Leonardo da Vinçi, një mbret që u shua në duart e një Mbreti, sot 505 vite më parë
Albert Vataj
Ingres ishte një nga ata, të cilët e pavdekësuan në art vdekjen e mjeshtrit të madh italian të Rilindjes së Artë. Ky moment, kjo tragjikë, shterrimi i frymës së një njeriu të madh dhe gjithëçmosi sfidues, është sjellë i tillë, siç vetë piktori e ka ndjerë së themelti këtë cak, këtë prag vdekjeje që i’a shkulte botës një njeri të jashtëzakonshëm, siç ishte Leonardo da Vinçi. Jetësimi i momenteve kur “Titani i Rilindjes së Artë” Leonardo da Vinçi jep shpirtë në krahët e Mbretit të Francës dhe mikut të tij, Francis I, ka grishur përfytyrimin e shumë mjeshtrave të penelit, por ajo e Jean Auguste Dominique Ingres konsiderohet më e arrira.
Piktori, arkitekti, shkrimtari dhe historian italian, Giorgio Vasari, një nga më të famshmit jetëshkrues për artistët, i cili konsiderohet si themeluesi ideologjik i shkrimit të artit historik, shkruante, se Mbreti i Francës, Francis I, i cili e kishte ftuar dhe mirëpritur Leonardo da Vinçin në oborrin e tij, mbajti kokën e mjeshtrit ndërsa ai po jepte shpirt. Edhe pse kjo histori, e dashur nga francezët dhe e portretizuar në pikturat romantike nga Ingres, Ménageot dhe artistë të tjerë francezë, si dhe nga Angelica Kauffman, mund të jetë legjenda më shumë se fakti. Gjithsesi, trilli nuk mund të kaplonte një shkallë të tillë interesimi sa ç’arriti kjo agoni. Trajtesa, shprehia estetike mund të mos kenë përputhje më realen e këtij momenti tragjik, por për sa kohë që ende nuk ka një kundërshti të faktuar, ajo që thotë Vasari është ajo që Ingres përcjell në këtë pikturë, ajo që është një e vërtetë kaç sublime sa ç’mundi të kërkonte vend edhe në caqet e legjendës.
Rreth njëzet vjet pas vdekjes së Leonardos, mbreti francez Francis I u njoftua nga argjendari dhe skulptori, Benevenuto Cellini duke thënë: “Nuk kishte pasur kurrë një njeri tjetër të lindur në botë, i cili e njihte si Leonardo, po aq sa pikturën edhe skulpturën dhe arkitekturën, pasi ai ishte një filozof i përmasa gjigande”. Ky ishte Leonardo da Vinçi, i tillë ishte fundi i tij në moshën 67-vjeçare më 2 maj 1519, të shuhej në duart e një Mbreti.
