Spanja mori dje presidencën e radhës të BE-së, një rol i ngarkuar me gjetjen e konsensusit midis 27 shteteve të bllokut për çështje si migrimi në Evropë, reformimi i rregullave të borxhit të BE-së dhe reduktimi i varësive ekonomike. Zgjedhjet e parakohshme në Spanjë mund të pengojnë punën e Madridit.
Presidenca e Spanjës në BE, të cilën e mori nga Suedia më 1 korrik, vjen në kohë krize. Për më tepër, do të jetë presidenca e fundit e plotë përpara zgjedhjeve evropiane në pranverën e vitit 2024, një kohë që zakonisht përdoret për të mbyllur shumë çështje përpara zgjedhjeve.
Ndërsa Spanja përballet me zgjedhje të parakohshme më 23 korrik, me sondazhe që sugjerojnë një qeveri të mundshme të krahut të djathtë, lind pyetja se si kjo mund të ndikojë në politikëbërjen në Bruksel në gjysmën e dytë të 2023.
Riindustrializimi, tranzicioni i gjelbër, forcimi i drejtësisë sociale dhe uniteti i BE-së janë katër prioritetet në axhendën e presidencës spanjolle.
“Ne do të promovojmë riindustrializimin dhe dixhitalizimin e Evropës. Ne do të bëjmë përparim vendimtar në tranzicionin ekologjik. Ne do ta bëjmë ekonominë më të begatë, por edhe më të drejtë dhe do të forcojmë unitetin evropian me mjete të reja dhe marrëveshje të reja”, tha kryeministri spanjoll Pedro Sánchez javën e kaluar në Madrid.
Përveç katër prioriteteve, Sánchez tha se shpresonte të mbyllte Paktin e Ri të Bashkimit Evropian për Migracionin dhe Azilin. 27 shtetet anëtare dhe Parlamenti Evropian tani duhet të arrijnë një konsensus, të cilin Spanja e kishte mbrojtur për të arritur zhvendosjen e emigrantëve.
“Ne kemi thënë gjithmonë se BE-ja nuk mund të ndahet, të gjithë jemi viktima të këtyre krizave. Spanja ka thënë gjithmonë se duhet të forcojmë dimensionin e jashtëm të fenomenit, të forcojmë bashkëpunimin me vendet e tranzitit dhe të origjinës”, përfundoi Sánchez.
Sánchez tha se Spanja do të përpiqet të propozojë një taksë minimale të korporatave në të gjithë BE-në në mënyrë që t’i japë fund “një herë e mirë evazionit fiskal nga pasuritë e mëdha dhe korporatat e mëdha”.
Sipas kryeministrit të Spanjës, evazioni fiskal i kushton BE-së 1,5 pikë përqindje të PBB-së vjetore, e njëjta shumë, tha ai, që investohet në banesat e subvencionuara dhe mjedisin.
Tema të tjera kyçe për presidencën e Spanjës në BE do të jenë reforma e tregut të energjisë, rishikimi i rregullave fiskale të bllokut në Paktin e Stabilitetit dhe Rritjes dhe mbështetja e vazhdueshme për Ukrainën.
ZGJEDHJET E PARAKOHSHME NË SPANJË
Vetë kryeministri spanjoll ka minimizuar zgjedhjet kombëtare që po ndodhin gjatë presidencës së vendit të tij. “Nuk është hera e parë që zgjedhjet mbahen gjatë presidencës së radhës, ka pasur edhe ndryshime qeverish gjatë presidencës”, tha Sánchez.
Duke pasur parasysh sondazhet që sugjerojnë një qeveri të ardhshme të krahut të djathtë në Spanjë, Sánchez ka kujtuar se roli i qeverisë së tij “nuk është të imponojë dosje apo debate evropiane, por të drejtojë ato ekzistuese përpara fundit të gjashtëmujorit”.
Sánchez ka thirrur zgjedhjet e parakohshme më 23 korrik pasi Partia e tij e Punëtorëve Socialiste (PSOE) pësoi një humbje të rëndë në zgjedhjet lokale në maj.
Kjo është qeveria e dytë e Sanchezit, i cili është kryeministër që nga viti 2018.
MUNDËSITË GJEOPOLITIKE: BE DHE AMERIKA LATINE
Sanchez dëshiron të forcojë lidhjet me Amerikën Latine. Qeveria spanjolle konsideron se në kohët e fundit BE-ja i ka kthyer shpinën Amerikës Latine, pavarësisht se të dy rajonet ndajnë vlera dhe parime. Siç u theksua në Samitin Ibero-Amerikan të këtij viti, Amerika Latine e sheh gjithashtu presidencën e Spanjës të BE-së si një mundësi për lidhje më të ngushta.
Në këtë kontekst, Spanja do të propozojë një strategji të përbashkët për të garantuar sigurinë ekonomike të BE-së dhe udhëheqjen globale deri në vitin 2030. Ajo synon të promovojë dosjet për të nxitur zhvillimin e industrive dhe teknologjive strategjike në Evropë dhe diversifikimin e marrëdhënieve tregtare, me fokus të veçantë në Amerikën Latine.
Samiti BE-CELAC me vendet e Karaibeve dhe të Amerikës Latine është planifikuar të mbahet në Bruksel në korrik dhe synon të përfundojë marrëveshjet tregtare në pritje me zonën ekonomike Mercosur, Kilin dhe Meksikën.
Për më tepër, presidenca spanjolle njoftoi se do të punojë për të tërhequr kompani të reja në Evropë mes ndryshimeve gjeopolitike, teknologjike dhe mjedisore, të cilat i sheh si një mundësi për të reduktuar varësinë e tepruar të BE-së nga importet nga vendet e treta në fusha të tilla si energjia, shëndetësia, teknologjia dixhitale dhe ushqimi.
BULLGARIA: SCHENGEN PRIORITETI KRYESOR
Megjithatë, kryeqytetet evropiane dëshirojnë të shtrojnë çështje të tjera gjatë presidencës gjaahtemujore. Për shembull, në Bullgari, aderimi në zonën Schengen të Evropës pa pasaporta vazhdon të jetë një prioritet kryesor.
Sofja shpreson se presidenca spanjolle do të caktojë një votim të ri jo më vonë se tetori, pasi Austria dhe Holanda bllokuan pranimin e Rumanisë dhe Bullgarisë në një votim të parë dhjetorin e kaluar.
Që atëherë, Sofja ka marrë mbështetjen e BE-së për të forcuar kufijtë e saj të jashtëm dhe ka miratuar reformat e shumëpritura në lidhje me gjyqësorin dhe sundimin e ligjit. Ajo tani shpreson se raporti i ardhshëm i Komisionit Evropian për sundimin e ligjit, i vendosur të publikohet në korrik, mund t’i japë një vrull shtesë ofertës së saj.
Zëvendëskryeministrja e re e Bullgarisë, së shpejti kryetare e qeverisë dhe ish-komisionerja e BE, Mariya Gabriel u tha gazetarëve më parë këtë javë se ajo ishte optimiste se raporti do të ishte pozitiv.
ZGJERIMI I BE-së NË BALLKANIN PERËNDIMOR
Në fqinjësinë e Ballkanit Perëndimor të BE-së, zgjerimi mbetet një prioritet, pasi blloku i dha Ukrainës dhe Moldavisë statusin e kandidatit për në BE vitin e kaluar.
“Ne mbështesim vendimin për t’i dhënë statusin e kandidatit për anëtarësim në BE Ukrainës dhe Moldavisë, por gjithashtu presim që rajoni i Ballkanit Perëndimor të mbajë një vend qendror në politikën e zgjerimit të BE-së”, tha Millosh Todoroviç, një zyrtar në Ministrinë e Jashtme të Serbisë.
