Si ike kështu Zotni Tani?!

Si ike kështu Zotni Tani?

I dashur Tan,
Tani që je atje lart me ëngjëjt, mes gjithë asaj rrëmuje që na bëre me ty që ishe detajist i rregullit si askush tjetër më parë në këtë dynja – dhe kur flas për rrëmujë, shkruaj për atë historinë që u nise, u ktheve; pastaj shkove prapë, ike fizikisht – por shpirti nuk të ndahej prej nesh, – e pra më erdhi koha të ulem, të hap laptop-in, të rrëmoj në kujtime, fotografi, episode, biseda…pa fund. Kam pafund të tilla.
Madje edhe filmimin apo rrëfimin tënd të fundit, që daton më 7 maj – një apo dy ditë para se të niseshe për Mynih – e kam unë. Por nuk do ta tregoj ende, as do ta publikoj menjëherë. Dua që kur të realizojmë ëndrrën dhe pasionin tënd të madh, Muzeun, të jesh ti ai që do ta tregosh. Me zë dhe me figurë, për të gjithë të pranishmit, për ta ndjerë sikur je sërish mes nesh. Si të ishe vetë aty, duke na e rrëfyer me dashurinë dhe detajet që vetëm ti dije t’i jepje historisë.

Folën të gjithë. Kush nuk foli për ty. Folën njerëz që të deshën, por edhe ata që s’të deshën; u derdh një lumë i madh komentesh duke të dhënë të gjitha medaljet që meritoje – i meritoje që në gjallje xhanëm, anipse, njerëzit kanë këtë veti që për së gjalli kanë maninë të të shmangin e s’të thonë gjë, e kur ikën nga kjo botë, t’i thonë të tëra.
E në gjithë këtë mori të thënash, unë mbeta pa fjalë. E gjendur në një situatë kaotike mendimesh, nuk di me cilin Tan të merrem fillimisht; me Shtetarin? Me koleksionistin? Me hulumtuesin? Intelektualin?

Vendosa të shkruaj për Njeriun.
Ti mor Tan ishe nga ata të rrallët njerëz në këtë tokë që ishe fjalëëmbël me të gjithë: me ata që doje dhe ata që s’doje; nuk të kam dëgjuar ndonjëherë të thuash atë shprehjen “boh sa e urrej këtë”, sepse ti nuk urreje kërrkënd. Ti edhe në bisedat më të mërzitshme, nga ato që nuk duroje, tek ata që donin të bënin ironi, i dëgjoje. Ftohtë, por i dëgjoje. Për të mos i fyer. Mirësia dhe dhembshuria ishin virtutet e tua më të mëdha, duke treguar kujdes për të gjithë e duke ndihmuar gjithkënd që të afrohej, pa kërkuar “shpërblim”.

Ti mor Tan ishe një njeri i ndershëm, në kuptimin e plotë të kësaj fjale. Thoje gjithmonë të vërtetën dhe kur nuk doje të thoshe diçka – heshtje, por kurrë nuk gënjeje. Ndoshta kjo ishte karakteristika jote më e madhe që të bënte një njeri të besueshëm. Kur të gjithë ne, vinim e të zbraznim në kokën tënde gjithë hallet tona, ti veç dëgjoje durueshëm e në të shumtat e herëve, këshilloje bindshëm. Madje nuk të lije të gaboje.

Nuk ishe ti ai tipi i zyrtarit, shtetarit, intelektualit megalloman. I trajtoje të gjithë njerëzit njëlloj, pa i paragjykuar. Fati im ishte se të kam parë në shumë situata me njerëz të ndryshëm: nga ata që problemet i zgjidhnin me një telefonatë, tek ata të tjerët që rrinin tek porta e ndërtesës ku ti hyje dhe i prisje në zyrë për ti dëgjuar, duruar, falenderuar, edhe kur mbi ty zbraznin batarenë e marazit të kahershëm të vështirësive të jetës apo edhe situatës dhe prapë nuk e humbje toruan. Sepse ti ishe një njeri i drejtë.
Ti mor Tan ishe një njeri modest, aq modest sa edhe kur shpeshherë të rrethonin injorantët, me durim dhe tolerancë, i dëgjoje. Ndoshta kjo vinte edhe për shkak të qetësisë dhe përkushtimit që i jepje gjithkujt, sidomos në situata të vështira. Por ishe nga ata njerëz që qëndrojnë me këmbë në tokë dhe nuk u krekose kurrë për ato që arrite vetë në jetë, as nga diploma, as nga nomeklatura. Le të thonë ç’të duan: unë që të njoh ta njoh këtë virtyt më mirë sesa shumë të tjerë që të shihnin në televizor.
Një nga cilësitë më të thella që pate ishte Falja, duke treguar një madhështi shpirtërore që rrallëkush e shfaq. Përpiqeshe të justifikoje të tjerët në sytë tanë – edhe të mitë – duke na treguar se askush nuk i përsosur. Tek flisnim për njerëz që i njihnim e të kishin lënduar, maksimumi i asaj që thoshe ishte: “po ç’është bërë ky kështu”. Kaq. Bisedat e mëtejshme nuk pranoheshin.
Ti i dashur Tani, nuk nënvleftësoje askënd. I trajtoje të gjithë me mirësjellje. Edhe ata që në një mënyrë apo në një tjetër debatonin ashpër me ty. Pas këtyre debateve ktheheshe në strofullën tënde, ndizje atë cigare slims (veç një a dy), thoshe atë shprehjen tënde “ofaaaaa” duke përplasur duart dhe e gjeje qetësinë shpirtërore e mendore te pasioni jot, te “rraqet” e tua siç më pëlqente mua tu thosha gjithë gjërave me vlerë që ti koleksionoje me aq dashuri për këtë Shqipërinë tënde.

Unë nuk kam takuar më parë një njeri kaq pasionant sa ty; ose, ngaqë të kam shok, kam dëgjuar prej teje shumë prej pasioneve të tua: monedha, pulla, armë, flamuj, uniforma, medalje, dekorata, objekte, histori… Ti je një koleksionist i pashoq. Dhe në fund kur vendose të riktheheshe përfundimisht te pasioni yt, – MUZEU, – për t’i dhënë Shqipërisë objektet kryesore sipas etapave të shtetit, nuk arrite tia dilje mbanë, edhe pse unë them se ne miqtë e tu, do përpiqemi ta përfundojmë më së miri, anipse ti do na shohësh e shpeshherë do të na e tundësh ndonjë objekt nga dora si për të na treguar se po e vendosim gabim.

I dashur Tani
Eshtë pak ta mbyllim këtu këtë letër. Sa herë të hap laptopin e të gjej foto e biseda me ty, do ti shkruaj. Por këtë radhë po e mbyll me një shprehje tënden, shkruar atëherë kur nga kjo botë ikte një mik yti: “Çdo herë që ikën njëri syresh, njëri prej këtyre shqiptarëve të mirë, të urtë e të dijshëm, këtij vendi i shkon pa kthim një copëz zotnillëku dhe shprese për qytetarí”.