Çfarë i shkruan Juan Rulfo vajzës me “sy të sheqerosur”, Clara Aparicio?!

Albert Vataj

Kur shkrimtari meksikan e pa Clara Angelina Aparicio Reyes, ajo ishte 11 vjeç, një pasdite të vitit 1943 në kafenenë Nápoles në qytetin e Guadalajara. Pas dy vitesh, 26-vjeçari Juan pa përsëri Claran, pasi foli dhe u njoh me të, ai i propozoi asaj për martesë, dhe ajo iu përgjigj se duhej të priste tre vjet. Ai pranoi. Më 24 prill 1948 ata u martuan.

Ndërsa pritja e ngadaltë po vazhdonte, autori i “El llano en llamas” i shkroi 81 letra të dashurit të tij, të cilat u botuan në epistolarin “Aire de las hills”, letra drejtuar Claras, botuar në vitin 2000.

***

Tetor 1944

“Që kur të kam njohur, ka një jehonë në çdo degë që përsërit emrin tënd; në degët e larta, larg; në degët që janë pranë nesh dëgjohet. Dëgjohet sikur zgjohet nga një ëndërr agimi. Merr frymë në gjethe, lëviz ashtu siç lëvizin pikat e ujit”.

***

Janar 1945

 “Nuk e di se çfarë po ndodh brenda meje; por në çdo moment ndjej se ka diçka të madhe dhe fisnike për të cilën njeriu mund të luftojë dhe të jetojë. Ajo gjë e madhe, për mua, je ti…. Po lexoja një shoku të quajtur Walt Whitman pak kohë më parë dhe gjeta diçka që thotë: “Kushdo që ecën një distancë të gjatë pa dhembshuri, shkon në funeralin e tij, i veshur me qefinin e tij.” Dhe kjo më bëri të kujtoja se gjithmonë e merrja dashurinë time me unë kudo, derisa të takova dhe ta dhashë atë plotësisht ty.”

***

Vogëlushe, a e di se?

Pas shumë vrojtimeve, kam zbuluar se i ke sytë të sheqerosur. Dje, jo pak ëndërrova se po të puthja sytë, pak sipër qerpikëve, dhe ndjeva në gojë shijen e sheqerit; as më shumë e as më pak, atij sheqeri që hanim në kuzhinë, fshehur nga nëna, kur ishim fëmijë.

Gjithashtu, atëherë kam kuptuar se të dyja faqet e tua kishin një aromë pjeshke, ndoshta ngaqë një pjesë e kësaj shije del nga zemra.

Gjithsesi, puna është a do të mund të arrij të të shoh përsëri.

Nuk jam i kënaqur, jo; jam i dëshpëruar.

Sa kam menduar për ty, dje! Mendova, se sa mirë do të ishte po të gjeja rrugën drejt zemrës sate; vetëm atëherë do të përfundonte e keqja në shpirtin tim.

Ndërkohë, fillova të mat përmasat e dashurisë sime dhe bëra 685 kilometra rrugë. Domethënë, nga këtu deri aty ku je ti. Aty mbaroi. Dhe doli se ti je fillimi dhe fundi i të gjitha gjërave.

****

Ajo kujtoi edhe kohën kur u takuan: “Unë isha vajzë dhe më pas një vajzë jeta e së cilës sillej rreth familjes së saj; Shkova në shkollë dhe jetoja me shoqet e zonës, por, kryesisht, me tre motrat e mia dhe arritëm të bënim shumë gjëra në shtëpi pa pasur nevojë të dilnim; Kemi bërë edhe teatër pikërisht aty.

Ndonjëherë nëna ime këmbëngulte që të dilnim në rrugë që të na shihnin djemtë; Nga ana tjetër, babai im ishte një person shumë i rreptë dhe nuk i pëlqente të luanim në rrugë dhe shqetësohej se mos dinte se kush ishin miqtë tanë. Isha unë kur më takoi Joan, megjithëse nuk e takova. E takova dy vjet më vonë, kur studioja në akademi dhe kisha miq me djem të moshës sime. Por unë isha një vajzë kërkuese që më pëlqente të trajtohej me respekt dhe Juan, me gjithë vëmendjen, qëndrimin e tij respektues, trajtimin e tij delikat kaq të ndryshëm nga të gjithë të tjerët, u bë një ideal për mua. Më pëlqente të ecja pranë tij duke dëgjuar bisedën e tij . (La Jornada, 17.5.2000.)

Në lidhje me korrespondencën e autorit, Clara Aparicio komentoi në “La Jornada” 25.5.2000: “Juani më foli aq ëmbël, sikur po trajtonte një fëmijë. Tani që i shoh ato letra, më vijnë lot. Epo, këto letra erdhën në shtëpi kur isha 15 ose 16 vjeç dhe nëna ime më tha: ‘Unë do t’i lexoj fillimisht.’ “Oh, mami,” i thashë asaj. Më vonë, kur i lexova, u transportova në një botë të panjohur.”

Edhe ti mund të jesh një Clara