfidat e kohës.

Ligji aktual nuk përkon me sfidat aktuale të Shqipërisë vend anëtar i NATO-S e patur përballë shërbime tejet të avancuara si ato të vendeve jo mike si Rusia apo Kina.
Ndryshimi ligjit duhet ti japë më shumë kompetenca oficerëve të SHISH jo vetëm në sferën e mbledhjes të informacionit por edhe në aspekte të mënyrës operacionale.
Megjithëse janë dy drejtori te ndara, zbulimi dhe kundra zbulimi reformimi SHISH duhet të prekë edhe këtë aspekt e ndjekur modelin gjerman me FIS dedikuar çështjeve të brendshme dhe BND për ato të jashtme.
Apo modelit të ngjashëm të inteligjencës angleze MI5 shërbimi brendshëm dhe MI6 ai i jashtëm.

Më kryesorja dhënia punonjësve të SHISH fuqi akoma edhe më të mëdha kur vjen puna në anën operacionale.
Sikurse paga të paktën të njëjtat me agjencinë e inteligjencës të Kosovës drejtuar me parë nga Zonja Hyseni.
Është një paradoks shumë i madh.

Agjencia për Inteligjencë e Kosovës u ngrit me ndihmën e SHISH, oficerët e të cilit sot e kanë pagën 60.000 lekë në muaj një inspektor i thjeshtë, ndërsa homologët e tyre në Kosovë marrin 2.500 euro në muaj.
Burime të mija në atë institucion më thotë se nepotizmi është një gangrenë prej shume vitesh dhe duhet te zhbëhet.

Zonja Hyseni duhet ti japë fund kulturës të mos ndëshkimit penal për oficerë të SHISH të cilët përfshihem në korrupsion siç ka ndodhur me shpërdorimin e fondeve me të cilat paguhen bashkëpunëtorët, abuzimet me dietat apo shesin informacione grupeve kriminale, siç është rasti disa zyrtarëve të një drejtorie ne Juglindje të vendit.
Zonja Hyseni duhet ti japë fund fshehjes së problemeve nga Drejtoria e Sigurisë së Personelit dhe çuarjen për ndjekje penale të korruptuarve e jo të mjaftohet thjesht me largimin e butë të tyre nga SHISH, siç ka ndodhur rëndomë ndër-vite.
Sikurse duhet të zbatojë disa vendime gjykate të pazbatuara nga paraardhësit e saj për rikthim në punë të shumë oficerëve të ndershëm e të dedikuar të larguar për arsye politike.

Apo oficerë të tjerë të larguar me dorëheqje për arsye të keq-menaxhimit të institucionit, krahinizmit dhe kushteve të punës.
Bëhet fjalë për njerëz me ekspertizë në fushën e sigurisë kombëtare ndër vite.
Zonja Hyseni duhet të rishikojë vendimin e çarmatimit të punonjësve te SHISH pasi sot vetëm drejtorët e drejtorive dhe kryetarët e degëve mbajnë armë.
Mbase Shqipëria është vend unikal në botë ku oficerët e një shërbimi inteligjent përballen në terren me lloj lloj subjektesh por janë te pa-armatosur.
Në të njëjtën kohë SHISH duhet të ketë nën kontroll ish punonjësit, ku punësohen pas largimit, në cilat vende udhëtojnë dhe me çfarë aktivitete përfshihen.
Rasti i çuar ne SPAK vitin e shkuar, i disa ish oficerëve të SHISH kthyer në mbledhës dhe tregtarë informacionesh është mjaftueshëm alarmant.
Vlora Hyseni vihet në krye të shërbimit inteligjent shqiptar me synimin e një reforme të paralajmëruar nga kryeministri Edi Rama.
Reforma sipas mendimit tim duhet te synoje disa aspekte.
Shtimin e garancive funksionale dhe operacionale që do të thotë se agjentët e SHISH nuk duhet të pengohen të vijojnë një çështje të caktuar sidomos kur kanë subjekte të lidhura me politikën.
Duhet të marrin fund raportet e oficerëve të caktuar me politiken dhe penalizmi i tyre për bashkëpunimin me politikanë të caktuar majtas dhe djathtas.
Çështja e fundit ka të bëjë me kontrollin parlamentar të shërbimeve, një debat botëror për masën e kontrollit të shërbimeve sekrete.
Për mendimin tim krye-sfida e Vlora Hysenit do të jetë shfarosja e segmentizimit politik brenda në SHISH.
Po citoj një shprehje te Markus Wolf, ish drejtues i lartë i shërbimeve sekrete gjermano-lindore me nofkën “Njeriu pa Fytyrë” pasi deri në vitin 1987 nuk kishte asnjë foto të tij.
Ai thotë:
“Shërbimet inteligjente janë shprehje e rendimentit të politikës ose politik.
Një klasë politike e korruptuar sjell edhe shërbime sekrete të korruptuara”.
PS: Ky shkrim shpreh pikëpamjet e mija personale për këtë çështje dhe jo të institucionit ku unë punoj.